سیدعلی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» بررسی کرد:
چشم‌‌انداز نرخ ارز پس از توافق برجام
محمد میرزایی
در دو- سه سال اخیر نوسان نرخ ارز به امری طبیعی در بازارهای مالی ایران تبدیل شده و در این میان هر روز از ارزش دارایی‌های مردم و همچنین ارزش ریال در برابر دلار کاسته می‌شود.
مذاکرات ایران و کشورهای چهار به علاوه یک حالا برای دومین بار متوقف شده است تا رایزنی در خصوص روند مذاکرات در پایتخت‌ها صورت گیرد اما باید توجه داشت طبق وعده دولت سیزدهم قرار بود سرنوشت اقتصاد ایران به مذاکرات و تحریم گره نخورد.
در ماه‌های اخیر و به ویژه پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم و وعده برخی دولتمردان مبنی بر امکان کاهش نرخ ارز تا کمتر از 20 هزار تومان، افکار عمومی انتظار داشتند که نرخ ارز به عنوان یکی از عوامل موثر بر سرنوشت ارزش ریال و همچنین عامل مهم تاثیرگذار بر سرنوشت سایر بازارها، روند کاهشی طی کند. انتظاری که با وجود گذشت تقریبا 4 ماه از عمر این دولت نه تنها به سر نیامده بلکه شرایط به گونه‌ای رقم خورده که دلار حتی مرز 30 هزار تومان را رد کند و و با نرخ فروش 31 تا 32 هزار تومان در بازار آزاد؛ رکورد جدیدی از خود برجای گذارد.
در هفته‌های اخیر نمایندگانی از ایران دوباره به پای میز مذاکرات برجامی برگشته‌اند؛ اما نشست‌ها تاکنون به نتیجه ملموسی نرسیده و این شرایط سبب شده تا نوسانات نرخ ارز در بازار ادامه‌دار شود.
هفته گذشته قیمت دلار در کانال 27 هزار تومان در نوسان بود و بازار واکنش اندکی به اخبار مذاکرات برجامی نشان داد که حاکی از عدم خوش‌بینی این بازار نسبت به آینده نشست‌ها بود.
سیدکمال سیدعلی، در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: اگر مذاکرات به نتیجه برسد و طرفین در 2 ماه آینده به توافق دست یابند و برجام احیا شود؛ قطعا این مساله در نرخ ارز در بازار داخلی اثر کاهشی برجا خواهد گذاشت اما به هر حال حداقل نرخ ارز23 هزار تومان خواهد بود
به اعتقاد کارشناسان اکنون شرایط بازار ارز به گونه‌ای است که بازار در فاز انتظاری فرورفته و همه چشم انتظار نتایج مذاکرات ایران با اروپا و آمریکا در قالب احیای مجدد برجام هستند و تا این مساله به نتیجه نرسد نمی‌توان انتظار ثبات در بازار ارز را داشت.
هرچند عده‌ای از کارشناسان بازار ارز و اقتصاددانان بر این باورند که اگر مذاکرات برجامی به ثمر برسد و تحریم‌ها علیه ایران لغو و برداشته شود، اقتصاد ایران روزهای بهتری را تجربه خواهد کرد و می‌توان به وصول درآمدهای حاصل از صادرات نفت و ورود دلارهای ناشی از این تجارت امیدوار بود.
اگر برجام به نتیجه برسد؛ در کنار بهبود شرایط برای صادرات نفت می‌توان نسبت به خارج شدن اقتصاد از رکود و بلاتکلیفی امیدوار بود و اگر ایران بتواند مقاصد صادراتی برای تولیدات خود در بخش‌های مختلف را دوباره پس‌گیرد، می‌توان به رشد اقتصادی نیز چشم امید داشت.
اکنون دو موضوع مهم ذهن برخی از فعالان اقتصادی و همچنین مردم عادی را به خود مشغول کرده که آن تبعات به نتیجه رسیدن و یا نرسیدن مذاکرات برجامی بر بازار ارز و همچنین تاثیرات حذف ارز 4200 تومانی بر وضعیت معیشت مردم و بازارهای گوناگون است.
رد‌پای عوامل سیاسی و اقتصادی در نوسانات نرخ ارز
سیدکمال سیدعلی، معاون اسبق ارزی بانک مرکزی در گفت‌وگو با روزنامه «توسعه ایرانی» درباره چرایی نوسانات نرخ ارز اظهار کرد: نوسانات نرخ ارز هم ریشه اقتصادی دارد و هم دارای ریشه‌های سیاسی است؛ مهمترین ریشه‌های اقتصادی این مساله را می‌توان شامل مواردی مانند کسری بودجه، افزایش پایه پولی و چاپ اسکناس دانست.
