استاد دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»:
دولت خود به عامل افزایش قیمت تبدیل شده است
مهرنوش حیدری
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس معتقد است: دولت متاسفانه خود به عامل افزایش قیمتها تبدیل شده و اجازه افزایش متعدد قیمتها را در بخش‌های خودرو، گاز، آب، برق، کرایه‌ها و حمل و نقل داده است.
به گزارش «توسعه ایرانی»، سال‌هاست که دست پرقدرت تورم بر گلوی اقتصاد ایران فشرده میشود و علیرغم تمام وعده و وعیدها در خوشبینانه‌ترین حالت تورم به بیش از 40درصد رسیده است.
تورم بالا؛ نفس تولید و تولید‌کننده را بند آورده و سبب شده تا کمر مصرف‌کننده نیز زیربار گرانی‌های افسارگسیخته هر روز خم‌تر شود.
تورم دقیقا درد مزمن اقتصاد ایران است که با توجه به نسخه‌هایی که دولت‌های گوناگون برای آن پیچیده‌اند؛ همواره یکه‌تازی می‌کند و به‌نظر می‌رسد درمان‌ها بی‌اثر بوده است.
برخلاف تاکیداتی که به‌منظور لزوم کنترل تورم شده اما از ابتدای سال قیمتها در بسیاری از بازارها روند صعودی داشته و به نظر می‌رسد شاهد نوعی رهاشدگی در اقتصاد هستیم که روز به روز بیشتر مصرف‌کنندگان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
مردم که سال‌هاست سختی‌های ناشی از تحریم را تحمل کرده‌اند، اکنون در برابر وضعیت لجام‌گسیخته نرخها به ویژه در حوزه کالاهای اساسی خلع سلاح شده‌اند و هر روز شاهد نوسانات قیمتها هستند و به نظر می‌رسد دولت کمترین توفیقی را در عرصه کنترل و مقابله با گرانی‌ها داشته است زیرا واقعیات کف بازار برخلاف وعده‌های داده شده؛ حاکی از نبود نظارت و ممانعت از این روند است.
شعار سال مبنی‌بر «مهار تورم؛ رشد تولید» می‌توانست نویدبخش عزم جدی برای کاهش تورم و تثبیت نرخها و در نهایت رشد اقتصادی و تولید باشد اما اکنون وضعیت واقعی بازار نشان می‌دهد ماه نخست بهار، نکو نبوده و شاید باید فرصت بیشتری به دولت داد تا سال را به‌گونه‌ای نکو سازد که از بهارش پیدا نباشد.
صدور اجازه افزایش قیمتها از سوی دولت
علی قنبری، اقتصاددان در پاسخ به این پرسش «توسعه ایرانی» که آیا دولت امسال قادر به مهار تورم خواهد بود یا خیر؟ گفت: فکر نمی‌کنم دولت قادر به انجام چنین کاری باشد؛ زیرا دولت متاسفانه خود تبدیل به عامل افزایش قیمتها شده است. دولت اجازه افزایش قیمتها را در بخش‌های خودرو، گاز، آب، برق، کرایه‌ها حمل و نقل داده و بر قیمت کالاهایی که توسط کارخانه‌های مواد غذایی تولید میشود نیز افزوده شده است.
علی قنبری در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: به رغم شعار سال که کنترل تورم است؛ با ادامه روند موجود، تورم نسبت به سال گذشته افزایش می‌یابد و دولت ظاهرا هنوز متوجه این مساله نشده که خود عامل افزایش قیمتها و در نتیجه تورم است
وی افزود: به نظر می‌رسد به رغم شعار سال که کنترل تورم است؛ با ادامه روند موجود، تورم نسبت به سال گذشته افزایش می‌یابد و دولت ظاهرا هنوز متوجه این مساله نشده که خود عامل افزایش قیمتها و در نتیجه تورم است
دولت برای کنترل قیمتها عزم راسخ داشته باشد
استاد دانشگاه تربیت مدرس درباره این موضوع که «هنگام تعیین دستمزد کارمندان و کارگران شاهد اظهارات دولتمردان مبنی بر آثار تورمی حقوق و دستمزد بودیم و حال اینکه با وجود گذشت یک ماه از سال که هنوز افزایش دستمزد نیز اعمال نشده است، شاهد روند افزایشی نرخها در بازار هستیم»؛ گفت: همان‌گونه که اشاره شد، دولت تبدیل به عامل افزایش نرخها شده است و برای آن‌ها مجوز دولتی صادر می‌کند بنابراین افزایش 27 درصدی دستمزد کارگران و افزایش 20درصدی حقوق کارمندان در برابر بالارفتن نرخ 50-60 درصدی قیمت کالاها تقریبا عددی نیست. دولت حرفی برای گفتن ندارد و به نظر می‌رسد که باید فکر جدیدی کند و برای کنترل قیمتها؛ عزم راسخی داشته باشد.
