چراغ سبز در بورس روشن شد

ایمان ربیعی

 بورس اوراق بهادار در حالی دیروز لباس سبز بر تن کرد که مدت‌هاست قرمزپوشی بازار سهام، به دغدغه‌ای مهم در افکار عمومی و مسئولان تبدیل شده است.

عقب‌نشینی بورس از شاخص دو میلیون و صد هزار واحد از دهه آخر مرداد کلید خورد و در شرایط کنونی نزدیک به 900 هزار واحد، این شاخص عقب نشسته است.

در این دوره زمانی هرچند در ابتدا عقب‌نشینی شاخص تعبیر به اصلاح می‌شد؛ اما کم‌‌کم با از دست رفتن کف‌های پی در پی مقاومتی کارشناسان و نمایندگان از واژه ریزش و سقوط برای توصیف شرایط بهره بردند.

 آماده شدن طرحی برای استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی تازه‌ترین اقدامی است که به واسطه منفی بودن شاخص در دستور کار نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است؛ البته پورابراهیمی، نماینده مجلس پیش‌تر نیز از ورود مجلس برای اصلاح بازار سرمایه خبر داده است. استفاده از منابع صندوق توسعه ملی و ... نیز اخباری بود که در این زمینه برای سامان‌دهی به وضعیت شاخص در دستور کار قرار گرفت.

در این شرایط بسیاری معتقدند که یکی از دلایل طولانی شدن ریزش شاخص بورس و سقوط بزرگ و تاریخی اتفاقا وعده‌های عمل نشده‌ای است که در این میان مغفول ماند. حالا روشن شده است تخلفاتی در قرمز شدن شاخص بورس موثر بوده است. تخلفات و فرصت‌سوزی‌ها و سوءاستفاده‌هایی که نباید با سبزپوشی سهام، رسیدگی به آنها از دستور کار خارج شود.

رسیدگی به رفتار حقوقی‌هایی که از فرصت بهره بردند تا بتوانند در کف قیمت، سهم‌های حقیقی‌ها را جمع‌آوری کنند. این نکته از سوی مصطفی صفاری، کارشناس بازار سرمایه تایید شده است. وی می‌گوید: در روزهای اخیر شاهد تجمع برخی سهامداران در اعتراض به وضعیت موجود نیز بودیم، اما نکته اینجاست که به نظر من دامنه بحران جمع شده است و با تدابیر صورت گرفته حقوقی‌ها دیگر امکان فعالیت غیرعادی ندارند. وی در توضیح این مطلب افزود: دو دستورالعمل صادر شده است دال بر اینکه حقوقی‌ها صف‌ را تشکیل ندهند به هر حال با تشکیل صف مردم می‌ترسند و وقتی این شرایط محدود شود، بازار بازخواهد گشت.

وی ادامه داد: تصمیماتی مانند صدور مجوز افزایش سرمایه نیز با تاخیر صورت گرفت و این باعث شد که خیلی‌ها ناراضی باشند. من معتقدم صف‌های فروشی که حقوقی‌ها درست می‌کردند نتیجه خوبی نداشت به هر حال آنها می‌خواستند سهام حقیقی‌ها را با بهترین قیمت خریداری کنند. اتفاقا صدور همین دستورالعمل‌ها در شرایط کنونی مانعی بر سر راه تکرار ماجراست.

در چنین شرایطی طبق اعلام یک نماینده مجلس، قرار است از هفته جاری عملکرد مدیران شرکت‌های حقوقی بازار سرمایه که در موضوع بازارگردانی تعهدات خود را انجام نمی‌دهند با عنوان «اخلال در نظام اقتصادی کشور» بررسی شود.

امیر حسین قاضی‌زاده، نماینده مجلس اعلام کرده است: در راستای پیگیری‌هایی که از دستگاه قضایی داشتم، مقرر شد از هفته آینده عملکرد مدیران شرکت‌های حقوقی بازار سرمایه که در موضوع بازارگردانی تعهدات خود را انجام نمی‌دهند با عنوان «اخلال در نظام اقتصادی کشور» بررسی شود.

از سوی دیگر حسینعلی حاجی دلیگانی از تهیه طرح سؤال از وزیر امور اقتصادی و دارایی پیرو نابسامانی بازار سهام خبر داد.

متن طرح به این شرح است: «علت عدم حمایت حقوقی بانک‌ها و شرکت‌های تأمین سرمایه صندوق‌های سرمایه گذاری فروش‌های خارج از روال حقوقی‌ها در بازار منفی، چیست؟»

این طرح شامل 15 سئوال از وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌شود.

