واریز نخستین کمک حمایتی دولت از شب گذشته
تحقق وعده‌های پسابنزینی دولتمردان ختم غائله خواهد بود؟
مهناز اعتدالی
پس از شوک افزایش قیمت بنزین و بازتاب موافقت‌ها و مخالفت‌ها از سوی صاحبنظران در این زمینه، دولت براساس وعده اعلام شده اولین پرداخت مبالغ حمایت معیشتی به خانوارها را در راستای جبران آسیب‌های ناشی از افزایش قیمت بنزین از شب گذشته آغاز کرد. این امر در حالی صورت گرفت که دولت مقرر کرد تا کمتر از 10 روز از اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین، پرداخت کمک به خانوارهای هدف که حدود 19 میلیون خانوار (60 میلیون نفر) می‌شوند را در اولویت قرار دهد.
براساس اعلام سازمان برنامه و بودجه پرداخت مبالغ حمایت معیشتی به خانوارها طی سه مرحله انجام می‌شود که اولین مرحله آن شب گذشته (۲۷ آبان‌ماه)، دومین مرحله پرداخت (پنج‌شنبه ۳۰ آبان‌ماه) و سومین مرحله پرداخت (شنبه دوم آذرماه) خواهد بود. در طرح حمایتی دولت برای خانوارهای تک‌نفره ۵۵ هزار تومان، دو نفره ۱۰۳ هزار تومان، سه نفره ۱۳۸ هزار تومان، چهارنفره ۱۷۲ هزار تومان و پنج نفره و بیشتر ۲۰۵ هزار تومان واریز می‌شود.
بر اساس این طرح حمایتی، هر ماه مبالغ تعیین شده به حساب خانوارها واریز خواهد شد که پرداختی آن در همان حسابی است که در هر ماه یارانه نقدی به آن واریز می‌شود. در واقع این مبلغ از محل طرح اصلاح قیمت بنزین اجرایی خواهد شد که براساس آن قیمت بنزین سهمیه‌ای ۱۵۰۰ تومان و بنزین آزاد ۳۰۰۰ تومان تعیین شده و برپایه آن پیش‌بینی شده که حدود ۳۱هزار میلیارد تومان منابع به دست می‌آید. از این میزان حدود ۱۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان از محل فروش بنزین سهمیه‌ای و حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان از محل عرضه بنزین آزاد خواهد بود. البته توجه به این نکته ضروری است که سازمان برنامه و بودجه در این مورد تاکید دارد که طرح حمایت معیشتی دولت ارتباطی به یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی ندارد و میزان پرداخت در طرح جدید بر اساس خانوار است.
وزیر نفت پیش از این یادآور شده بود که ایران سالانه حدود ۹۷۰ هزار میلیارد تومان یارانه انرژی پرداخت می‌کند. اما از منظر دیگر با وجود رشد قیمت‌ها و نرخ تورم در سال‌های اخیر، قیمت بنزین همچنان ثابت مانده بود ولی سرانجام با وجود آرای مخالف و موافق، سران سه قوه تصمیم به واقعی شدن قیمت بنزین و سهمیه‌بندی آن گرفتند تا واقعیت‌های اقتصاد بر سیاست‌های قیمتی توفق پیدا کند. براین اصل بنزین دوباره سهمیه‌بندی شد تا از این طریق ضمن ایجاد بستر برای درآمدزایی دولت در شرایط تحریم، توزیع عادلانه‌تر یارانه انرژی انجام پذیرد و برپایه آن کنترل مصرف، کاهش قاچاق و زمینه برای صادرات بنزین فراهم شود. براساس این سهمیه‌بندی در سال آینده ایرانیان روزانه بیش از ۹۰ میلیون لیتر بنزین مصرف می‌کنند که حدود ۶۷ درصد (معادل دو سوم) آن سهمیه‌ای و باقی (معادل یک سوم) بنزین آزاد خواهد بود.
با 200 کلمه باید احقاق حق کنید!
روز گذشته علی ربیعی، سخنگوی دولت در نشست خبری مرتبط با اجرای طرح اصلاح قیمت بنزین با اظهار امیدواری نسبت به کنترل قیمت‌ها و آثار تور‌می‌حاصل از افزایش قیمت سوخت عنوان کرد « من فکر می‌کنم رئیس جمهور خود را فدای مصالح مردم و کشور کرد؛ دولت تصمی‌می‌که با تایید سران قوا و کارشناسان اتخاذ شد، را عملی کرد. اما تمام مبالغ حاصل از این طرح صرف اقشار کم درآمد می‌شود، بازنشستگان و حقوق بگیران ثابت جزء این طرح هستند. گروه‌های زیادی از مزد بگیران ما در این طرح هستند حتی بیکاران حاشیه نشین شهری که دفترچه سلامت گرفتند نیز در این طرح هستند. البته باز هم ممکن است تعدادی از افراد را ندیده باشیم بنابراین سامانه ای به آنها اعلام می‌شود با حدود 200 کلمه توضیح می‌دهند به چه علت خود را محق می‌دانند و اجازه بررسی این موضوع را به ما هم می‌دهند ولی با پیش بینی ما 75 درصد از مردم کشور تحت پوشش این طرح هستند.»
