امین قلعه‌ای

 این روزها بازار تعمیر وسایل الکترونیکی و قطعات یدکی آنها بیش از هر زمان دیگری داغ شده است. اگر گذرتان به پاساژهای لوکس موبایل‌فروشی بیفتد با نگاهی گذرا به فروشگاه‌های شیک و بزرگ متوجه می‌شوید که بازار خرید و فروش موبایل کساد شده است. افزایش سرسام‌آور قیمت تجهیزات الکترونیکی در کنار کاهش قابل‌توجه قدرت خرید شهروندان دلیل اصلی این موضوع است. این همه در حالی است که امسال نام شرکت‌های واردکننده تجهیزات الکترونیکی نیز در فهرست بلند بالای شرکت‌های دریافت‌کننده دلار 4200 به چشم می‌خورد. شرکت‌هایی که بدون هیچ نظارتی ارز دولتی دریافت کردند  و کالاهای وارداتی با این ارز به قیمت آزاد در بازارها به فروش رساندند. محمد که خود فروشنده موبایل است. در این باره می‌گوید: «از ابتدای امثال قیمت موبایل همواره صعودی بوده است.  قیمت که بالا رفت دیگر پایین نمی‌آید. اما دلیل افزایش قیمت را باید از کسانی بپرسید که برای واردات، ارز دولتی گرفتند اما نیمی از ارزشان را به کار دیگر اختصاص دادند و کالای وارداتی با نیم دیگر را به قیمت آزاد در بازار به فروش رساندند.» او در ادامه در مورد سرنوشت موبایل‌هایی که به  گفته مسئولین در گمرک مانده بود هم گفت: «بله در مقاطعی  این دستگاه‌ها از گمرک ترخیص و به صورت عمده وارد بازار شد، اما تاثیر چندانی در قیمت نگذاشت. واردکنندگان عمده مدعی هستند که مابه‌التفاوت ارز دولتی و آزاد از آنها گرفته شده است.» 

تعمیرات، جایگزین خرید و فروش 

 افزایش شدید قیمت‌ موبایل و سایر تجهیزات الکترونیکی اما پای مصرف‌کنندگان را به تعمیرگاه‌ها باز کرده است. به هر روی در شرایطی که خرید یک دستگاه گوشی همراه برای مصرف‌کننده از توان او خارج شده است طبیعی است که بازار تعمیر دستگاه‌های آسیب‌دیده و کهنه  بسیار داغ‌تر از بازار خریدو فروش گوشی باشد. محمد در این باره  می‌گوید: «ما در فروشگاهمان بخش تعمیرات نداشتیم. از ماه پیش و بعد از روبرو شدن با شرایط جدید تصمیم گرفتیم این بخش را هم به فروشگاه اضافه کنیم.» او  در پاسخ به پرسشی در مورد افزایش قیمت لوازم یدکی تعمیرات موبایل هم می‌گوید: «قیمت لوازم یدکی هم افزایش داشته اما به اندازه خود گوشی نیست. در حقیقت با پولی که قبلا می‌شد یک گوشی موبایل خرید، امروز می‌توان یک گوشی را تعمیر کرد. البته در حد نو.» او درباره هزینه تعمیرات گوشی  می‌گوید: «در حال حاضر هزینه تعویض صفحه‌نمایش از 400 هزار تومان تا 5 میلیون تومان است که با توجه به مدل و برند گوشی تغییر می‌کند.» خبرگزاری ایلنا در گزارشی در همین باره می‌نویسد:«درحال حاضر نمایندگی برند‌های مختلف برای تعمیر تجهیزات دیجیتال به طور میانگین سه روز زمان لازم دارند .گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد، تعمیرکاران دیگر نیز وضعیت مشابهی‌ دارند و وقت زیادی برای تعمیر دستگاه‌های معیوب ندارند.» حسام دلاویز یکی از تعمیرکاران گوشی تلفن‌همراه درباره علت افزایش تقاضا برای تعمیر گوشی  گفت: «گران شدن گوشی نو، مهم‌ترین دلیل این موضوع است و مردم قدرت مالی کافی برای خرید یک محصول جدید را ندارند و تلاش می‌کنند تا با دستگاه قدیمی خود کنار بیایند. البته هزینه تعمیرات گوشی نیز افزایش پیدا کرده است، اما هنوز نسبت به خرید یک گوشی‌نو به صرفه است.»

