بازار سرمایه در وضعیت رشد
دلار ۵۲ هزار تومانی وعده‌های بورسی را محقق کرد!
باران زرین قلم
بورس تهران حالا برای چندمین روز متوالی سبزپوشی را تجربه کرده است تا روشن شود این بازار یکی از پررشدترین بازارهای ایران در سال جاری است.
پیش از این نیز کارشناسان بازار سرمایه را مستعد رشد قابل توجه دانسته و معتقد بودند عقب‌ماندگی بورس تهران نسبت به سایر بازارها به زودی جبران خواهد شد. فاصله اندک بورس تهران با سقف تاریخی‌اش در نیمه مرداد ماه سال 1399 نیز موید این نکته است که دلار موتور رشد بورس را روشن کرده است.
رئیس دولت سیزدهم در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری وعده حل بحران بورس را به سهامداران داد. وی تاکید کرد که دولت برنامه دقیقی در این حوزه دارد.
برنامه‌های متعددی در این راستا اجرایی شد تا بورس از این حالت خارج شود. از 10 فرمان و پنج فرمان تا تک فرمان‌هایی که از سوی معاون اول رئیس‌جمهوری و دیگر مقامات اجرایی شد با این حال کاری که دولت سیزدهم نتوانست اجرایی کند، دلار 52 هزار تومانی اجرایی کرد.
قیمت دلار در اولین روز معاملات در سال جاری، پس از پایان تعطیلات نوروزی، 52 هزار و 500 تومان گزارش شد .نرخ دلار در میانه‌ی دهه‌ی اول فروردین‌ماه با رقمی بیش از این میزان نیز مواجه شد.
به این ترتیب به نظر می‌رسد قیمت دلار مهمترین محرک بورس برای رشد در سال جاری است.
بورس عقب ماند
بورس ایران از نیمه اول سال 1399 تا پایان اسفندماه سال 1401 درگیر بحرانی جدی بود. مشکلات متعدد اقتصادی، نبود چشم‌انداز رشد در اقتصاد و قیمتگذاری دستوری با افزایش نقش دولت در عرصه اقتصاد همگی سبب شد بورس روزهای تلخی را پشت سر بگذارد و بزرگترین ریزش تاریخی بازار سرمایه رقم بخورد.
کارشناسان متعددی درباره راه نجات بورس سخن گفتند اما درنهایت عدم تغییر سیاستهای اقتصادی و تبعات منفی تصمیمات سیاسی بر اقتصاد سبب شد طولانی‌ترین دوره بحرانی در بورس رقم بخورد.
این چنین شد که در تورمی‌ترین سال یعنی سال گذشته نیز بازدهی بازار سرمایه از تمامی بازارها کمتر بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بورسی‌ها در حالی سال 1401 را با ثبت بازده حدود 30 درصدی (براساس تغییرات شاخص کل بورس) به پایان برده‌اند که عملکرد نماگر هموزن نیز در همین مدت چندان نسبت به بازارهای رقیب بهتر نبود. شاخص مذکور در سال یاد شده تنها 51 درصد رشد داشته است. ثبت چنین عملکرد ضعیفی ناشی از این واقعیت است که علی‌رغم تمامی شفافیتی که در بازار سهام وجود دارد، این بازار چون آینه تمام نمای اقتصاد و به نوعی دماسنج آن است و بیشتر از مداخلات دولتی اثر پذیرفته است. همین مسئله باعث شده تا وضعیتی که قیمت در سایر بازارها را افزایش می‌دهد در این بازار به عنوان ترمزی قوی در مسیر افزایش قیمتها عمل کند. این عامل هم چیزی نیست جز نگاه دستوری به قیمتگذاری که در سال یاد شده نفس بسیاری از شرکت‌ها را گرفت و با اینکه ارقام ریالی در صورت‌های مالی رشد می‌کرد؛ مانع از گسیل مداوم نقدینگی حقیقی به سمت بازار سهام شد.
