مریم شکرانی

پرونده واگذاری حاشیه‌ساز فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه سرانجام به بهارستان رفت و برخی نمایندگان مجلس درخواست تحقیق درباره واگذاری خبرساز این فروشگاه را مطرح کرده‌اند. درخواستی که البته مشخص نیست به کجا برسد اما واگذاری عجیب این فروشگاه از سال 95 تاکنون در هاله‌ای از ابهام است. واگذاری پر سر و صدایی که گفته می‌شود با چیزی حدود 90 درصد تخفیف به خریداران بخشیده شده است!

فروشگاه رفاه که به دلیل تبلیغات گسترده و راه‌اندازی کمپین‌های فروش خاص برای افکار عمومی شناخته شده، در سال‌های اخیر با افزایش شمار شعب نیز روبرو بوده است.

ماجرا از کجا شروع شد؟

واگذاری فروشگاه رفاه ماجرایی طولانی دارد و از زمستان سال 95 زمزمه‌های فروش بخشی از سهام آن به گوش می‌رسید. در آن زمان اعلام شد که 20 درصد از سهام فروشگاه رفاه به فروش رفته است و پس از آن در فروردین سال 96 رسانه‎های ایران خبری منتشر کردند مبنی بر اینکه فروشگاه رفاه به فروش رفت اما واگذاری فروشگاه از آنجا حاشیه‌ساز شد که قیمت فروش سهام آن در رسانه‌ها منتشر شد. در زمستان 95 اعلام شد که 20 درصد سهام فروشگاه با قیمت با حدود 145 میلیارد تومان به صورت اقساط به فروش رفته است و در واگذاری سال 96 هم بنا بود 42 درصد سهامش تقریبا به قیمت 320 میلیارد تومان به فروش برسد. این موضوع در حالی رخ داد که رفاه در طول 23 سال فعالیت 225 فروشگاه قطعی در 29 استان کشور داشت و علاوه بر این املاک و مستغلاتی با کاربری‌های دیگر نظیر دامداری، اداری و... تحت تملک مجموعه رفاه قرار دارد. تا سال 97 سرمایه فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه با 225 شعبه و گردش مالی سالانه هزار میلیارد تومان و نزدیک به چهار هزار پرسنل بیش از پنج هزار میلیارد تومان تخمین زده شد و حالا بیش از 60 درصد سهامش تنها با 465 میلیارد تومان آن هم به صورت اقساط فروش رفت که با این حساب چیزی حدود 90 درصد تخفیف در معامله رخ داده بود.

خریداران رفاه چه کسانی بودند؟

شرکت فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه در سال ۷۴ به صورت سهامی‌عام تاسیس شد. این شرکت پس از فرآیند انتقال مالکیت از نهاد‌های دولتی و طی روند خصوصی‌سازی در قالب شرکت گروه مدیریت سرمایه رفاه به فعالیت‌های خود ادامه داد. این شرکت در سال ۹۳ در بورس پایه ثبت شد و معاملات سهام آن آغاز شد اما واگذاری عجیب این فروشگاه حواشی زیادی ایجاد کرد. از واگذاری سهام این شرکت به شرکت‌های سپهر نوید آفرین و بازتاب سهام توس گرفته تا واگذاری برند آوازه به این فروشگاه که بدون روشنگری‌های کافی از طرف مدیران این شرکت انجام گرفت.

همچنین در سال‌های گذشته خبرهای زیادی درمورد واگذاری این شرکت و ابهامات آن منتشر شد. سایت‌های مختلف در این رابطه می‌نویسند: «سهام فروشگاه رفاه به‌عنوان یک شرکت دولتی، در اختیار بانک‌های ملی، صادرات، ملت، تجارت، سپه و سازمان زمین و مسکن، بیمه ایران، بیمه مرکزی، شهرداری تهران و برخی شهرداری‌های کلان‌شهرها بود، تا زمانی که طی سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ با یک اقدام جنجالی، مالکیت ۶۲درصد از سهام این فروشگاه زنجیره‌ای به شرکت‌های «سپهر نوید آفرین» و «بازتاب سهام توس» واگذار شد.