اقتصاددانان در ماه‌های اخیر توصیه‌های جالبی به جوانان جویای کار و علاقمندان به سرمایه گذاری و راه اندختن کسب و کارهای جدید داشته‌اند. یکی از این توصیه‌ها سرمایه‌گذاری و فعالیت در مشاغل مربوط به تعمیرات تجهیزات الکترونیکی است 

به گفته این تعمیرکار، عمر استفاده از گوشی‌های‌ هوشمند در کشور ما بسیار کم است و مردم علاقه زیادی به خرید گوشی جدید دارند و این درحالی است که گوشی فعلی آن‌ها از نظر فنی و تکنولوژی هیچ مشکلی ندارد. دلاویز ادامه داد: این موضوع در کشورهای صنعتی کمتر دیده می‌شود و مردم این کشورها چندان به تعویض گوشی فکر نمی‌کنند و ترجیح می‌دهند تا گوشی‌های خود را تعمیر کنند. اقتصاددانان در ماه‌های اخیر توصیه‌های جالبی به جوانان جویای کار و علاقمندان به سرمایه‌گذاری و راه اندختن کسب و کارهای جدید داشته‌اند. یکی از این توصیه‌ها سرمایه‌گذاری و فعالیت در مشاغل مربوط به تعمیرات تجهیزات الکترونیکی است.  ایمان راستی، کارشناس اقتصادی در این باره به توسعه ایرانی می‌گوید: «نتیجه قطعی افزایش نرخ ارز، افزایش بهای کالا در بازار است. در این شرایط بسیار طبیعی است که کسب و کار کسانی که در حوزه تعمیرات فعالیت می‌کنند به شدت رونق پیدا کند. از همین رو پیشنهاد ما به سرمایه‌گذاران و افراد جویای کار ورود به این حوزه است.» 

وضعیت قطعه در بازار 

 رونق کسب و کار تعمیرات موبایل اما روی دیگری هم دارد. کمبود قطعه در بازار. علیرضا صمیمی، عضو هیأت‌مدیره اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی می‌گوید: «جدای از مشکلاتی که ترخیص کالا از گمرک را حسابی کُند کرده است، واردات قطعه‌های گوشی همچنان براساس ارز آزاد انجام می‌شود. اما کمبود قطعه تنها به گوشی تلفن همراه محدود نمی‌شود و به گفته فیض‌آبادی، قطعه‌های الکترونیکی هم این روزها در بازار حسابی کم شده و تعمیر دستگاه‌های الکترونیکی به مشکل برخورده است.» آن‌گونه که این فعال صنفی توضیح می‌دهد، درحال حاضر قطعاتی مثل ماژول، مادربرد، اپتیک و پک لایت در بازار کم شده و همین مسأله فعالان این صنف را مستأصل کرده است .او ادامه می‌دهد: «به‌ عنوان مثال اگر پک لایت یک مانیتور ١٩ اینچی که قیمتش یک‌میلیون و ٢٠٠ تا یک‌میلیون و ٥٠٠‌هزار تومان است، خراب شود می‌توان با ٢٠٠‌هزار تومان تعمیر کرد اما اگر این قطعه کوچک نباشد باید این مانتیور را کنار گذاشت و دستگاه جدیدی را جایگزین آن کرد.

در شرایطی که خرید یک دستگاه گوشی همراه برای مصرف‌کننده از توان او خارج شده است طبیعی است که بازار تعمیر دستگاه‌های آسیب‌دیده و کهنه  بسیار داغ‌تر از بازار خرید و فروش گوشی باشد

 به گفته فعالان صنفی‌، صاحبان گوشی‌های اپل و سامسونگ بیشترین  مراجعه به تعمیرگاه‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. عضو هیأت‌مدیره اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی می‌گوید قطعات اورجینال تمامی برندها در بازار پیدا می‌شود، هرچند سخت، اما  از گوشه و کنار می‌توان شنید که این روزها بسیاری از تعمیرکاران از قطعات تقلبی و حتی کارکرده روی گوشی‌های آنها استفاده کرده‌اند.  وضعیت برای سایر برندها بدتر است. صاحب یک گوشی بلک‌بری  می‌گوید: «ال‌سی‌دی موبایلم  از حدود یک ماه پیش با مشکل مواجه شد. ابتدا فکر می‌کردم با پرداخت هزینه‌ای هرچند بالا مشکل موبایلم حل می‌شود، ولی نشد.» او که عطای خاص‌بودن گوشی‌اش را به لقایش بخشیده است، ادامه می‌دهد: «برای تعمیر گوشی‌ام تلاش بسیاری کردم، ولی ال‌سی‌دی گوشی‌ام در بازار ایران موجود نیست و ناچار شدم سراغ برند دیگری بروم.» 

بازار گرم گوشی دست دوم 

 برای کسانی که تعمیرکار گوشی آنها را جواب کرده و پول زیادی برای خرید گوشی نو ندارند. هیچ راهی جز خرید گوشی دست دوم وجود ندارد. این روزها‌ بازار خرید و فروش گوشی‌های دست دوم هم از همیشه داغ‌تر است. محمد در این‌باره می‌گوید:«گوشی که پارسال  یک میلیون تومان بود،  حالا به قیمت سه میلیون تومان خرید و فروش  می‌شود. البته همین گوشی به صورت استوک یا دست دوم در بازار به قیمت بسیار کمتر خرید و فروش می‌شود و بسیاری از هموطنان هم چاره‌ای جز خرید آن ندارند.» او در ادامه می‌گوید: « البته یک روی دیگر سکه این است که در این شرایط فقط کسانی گوشی خود را می‌فروشند که دستگاهشان ایراد فنی اساسی پیدا کرده و دیگر تحت خدمات گارانتی و تعمیر هیچ شرکتی نیست.»