 دوره اصلاح تمام شد؟

حالا اما به نظر می‌رسد با نوسان محدود بازار سرمایه در روزهای پایانی هفته گذشته و روند مثبت اولین روز هفته، شاخص بورس دوره ریزش را سپری کرده است و حالا می‌‌تواند به روزهای بهتر امید ببندد، اما سیگنال‌هایی که این امیدواری را در میان سهامداران و کارشناسان و اهل فن ایجاد کرده است، چیست؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد تکذیب کامل افزایش نرخ سود سپرده بانکی از یک سو و همچنین اعلام ورود منابعی از صندوق توسعه ملی به بورس از سوی دیگر در کنار برخورد با حقوقی‌ها و بازارگردانان متخلف این امید را در دل سهامداران ایجاد کرده است که روزهای کم نوسان و متعادل‌تر بورس در راه است. در هفته‌های اخیر بسیاری از سهامداران معترض چندین بار با اجتماع مقابل سازمان بورس و اوراق بهادار از وضعیت رخ داده شکایت کرده و معتقد بودند دست‌های پشت پرده در این ریزش‌ها مقصر است. البته بسیاری از مسئولان معتقدند دست‌های پشت پرده‌ای که ماجرای افزایش سود سپرده بانکی را در هفته‌های اخیر مطرح کرده و دامن زدند، در این روند موثر بودند اما باید توجه داشت این تنها بخشی از ماجرای رخ داده در بورس است؛ بخش دیگر به سخنان وزیر امور اقتصادی و دارایی بازمی‌گردد که تاکید داشت حجم تامین سرمایه از بازار سرمایه امسال بسیار بالا بوده است. از این رو گفته می‌شد دولت پس از تامین کسری بودجه خود از بازار سرمایه بازار را به حال خود رها کرده است. البته به عقیده علیزاده آرانی، کارشناس بازار سرمایه، دولت با بی‌توجهی به بازار، فرصتی تاریخی را در بازار سرمایه از دست داد در حالی که می‌توانست سال‌های متمادی از کارکرد بازار سرمایه بهره ببرد چراکه عمده‌ترین شرکت‌های حاضر در بازار دولتی، هستند.

طبق اعلام یک نماینده مجلس، قرار است از هفته جاری عملکرد مدیران شرکت‌های حقوقی بازار سرمایه که در موضوع بازارگردانی تعهدات خود را انجام نمی‌دهند با عنوان «اخلال در نظام اقتصادی کشور» بررسی شود

نوسان‌گیران نقره داغ شدند

هر چند شاخص بورس دیروز رشدی در محدوده 26 هزار واحد را تجربه کرد، اما فرابورس از ابطال تعدادی از نمادهای معاملاتی در پایان معاملات امروز خبر داد که اوراق «تملی ۷۰۴» با قیمت عجیب ۲۰۶ هزار تومان، یکی از این نمادها بود.

مدیر عملیات بازار فرابورس ایران در اطلاعیه‌ای از عدم تأیید معاملات در برخی نمادهای معاملاتی در معاملات شنبه ۲۴ آبان ۹۹ خبر داد.

در این اطلاعیه آمده: به اطلاع می‌رساند معاملات روز شنبه مورخ ۲۴ آبان ۱۳۹۹ در نمادهای معاملاتی اوراق اجاره سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا ۹۹۴۱) و (شستا ۹۹۳۱)، اوراق منفعت هواپیمایی ماهان (ماهان ۰۱۱)، اوراق اجاره شرکت مهندسی و ساختمانی صبا نفت (صبا ۱۴۰۱۱)، اوراق تسهیلات مسکن بانک ملی (تملی ۷۰۸۱)، (تملی ۷۰۹۱)، (تملی ۷۰۴۱)، (تملی ۸۰۲۱)، (تملی ۷۱۱۱)، (تملی ۷۱۲۱)، (تملی ۷۰۵۱)، (تملی ۷۱۰۱)، (تملی ۸۰۱۱) و صندوق سرمایه گذاری جسورانه فیروزه ۱۰ درصد تأدیه (ونچر ۱) مورد تأیید قرار نگرفت.

گفتنی است در پایان معاملات چهارشنبه ۲۱ آبان نیز تعدادی از نمادهای معاملاتی از جمله چند نماد زیرمجموعه اوراق تسهیلات مسکن بانک ملی با ابطال مواجه شده بودند.

اگرچه علت ابطال معاملات ذکر نشده، اما به نظر می‌رسد با توجه به اینکه قیمت اوراق مذکور با استفاده از فرآیند نوسان‌گیری در معاملات دیروز کشف شده بود، مدیر عملیات بازار نیز بر اساس مصوبه ممنوعیت نوسان‌گیری که از سوی سازمان بورس به بورس‌های ۴ گانه ابلاغ شده بود، معاملات روز شنبه اوراق تسهیلات مسکن بانک ملی را ابطال کرد.

در این شرایط اما با استناد به اتفاقات رخ داده و به کف رسیدن قیمت سهام و همچنین قطعی شدن پیروزی بایدن در امریکا که به منزله کاهش فشار بر اقتصاد ایران تلقی می‌شود، می‌توان انتظار آغاز دوباره رشد در بازار با نوسانی کم و البته بسیار بطئی را داشت. در این وضعیت به نظر می‌رسد پرهیز از تکرار اشتباهات پیشین و نظارت سخت‌تر بر بازار ضرورتی انکارناپذیر باشد.

مسیر حرکت کجاست؟

محمدمهدی عشریه، کارشناس بازار نیز درباره روند حرکت بازار به تجارت نیوز گفته است: هر چند هنوز سیگنال صعودی‌ای دیده نمی‌شود که بتواند روند کلی بازار را مثبت کند و به افزایش تقاضا دامن بزند؛ اما به نظر می‌رسد روند بازار سهام فعلا نوسانی باشد و بعد از اصلاح زیاد شاخص کل نیز نباید انتظار صعود زود هنگام را داشت. با این حال روند صعودی بازار سهام آهسته شروع می‌شود.