سخنگوی دولت با بیان اینکه اقشار برخوردار بیشترین بهره‌مندی از یارانه بنزین را داشته‌اند، تاکید کرد «خانواده‌های برخوردار ۲۳ برابر بیشتر از این یارانه‌ها بهره‌مند می‌شدند و لذا منطقی‌ترین راه ممکن اصلاح قیمت بنزین بود. در ۶۰ سال اخیر در خصوص بیماری اقتصاد ایران بحث‌های زیادی شده است. یکی از دلایل این بیماری، یارانه‌های پنهان و عدالت نابرابر در جامعه بوده است. این تصمیمات از نوع تصمیمات دشوار و سخت است، چون آثار مثبت این تصمیمات در میان مدت و درازمدت مشخص می‌شود، در کوتاه‌مدت نیازمند آن بودیم همراه با این اصلاحات از زندگی مردم مراقبت کنیم بنابراین ضمن اصلاح ساختار یارانه‌ها، منابع حاصل از این یارانه‌ها را نه به همه کشور بلکه به ۶۰ میلیون نفری که دچار مشکل شده بودند، اختصاص داده‌ایم. حال این سوال وجود دارد که آیا این سیاست درستی بود؟ من بارها شنیدم که می‌گویند شما بازهم منابع این یارانه‌ها را به مردم بازپرداخت می‌کنید. ما علاوه بر عادلانه کردن سیاست، منابع این یارانه‌ها را به همه مردم اختصاص نمی‌دهیم. جهت‌گیری نسبت به ۶۰ میلیون جامعه ایرانی در حقیقت یک سیاست عادلانه کردن و برخوداری عادلانه از درآمدهای کشور را در بطن خود دارد. البته بسیاری از سیاست‌ها با وجود درست بودن، تبعاتی هم دارند.»
تاثیر افزایش قیمت بنزین بر تورم چقدر است؟
محمدعلی دهقان دهنوی معاون وزیر اقتصاد و دارایی درخصوص تاثیر افزایش بنزین بر تورم تاکید کرده است «تاثیر افزایش قیمت بنزین بر تورم بیش از سه و نیم درصد نخواهد بود. محاسبات ما نشان می‌دهد اثر مستقیم این افزایش قیمت کمتر از دو درصد است. اثر غیر مستقیم هم دارد درنهایت اثر جمع همه اینها نشان می‌دهد که بیش از سه و نیم درصد نخواهد بود. نگرانی مردم برحسب تجارب گذشته است».
اگر ۱۰ میلیون لیتر از میزان مصرف سوخت کاسته شود و با نرخ ۵ هزار تومان در خلیج فارس بفروشیم با در نظر گرفتن تفاوت با نرخ داخل کشور روزانه حدود ۴میلیارد تومان، در ۱۰ روز ۴۰ میلیارد تومان و سالانه ۱۴ هزار میلیارد تومان درآمد حاصل می‌شود
وی در این زمینه با اشاره به اینکه افزایش نرخ بنزین به معنای گرانی سایر خدمات نیست،عنوان کرد « کمی قبل تر، بنزین ۵ هزار تومانی را با هزار تومان به مردم عرضه می‌کردیم حال می‌خواهیم تفاوت ۴ هزار تومانی را عادلانه میان مردم تقسیم کنیم، روش عادلانه این است که به قشر ضعیف‌تر یارانه بیشتری اختصاص یابد به این نوع تقسیم «سود بازتوزیع درآمد» می‌گویند. طبق این روش، آنها که از سطح درآمد بالاتری برخوردارند باید هزینه بیشتری برای سوخت بدهند، ولی کم درآمدها به درآمد می‌رسند، طبق الگوی ارائه شده دولت، هر خانوار ۴ نفره ماهانه ۱۷۲ هزار تومان یارانه بنزین دریافت خواهد کرد البته ۶۰ لیتر هم سهمیه بنزین برای یک خودرو دریافت می‌کند. به طور متوسط روزانه ۱۰۰ میلیون لیتر بنزین در کشور تولید می‌شود که اگر بتوانیم بنا به اتفاق ۱۰ میلیون لیتر از میزان مصرف سوخت بکاهیم و با نرخ ۵ هزار تومان در خلیج فارس بفروشیم با در نظر گرفتن تفاوت با نرخ داخل کشور روزانه حدود ۴ میلیارد تومان و در ۱۰ روز ۴۰ میلیارد تومان و سالانه ۱۴ هزار میلیارد تومان درآمد حاصل می‌شود. در حال حاضر شرایط اقتصادی مردم به گونه‌ای نیست که بتوانند نرخ ۵ هزار تومان بابت هزینه بنزین را تحمل کنند هدف فعلی سیاست اقتصادی دولت بر این است که توزیع سوخت با نرخی عادلانه‌تر صورت پذیرد.»