آنچه دولت نتوانست در یک سال و اندی اجرایی کند، دلار 52 هزار تومانی اجرایی می‌کند. بازار سرمایه با افزایش روزافزون قیمت دلار در سال جاری رشد خواهد کرد؛ رشدی که وامدار تورم و ریزش ارزش پول ملی است
در عین حال دو عامل کسری بودجه و نبود ثبات رویه در اعمال سیاستهای اقتصادی نیز بازار را تحت‌تاثیر قرار داد و اتفاقا همین دو عامل می‌تواند در سال پیش رو نیز به بازار سهام فشار وارد کند. این در حالی است که عامل سیاسی برجام اگر چه در آغاز سال 1402 نسبت به سال قبل کم رنگ شده، اما همچنان پا برجاست.
هر چند در سال 1400 ابراهیم رئیسی، کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری راه‌های متعددی را برای نجات بورس مطرح کرد، اما در نهایت دامنه بحران تاکنون تداوم یافته است. بورس تهران در حالی با عقب‌ماندگی تاریخی نسبت به سایر بازارها مواجه شد که نرخ تورم در ایران رشد دسته‌جمعی بازارها را رقم زد. بازارهای مسکن و خودرو و طلا و سکه، همگی تحت‌تاثیر افزایش نرخ ارز با رشدقابل‌توجهی همراه شدند اما بورس رشدی اندک و البته نوسانی را تجربه کرد.
برخی معتقدند بازار سرمایه قابلیت رشد بیشتر و رسیدن به محدوده دو میلیون و 500 هزار تومان را در سال جاری داراست.
کارشناسان چه می‌گویند؟
مرتضی ایمانی‌راد، اقتصاددان، معتقد است: «بازار سهام از افزایش قیمت دلار عقب مانده است، بنابراین بازار بورس و سهام ایران نتوانست خود را با افزایش قیمت دلار تعدیل کند.» وی البته معتقد است بورس با دو تهدید مهم نیز روبروست: «در این میان، دو تهدید بازار بورس را در سال ۱۴۰۲ به شدت تحت‌تاثیر قرار می‌دهد که نباید آن‌ها را دست‌کم گرفت. یکی از این تهدیدها، تولید ضعیف در داخل کشور است. مساله، مشکل واردات و سرمایه‌گذاری است. تولید حتما باید نرخ رشد بالای ۵ درصد داشته باشد تا بتواند تاثیر مثبتی روی بازار سهام بگذارد که یک چنین پیش‌بینی‌ای را برای سال ۱۴۰۲ نداریم.»
وی تصریح می‌کند: «از سوی دیگر، آنچه که جدی است، ریسک‌های بالا در داخل کشور و ریسک‌های بالا در سطح بین‌المللی و ریسک در اقتصاد جهانی است.»
در عین حال سعید جعفری، کارشناس بازار سرمایه نیز با تاکید بر اینکه بازار سرمایه در سال جاری رونق بیشتری نسبت به سال گذشته خواهد داشت، اظهار کرد: عوامل رشد قیمتها در فضای کلان اقتصاد کشور همچنان فعال هستند، به همین دلیل در بازار سرمایه نیز قیمت اسمی سهام شرکت‌ها رشد خواهد کرد. از طرف دیگر شاهد ثبات یا افزایش قیمت جهانی کالاها خواهیم بود و از آنجا که سودآوری بسیاری از شرکت‌های داخلی به قیمت‌های جهانی و نرخ ارز وابسته است، بورس ایران نیز شاهد رشد خواهد بود.
صادقی، کارشناس بازار سرمایه نیز معتقد است گذشته از هر نوع ریسک، بازار سرمایه به دلیل افزایش نرخ ارز مستعد رشد است و این فاصله کمتر خواهد شد.
به این ترتیب کلید رشد بورس نه در دستان دولت، بلکه در دستان دلاری است که افزایش قیمت آن حالا به وحشتی بزرگ برای اقتصاد ایران تبدیل شده است و آنچه دولت نتوانست در یک سال و اندی اجرایی کند، دلار 52 هزار تومانی اجرایی می‌کند. بازار سرمایه با این فرمان در سال جاری رشد خواهد کرد. رشدی که وامدار تورم و ریزش ارزش پول ملی است.
دیدگاه تان را بنویسید