شعارهای اقتصادی هر روز عجیب‌تر می‌شوند
انتخابات سیزدهم زیر سایه پوپولسیم اقتصادی
ایمان ربیعی
اقتصاد ایران در وضعیت بحرانی قرار دارد و همین نکته سبب شده است بسیاری از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری بر مسأله اقتصاد مانور ویژه دهند. این اولین بار نیست که اقتصاد به دغدغه کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری تبدیل شده است. در انتخابات سال ۱۳۸۴ و حتی در انتخابات پس از آن نیز اقتصاد همواره مسأله مهمی برای افکار عمومی ایران بوده است اما به نظر می‌رسد نهضت اعلان شعارهای پوپولیستی و غیرقابل تحقق در سال‌های اخیر به نهضتی فراگیر بدل شده است.
نکته مهم اینجاست که منتقدان دولت نیز با همین فرمان در سال‌های اخیر دست به انتقاد زده‌اند. انتقاد از اینکه چرا یارانه بالا نرفت و چرا یارانه انرژی به صورت نقدی به همه ایرانی‌ها تعلق نمیگیرد. کمتر کسی در این فضا بر این مساله مانور می‌دهد که دلیل ایست اقتصاد ایران چیست و چگونه می‌شود چرخ‌های اقتصادی که در اثر دخالت سیاست زنگ زده است را به حرکت درآورد؟
این‌ها اما در آستانه برگزاری سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری نیز چندان مدنظر کاندیداها نیستند. ارائه برنامه‌های روشن و پرداختن به مساله اصلی اقتصاد یعنی دلایل تحریم و کاهش شدید تولید و کارآمدی، جای چندانی در ادبیات کاندیداهای حاضر در صحنه ندارد و اتفاقا دست فرمان انتقاد از وضع موجود با تکیه بر این موضوع است که تحریم تاثیر چندانی بر اقتصاد ایران ندارد . این در حالی است که تجربه نشان داده است دور زدن تحریم و نبود امکان فعالیت در عرصه بین‌الملل خود سبب شده است هزینه‌های گزافی به اقتصاد ایران تحمیل گردد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد شعارهای اقتصادی کاندیداها نیز به جای آنکه بر حل بحران‌های ساختاری اقتصاد دلالت داشته باشند، سویه‌های پوپولیستی را در بردارند.
احمدی‌نژاد اولین کاندیدای بود که شعارهایی با چاشنی اقتصاد برای تبلیغات انتخابات ریاستجمهوری برگزید . بردن نفت سر سفره‌های مردم و همچنین شعارهایی با محور عدالت و حمایت از فقرا در تبلیغات انتخاباتی توسط وی به صورت پرشمار مورد استفاده قرار می‌گرفت.
در آستانه برگزاری سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری نیز بررسی گفتمان انتخاباتی بسیاری از کاندیداها نشان می‌دهد که محور برنامه‌های ایشان بر حوزه اقتصاد استوار است و البته این بار نیز برنامه راهبردی برای حل مشکلات اقتصادی از سوی آنها ارائه نمی‌شود.
به عبارت دیگر کاندیداها ترجیح می‌دهند به جای ارائه برنامه‌های کاربردی و روشن برای حل مشکلات اقتصادی، ادبیاتی را مورد استفاده قرار دهند که درک آن ساده باشد این چنین است که بخش عمده‌ای از شعارها معطوف به موضوع قیمت و همچنین تورم و درعین حال یارانه شده است.
قول حل سه روزه بحران بورس
بورس ایران 10 ماهی است که روزهای سخت و عجیبی را پشت سر می‌گذارد . بحران بورس سبب بی‌اعتمادی بخش مهمی از سهامداران به این بازار شد و ریزش یک میلیون واحدی بورس در این دوره زمانی زیانی هنگفت را متوجه تمامی سهامداران کرد . با این حال امیرحسین قاضی‌زاده، یکی از کاندیداهای حاضر در عرصه انتخابات تاکید کرده است که سه روزه بحران بورس را برطرف خواهد کرد .
البته ادعای وی با پاسخی از سوی همتی، کاندیدای دیگر حاضر در صحنه همراه بود. وی تاکید کرد که بورس ماکروفر نیست که کسی بتواند سه روزه بحران رخ داده درآن را برطرف کند.