عملکرد مالی رفاه ابهام‌آمیز است

با این حال پرونده ابهام‌آمیز فروشگاه رفاه به همین ماجرا محدود نشد و مهر ماه امسال دنیای اقتصاد در گزارشی به ابهام در عملکرد ماه فروشگاه‌های زنجیره ای رفاه پرداخت.

بر اساس این گزارش در سال ۱۳۹۹ این شرکت با کاهش تعداد فاکتورهای صادر شده روبه‌رو بود. در گزارش هیات مدیره دلیل این کاهش عدم مراجعه خریداران و تغییر سبک زندگی افراد پس از مواجهه با کرونا ذکر شده است. در بررسی صورت‌های مالی این شرکت نکات مبهم زیادی وجود دارد که تا به حال پاسخ مناسبی در مورد آنها توسط هیات‌مدیره ارائه نشده است.

واگذاری فروشگاه رفاه ماجرایی طولانی دارد و از زمستان سال 95 زمزمه‌های فروش بخشی از سهام آن به گوش می‌رسید. در آن زمان اعلام شد که 20 درصد از سهام فروشگاه رفاه به فروش رفته است و پس از آن در فروردین سال 96 رسانه‎های ایران خبری منتشر کردند مبنی بر اینکه فروشگاه رفاه به فروش رفت، اما واگذاری فروشگاه از آنجا حاشیه‌ساز شد

موضوع فروش 10میلیون سهم از شرکت توسعه بازار سرمایه تهران  به شرکت سرزمین آفتاب جاودان بدون اخذ نظر کارشناسی از جمله مواردی است که حسابرس به آنها اشاره کرده است. در گزارش حسابرس آمده است که هیچ دلیلی برای توجیه فروش و چگونگی کارشناسی سهام فروش رفته و انتخاب خریدار از طرف این شرکت ارائه نشده است.

تحقیق و تفحص از واگذاری رفاه

حالا اما پرونده تحقیق و تفحص از فروشگاه رفاه به بهارستان رفته است و یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی از بررسی تقاضای تحقیق و تفحص از فروشگاه رفاه در جلسه این کمیسیون خبر داد و گفت که قرار شد مدیران فروشگاه رفاه گزارشی از نحوه اداره این فروشگاه و پرداخت بدهی‌های آن ارائه کرده تا نماینده متقاضی درباره انصراف یا ادامه تفحص تصمیم گیری کند

مهدی طغیانی با اشاره به جلسه کمیسیون اقتصادی به ایسنا گفته است: در این جلسه درخواست تحقیق و تفحص از فروشگاه رفاه با حضور فرخی میکال نماینده لاهیجان به عنوان متقاضی تفحص و مدیران فروشگاه رفاه بررسی شد.

او توضیح داد: محور تفحص درباره نحوه اداره فروشگاه رفاه و بدهی‌های این فروشگاه است که در پاسخ گفته شد سهام فروشگاه به ازای بدهی‌ها به چند بانک واگذار شده و آن بانک‌ها مسئول وضعیت فعلی هستند. در نهایت بعد از ارائه توضیحات از سوی طرفین مقرر شد مدیران فروشگاه رفاه گزارشی از وضعیت این فروشگاه و میزان بدهی‌ها و همچنین سهام واگذار شده به چند بانک ارائه کنند.

طغیانی در پایان گفت: بعد از این گزارش، نماینده متقاضی تصمیم می‌گیرد که مجدد درخواست خود را به کمیسیون اقتصادی ارائه کند یا اینکه منصرف شود.

هرچند که حالا مشخص نیست  سرانجام این درخواست تحقیق و تفحص چه شود اما تمرکز بر وضعیت واذاری این فروشگاه می تواند در کنار چندین واگذاری ناموفق دیگر زمینه را برای بهبود فرآیندی که به خصوصی‌سازی موسوم شده اما در عمل هیچ تاثیری بر تقویت و بزرگ شدن بخش خصوصی نداشته است، شود .

 در این میان واگذاری انبوهی شرکت رد قالب تادیه بدهی، مالکان جدید را که فاقد تخصص لازم در مدیریت شرکت‌ها هستند با بحران مواجه کرده و احتمال تضییع اموال عمومی در این قالب نیز بیمی است که احساس می‌شود . این بار قرعه به نام رفاه افتاده است .