نرخ دلار واقعی نیست یا اظهارات رئیس‌کل؟!

باران زرین قلم

علی صالح‌آبادی اعلام کرده است که افزایش نرخ دلار واقعی نیست و به زوی بانک مرکزی ثبات را به بازار بازمی‌گرداند.

 این وعده‌ها در حالی داده می‌شود که پیش از این نیز در هفدهم آبان ماه وی اعلام کرد بانک مرکزی ابزار لازم برای مدیریت بازار ارز را در اختیار دارد. در روزی که رئیس‌کل از رونمایی سیاست جدید بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز سخن گفت بهای هر دلار امریکا در محدوده 36 هزار و 680 تومان بود، اما در شرایط فعلی نرخ دلار به نزدیکی 39 هزار تومان رسیده و افزایش قیمتی بیش از دو هزار تومان را تجربه کرده است.  معلوم نیست چگونه رئیس کل بانک مرکزی بر این اعتقاد است که افزایش نرخ ارز واقعی نیست و به صورتی غیرواقعی این رشد در بازار رخ داده است.

 بررسی‌ها نشان می‌دهد رشد قیمت دلار که به زعم سکاندار سیاست پولی در کشور غیرواقعی است، سبب شده است بهای سکه نیز در مرز 19 میلیون تومان بایستد.  

قیمت مسکن و خودرو نیز در همین روزهای اخیر تحت‌تاثیر افزایش نرخ دلار، رشدی قابل توجه را تجربه کرده است. این روند رو به رشد به زعم کارشناسان و فعالان بازار تداوم خواهد داشت. برخی پیش‌بینی می‌کنند مقصد دلار در شرایط پیش‌رو محدوده 40 هزار تومان باشد.

صالح‌آبادی با اعلام اینکه از ابتدای سال تاکنون ۳۲.۱ میلیارد دلار ارز در سامانه نیما عرضه شده است، گفت: سال گذشته در همین مدت ۱۹.۶ درصد بود که نشان از افزایش ۶۴ درصدی عرضه ارز در سامانه نیما دارد و بیانگر آن است که وضعیت ارزی کشور نسبت به سال گذشته بسیار بهتر بوده است.

تأثیر«ناآرامی‌ها» در افزایش نرخ دلار از نگاه بازارساز!

صالح آبادی که پیش از این در دوران ریاست‌جمهوری محدود احمدی‌نژاد ریاست بورس اوراق بهادار را برعهده داشت، درباره دلایل افزایش نرخ دلار گفته است: نرخ دلار در بازار غیررسمی از اواخر ۱۳۹۸ افزایش وحشتناکی داشت و در اواسط ۹۹ به ۳۱ هزار و ۵۰۰ تومان رسید. در گذشته در مقاطعی نرخ ارز جهش داشت و مجددا کمی کاهش پیدا می‌کرد. اخیرا بخشی از افزایش قیمت ارز به تقویت دلار به دلیل افزایش نرخ بهره در بیش از ۹۰ کشور دنیا به ویژه در آمریکا بود.  البته ناآرامی‌های ۳ ماه گذشته نیز در بازار ارز اثرگذار بوده است.

وی ادامه داد: البته نوسانات فصلی هم موثر است، در پایان سال میلادی همیشه نوسان داشته‌ایم که مجدد اثرش از بین خواهد رفت. بازار غیررسمی با حجم معاملات بسیار کم نرخ تعیین می‌کند و نرخ واقعی نیست.

او در موضعی تکراری تاکید کرده است: افزایش نرخ در این بازار واقعی نیست و حتما تعدیل خواهد شد و ما به عنوان بازارساز برای آن برنامه داریم.

یک صراف در محدوده فردوسی در پاسخ به این پرسش که دلیل رشد دلار را در شرایط کنونی چه می‌دانید، به «توسعه ایرانی» گفت: معتقدم افسار نرخ دلار اتفاقا در دست بانک مرکزی است و خودشان می‌دانند چرا نرخ دلار بالا می‌رود؛ اما توضیحی در این زمینه نمی‌دهند

رئیس کل بانک مرکزی از افزایش عرضه ارزهای پرطرفدار خبر داد و گفت: در سیاست‌گذاری ارزی برنامه‌های متعدد و متنوعی داریم. نقشه ارزی و نقشه تجاری کشور باید با هم منطبق باشد تا نیاز واردات به سهولت و سرعت تامین شود. در این زمینه، کمیته مشترکی بین وزارت نفت‌، وزارت صمت و بانک مرکزی ایجاد شده است تا تامین ارز بهتر از قبل صورت گیرد.