وی ادامه داد: مهمترین دلایل سیاسی نوسان نرخ ارز هم شامل مواردی مانند مذاکرات برجام است؛ نوسانات بسیاری زیادی که در 2-3 سال اخیر اتفاق افتاده و شاهد آنها بوده‌ایم و شوک‌های آن عمدتا سیاسی است اما روند افزایش قیمت ارز به دلیل بالا بودن تورم اتفاق افتاده که عامل اقتصادی محسوب می‌شود.
وی تصریح کرد: اگر مذاکرات به نتیجه برسد و طرفین در 2 ماه آینده به توافق دست یابند و برجام احیا شود؛ قطعا این مساله در نرخ ارز در بازار داخلی اثر کاهشی برجا خواهد گذاشت.
چشم‌‌انداز نرخ ارز پس از توافق
سیدعلی درباره نرخ ارز پس از توافقات برجام و اینکه آیا نرخ دلار در محدوده 20 تا 30 هزار تومان خواهد بود یا اینکه به کمتر از 20 هزار تومان بازمی‌گردد؛ توضیح داد: خیر انتظار کمتر از 20 هزار تومان را نمی‌توان داشت و نرخ ارز در محدوده 20 تا 30 هزار تومان خواهد بود.
وی در پاسخ به این سوال که در بودجه 1401 افزایش درآمدهای نفتی پیش‌بینی شده و اگر توافقات صورت گیرد و تحریم فروش نفت لغو شود، چه تاثیری در آینده بازار ارز خواهد داشت؛ گفت: نرخ تسعیر 23 هزار تومان تعیین شده و به نظر بنده با فرض اینکه در مذاکرات برجام به توافق می‌رسند و مذاکرات مثبت است به هرحال حداقل نرخ ارز23 هزار تومان خواهد بود.
سیدعلی درباره تبعات حذف ارز 4200 تومانی در اقتصاد کلان و همچنین وضعیت بازارهای مختلف بیان کرد: بستگی دارد که این موضوع چقدر بتواند فاصله طبقاتی را کمتر کند و همچنین چه میزان از این مابه‌التفاوت میان 4200 تومان تا 23 هزار تومان یا نرخی که دولت برای فروش ارز پیش‌بینی کرده است؛ به صورت یارانه به دهک‌های پایین درآمدی کشور پرداخت شود؛ آن هنگام اگر عدد مناسبی باشد به نظر می‌رسد این کار یعنی حذف ارز 4200 تومانی، حتما باید انجام شود. البته باید جبران هزینه‌ها برای دهک‌های پایین درآمدی جامعه صورت گیرد تا فشار به مردم وارد نشود. در سطوح بالای درآمدی اصلا حذف ارز 4200 تومانی مهم نیست زیرا در شرایط آنها تغییری ایجاد نمی‌کند.
معاون اسبق ارزی بانک مرکزی درباره سناریوی بعدی مبنی بر اینکه اگر توافقی صورت نگیرد، شاهد وارد شدن فشار مضاعف به اقشار مختلف جامعه و دهک‌های پایین درآمدی خواهیم بود، تحلیل کرد: اگر محاسبه کنیم بابت حذف ارز 4200 تومانی بین 10 تا 15 میلیارد دلار درآمد ایجاد می‌شود باید این مبلغ را به دهک‌های پایین تزریق کرد که به حتم بیشتر از 100 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده در بودجه 1401 می‌شود.
سیدعلی درباره آینده بازارهای مختلف به ویژه ارز پیش‌بینی کرد: با توافق در مذاکرات برجام می‌توان در بازارهای گوناگون مانند ارز، سکه و طلا و مسکن به ثبات رسید.
لزوم کنترل و کاهش تورم در دولت سیزدهم
وی به دولتمردان سیزدهم توصیه کرد: دولت سیزدهم با شعار رفع سختی معیشت و ... به روی کار آمده و توصیه عمده به این دولت آن است که سیاست‌های انبساطی و افزایش بالای میزان حقوق‌ها و یا اقداماتی که منجر به افزایش تورم شود را فراموش کنند؛ هدف دولت سیزدهم باید فقط کاهش تورم باشد. هزینه‌تراشی و خر‌ج تراشی جدید منجر به تورم خواهد شد بنابراین به عنوان نخستین کار باید تورم را کاهش دهند و سپس خود به خود ثبات به اقتصاد بازمی‌گردد.
دیدگاه تان را بنویسید