همین نکته نشان می‌دهد سطح برخورد با اقتصاد در این دوره چیست. قاضی‌زاده البته تاکید دارد به منظور ازدواج جوانان و تسهیل شرایط تشکیل خانواده وام 500 میلیون تومانی ازدواج به آنها پرداخت خواهد کرد . این قول در حالی داده شده است که صف طولانی متقاضیان دریافت وام ازدواج در محدوده 70 تا صد میلیون تومان نشان از میزان اعتباری که در این قالب قابل توزیع است می‌دهد .
قاضی‌زاده هاشمی گفته است: «وقتی رییس جمهور شدم با اولویت دستور تشکیل فوری صندوق رفاه جوانان را تا قبل از اسفند ۱۴۰۰ صادر خواهم کرد. هر زوج جوان ۵۰۰ میلیون تومان برای اشتغال، ازدواج و مسکن خود از این صندوق دریافت خواهند کرد.»
ارائه برنامه‌های روشن و پرداختن به مساله اصلی اقتصاد یعنی دلایل تحریم و کاهش شدید تولید و کارآمدی، جای چندانی در ادبیات کاندیداهای حاضر در صحنه ندارد
از حقوق به زنان خانه‌دار تا یارانه 450 هزار تومانی
این چهارمین باری است که محسن رضایی ردای کاندیداتوری در انتخابات ریاستجمهوری را بر تن می‌کند . هر چند وی در انتخابات های پیشین نیز بر مساله اقتصاد تاکید داشت اما حالا شعارهای روشن‌تری در این زمینه مطرح کرده است. وی تاکید دارد که در صورت پیروزی در انتخابات ریاستجمهوری به زنان خانه‌دار حقوق خواهد داد و رقم یارانه را نیز به 450 هزار تومان برای ایرانیان افزایش خواهد داد .
البته نکته مهم یگر این است که او وعده تبدیل شدن پول ایران به قدرتمندترین پول جهان پس از یورو و دلار را داده است .
مهدی پازوکی، کارشناس اقتصادی در واکنش به این دست طرح‌ها به خبرآنلاین گفته است: دولتی که بخشی از درآمد بودجه‌اش از طریق قرض از مردم تامین می‌شود، چگونه قرار است پول اضافه بر پیش‌بینی‌ها به مردم پرداخت کند. این شعارها یعنی رییس‌جمهور آینده قرار است چاپخانه بانک مرکزی را فعال کند و پول بدون پشتوانه که نتیجه آن تورم بیشتر است به اقتصاد تزریق کند یا اینکه قیمت بنزین را مجددا افزایش یابد که با توجه به تبعات این تصمیم به نظر می‌رسد که هر نوع شعاری که بر هزینه‌های بودجه می‌افزاید، نه منطقی است و نه اجرایی.
طرح وان و تکرار مسکن مهر
سعید جلیلی، دیگر کاندیدایی است که شعارهای روشن اقتصادی داردیکی از طرح‌های تبلیغی در کمپین انتخاباتی وی طرح وان است. او در توضیح این طرح گفته است: طرح وان ، تحت‌عنوان واحد انرژی، طرحی است که در صورت اجرا ، بر اساس آن مردم می‌توانند سهم خودشان از منابع انرژی نظیر نفت، بنزین و گاز مدیریت کنند.طرح دیگر وی تامین سبد غذایی برای همه شهروندان است . البته وی وعده‌های فراتر از نیاز اولیه داده و اعلام کرده است طرحی تحت‌عنوان طرح سفر دارد که هر خانواده ایرانی به فراخور می تواند از آن استفاده کند.
تبدیل مرزنشینان به صادرکننده فعال و ساخت مسکن در شکل مسکن مهر از دیگر شعارهای مطرح شده از سوی وی است . بسیاری از کارشناسان معتقدند تقلیل بحران‌های اقتصادی به امور پیش‌پاافتاده و ادعای حل مشکلات در کوتاه‌مدت خطر بزرگی است که پیش پای اقتصاد ایران است . به عبارت دیگر این دست شعارها سبب می‌شود جامعه درگیر افکار متناقضی شود و غفلت از پرداخت به مسائل اصولی اقتصاد در نهایت افکار عمومی را با نوعی سرگشتگی مواجه خواهد نمود . به نظر می‌رسد تاثیر این دست شعارهای پوپولیستی در آینده بیش از پیش در فضای اقتصاد بحران‌زده ایران آشکار شود.
دیدگاه تان را بنویسید