عرضه ارز چاره‌ساز است؟

بسیاری از صرافان در پاسخ به این پرسش که آیا افزایش عرضه ارز می‌تواند به مهار نرخ دلار منجر شود یا خیر، پاسخ منفی می‌دهند. یک صراف در محدوده فردوسی در خصوص این موضوع به «توسعه ایرانی» گفت: ما با رشد عجیب تقاضا روبرو نیستیم. کسی که واردکننده است، دلارش را ارز سامانه نیما می‌خرد، کسی که قصد خرید دارد از بازار متشکل ارزی خرید می‌کند، از این رو اصلا مشخص نیست که چرا به این موضوع استناد می‌کنند که افزایش عرضه ارز می‌تواند مشکل را حل کند. در پایان هر روز خود بانک مرکزی از بالاتر بودن عرضه نسبت به تقاضا در سامانه نیما خبر می‌دهد پس این موضوع نعل وارونه به افزایش قیمت‌هاست .

در روزی که صالح‌آبادی از رونمایی سیاست جدید بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز سخن گفت بهای هر دلار امریکا در محدوده 36 هزار و 680 تومان بود، اما در شرایط فعلی نرخ دلار به نزدیکی 39 هزار تومان رسیده و افزایش قیمتی بیش از دو هزار تومان را تجربه کرده است

 وی در پاسخ به این سئوال که دلیل رشد دلار را در شرایط کنونی چه می‌دانید؟ گفت: معتقدم افسار نرخ دلار اتفاقا در دست بانک مرکزی است و خودشان می‌دانند چرا نرخ دلار بالا می‌رود؛ اما توضیحی در این زمینه نمی‌دهند.

 نادر بذرافشان، رئیس اتحادیه طلا و سکه نیز در اظهاراتی به شکلی دیگر این موضوع را تایید کرده و گفته است فاصله قیمتی نیم سکه و ربع سکه از قیمت واقعی آن بسیار بالاست و بانک مرکزی باید توضیح دهد چرا نسبت به عرضه نیم سکه و ربع سکه، حداقل برای ترکیدن حباب این قطعات اقدام نمی‌کند.

کدام تغییر نرخ ارز را تعدیل می‌کند؟

مذاکرات برجام در شرایط کنونی به مدت نامعلومی متوقف است. از سوی دیگر وعده‌ 16 ماهه دولت برای آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در حد همان وعده باقی مانده است. در عین حال تنگ‌تر شدن بازارهای جهانی نفت برای نفت صادراتی ایران نیز عامل دیگری است که درآمدهای ارزی ایران را تهدید می‌کند.

 نپیوستن به اف‌ای‌تی‌اف نیز خود عامل بزرگی است که سبب شده ورود پول به کشور درگیر مشکلات عدیده باشد. حال باید از رئیس کل بانک مرکزی پرسید تحت تاثیر چه اتفاقی و بنا بر کدام تغییر قرار است نرخ ارز تعدیل شود؟ وی با صراحت اعلام کرده است که در بسیاری از کشورها نرخ دلار تحت تاثیر افزایش نرخ بهره بالا رفته است. به نظر می‌رسد بازار اعتنای چندانی به وعده رئیس‌کل ندارد چراکه شکل معاملات و مسیر قیمت‌ها حتی پس از این اظهارات در بازار تغییر نکرد.

حالا نرخ درهم که مبنایی برای قیمت‌گذاری دلار است به همراه نرخ‌های دیگر در بازار سلیمانیه و هرات در حال افزایش است تا رکوردی تازه در کارنامه قیمتی دلار باقی بماند. نرخ ارز در حالی از محدوده 26 هزار تومان در ابتدای فعالیت این دولت به آستانه 39 هزار تومان رسیده است که رئیس‌جمهوری وعده گره نزدن سفره مردم به برجام و بهبود وضعیت اقتصادی را داده بود.

 باید دید بانک مرکزی پس از شکست سیاست عرضه اوراق ارزی، چه سیاست تازه‌ای را برای مهار قیمت ارز در چنته دارد.