البته در این زمینه اختلاف نظر بین کارشناسان زیاد است چرا که بانک مرکزی آثار تور‌می‌افزایش بنزین را 4 درصد محاسبه کرده و قربانی معاون اقتصادی آن معتقد است تعدیل قیمت حامل‌های انرژی، بر اساس ضرایبی که در سبد کالا و خدمات می‌گذارد اثراتی مستقیم و جانبی دارد. براساس محاسبات بانک مرکزی این اثر نزدیک به چهار درصد است که با برآورد وزارت اقتصاد همخوانی دارد. محمدرضا عدل معاون فنی سازمان برنامه و بودجه هم در این مورد اعلام کرده در ۱۵ مرحله تغییر قیمت سوخت که از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۳ انجام شد، براساس آمار و اطلاعات ۶ بار تراز تور‌می‌کشور تغییر نکرده است. علاوه بر این ۶ بار تراز تور‌می‌کاهش یافته است و سه بار افزایش تورم داشتیم که این افزایش تنها به دلیل افزایش قیمت سوخت نبوده بلکه آثار دیگر و متغیرهای اقتصادی نیز تاثیر داشته است. اما آثار تور‌می‌ناشی از افزایش قیمت سوخت بسیار ناچیز و در حد دو درصد خواهد بود. علی سرزعیم نیز سهم بنزین در سبد مصرف خانوار را ۲.۵ درصد می‌داند و معتقد است افزایش نرخ بنزین فقط ۲.۵ درصد اقتصاد یک خانواده را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
آیا همه کارگران و کارمندان مشمول بسته معیشتی می‌شوند؟
احمد میدری، معاون رفاهی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در این نشست خبری از راه‌اندازی سامانه ۳۳۳۰ با همکاری وزارت ارتباطات خبر داد و اعلام کرد «ما از این شماره به عنوان درگاه رس‌می‌ارتباط با مردم استفاده خواهیم کرد و هرگاه پیامکی بخواهد ارسال شود از طریق همین شماره ارسال می‌شود. وضعیت یارانه‌ها و بسته‌های معیشتی از این درگاه به اطلاع مردم خواهد رسید. صرف کارمند دولت یا کارگر بودن به معنای این نیست که بسته معیشتی به آنها تعلق می‌گیرد. ۶۰ میلیون نفر مشمول این طرح هستند که بر اساس جدول سازمان برنامه و بودجه، در سه نوبت بسته معیشتی را دریافت خواهند کرد». به گفته این مقام مسئول، افراد مشمول از طریق درگاه اینترنتی تا پایان هفته می‌توانند به ثبت نام پرداخته که پس از بررسی، به آنان اطلاع رسانی خواهد شد. شاخص‌های در نظر گرفته شده برای شناسایی خانوارهای مشمول، مجموعه‌ای از شاخص‌هاست که استطاعت مالی افراد را نشان خواهد داد. ۶۰ میلیون نفر یاد شده برای دریافت بسته حمایتی شامل ۷۲ درصد جمعیت کشور خواهد شد و ۲۸ درصد دیگر باقی مانده درحقیقت سه دهک بالای درآمدی هستند که مشمول دریافت این بسته نخواهند بود.
پرداخت مبالغ حمایت معیشتی به خانوارها طی سه مرحله انجام می‌شود. در این طرح برای خانوارهای تک‌نفره ۵۵ هزار تومان، دو نفره ۱۰۳ هزار تومان، سه نفره ۱۳۸ هزار تومان، چهارنفره ۱۷۲ هزار تومان و پنج نفره و بیشتر ۲۰۵ هزار تومان واریز می‌شود
بازار آرام است
وزیر صنعت، معدن و تجارت در جلسه تنظیم بازار کشور با صراحت به تاثیر ناچیز تغییر قیمت بنزین روی قیمت انواع کالا و خدمات اعلام کرد که هرگونه افزایش قیمت نوعی اجحاف و ظلم در حق مردم کشورمان است و بدون کوچکترین مماشاتی با متخلفین برخورد خواهیم کرد. تولیدکنندگان و همچنین اصناف کشور برای عبور از این شرایط خاص، اعلام آمادگی کامل کرده‌اند و امیدواریم با تجمیع همه ظرفیت‌های موجود، بتوانیم رضایت حداکثری مردم را جلب کنیم و ثبات و آرامش بازار کما فی السابق تدوام یابد . البته این امیدواری را هم داد که ارایه تخفیف در فروشگاه‌های زنجیره ای ادامه دارد.
رضا رحمانی یادآورشد همانگونه که پیشتر اطلاع‌رسانی شده است، تما‌می‌مصوبات و مجوزهای افزایش قیمت در شرایط حاضر لغو و معلق است و این حتی مشمول مصوبات دولتی نیز بوده و حتما باید اجرا شود. براین اساس مردم از طریق سامانه 124 نیز گزارش‌های لازم را ارایه دهند چرا که این سامانه ساعات کاری و تعداد نفرات خود را برای رسیدگی سریع‌تر به گزارش‌های مرد‌می بیشتر کرده است.
دیدگاه تان را بنویسید