قنبری در پاسخ به این پرسش که «چرا با وجود انتقادات فراوانی که نسبت به ترکیب تیم اقتصادی دولت مطرح است و مشکلات متعدد، دولت اقدام مناسبی انجام نمی‌دهد»؛ گفت: باید تاکید کنم دولت قادر به تصمیم‌گیری درست نیست و افزایش بی‌رویه قیمتها نشان می‌دهد کنترل بازار و نرخها را از دست داده است. به عبارت دیگر باید بگویم دولت هم قادر نیست و هم نمی‌خواهد این کار را انجام دهد.
بی‌ثباتی اقتصاد و اجتماع؛ منشأ افزایش انتظارات تورمی
این کارشناس مسائل اقتصادی درباره از دست رفتن جایگاه ایران در میان کشورهای تولید و صادرکننده نفت و نیز سطح نامناسب ایران در حوزه تجارت بین‌المللی و بهره‌مندی از مقاصد صادراتی متعدد گفت: متاسفانه افزایش قیمت بسیاری از کالاها در بازار داخلی به سبب افزایش انتظارات تورمی بوده و این مهم از بی‌ثباتی وضع اقتصاد و اجتماع نشأت می‌گیرد؛ ارتباطات جهانی با ایران نیز تعریفی ندارد و متاسفانه رابطه ما با دنیا نابرابر است. همچنین رابطه ایران با منطقه به‌صورت کامل بهبود نیافته است بنابراین تاثیر فشارهای جهانی بر ایران باعث متزلزل شدن وضعیت اقتصادی کشور میشود.
به گفته وی باید به این مساله توجه داشت که سهم ایران در تجارت جهانی به شدت کاهش یافته است و بود و نبود ایران در چرخه تجارت جهانی اهمیت بالایی ندارد.
این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به مذاکرات برجام گفت: بحث مذاکرات برجام، تحریم‌ها و جلوگیری از صادرات نفت و نیز ممانعت از بازگشت درآمدهای ارزی سبب نوسان نرخ ارز در بازار داخلی شده است و در اثر آن قیمت مسکن، زمین، طلا و ... روند صعودی دارد و بنابراین شرایطی فراهم شده تا اقتصاد کشور در وضعیت بی‌ثبات قرار گیرد.
حذف دلار از مبادلات تجاری فعلا ممکن نیست
تاثیر دلار بر بازارهای گوناگون انکارناپذیر است و اثر این ارز جهانی سبب شکل‌گیری بازارهای دلاری در داخل کشور شده است؛ در عین حال عده‌ای از دولتمردان و کارشناسان بر حذف دلار از مبادلات تجاری با سایر کشورها سخن می‌گویند؛ قنبری در این باره معتقد است: متاسفانه برای دولت ما یک ارز مرجع وجود ندارد که بخواهد در مقابل دلار؛ سایر ارزها را مطرح کند. چین، روسیه و برخی کشورها سخنانی مبنی بر حذف دلار از مبادلات تجاری بین‌المللی خود مطرح کرده‌اند اما هنوز تفاهم و انسجام درونی ایجاد نشده که بتوانند در مقابل دلار ایستادگی کنند. اکنون به نظر می‌رسد که برتری دلار نسبت به سایر ارزها، امر مسلمی است و دنیا اکنون برتری ارزی دلار را پذیرفته است اما بعضی کشورها دنبال این هستند که با ارز ملی تبادلات بالایی داشته باشند البته این کار در دراز مدت امکان‌پذیر است و در کوتاه مدت ممکن نخواهد بود.
دیدگاه تان را بنویسید