کرونا و تئاتر دانشگاهی
احسان زیورعالم
در میانه بهمن انتشار نامه‌ای از سوی وزارت علوم و فناوری مبنی بر دعوت از چند شخصیت برای انتخاب دبیر دوره جدید جشنواره تئاتر دانشگاهی موجب تشکیک و اعتراض میان دانشجویان می‌شود. در حالی که در سه ماه پیش از آن دانشجویان اقدام به برگزاری چندین نشست درون‌دانشگاهی کرده و تعویق انتخاب دبیر – که اساساً تا آذرماه برگزیده می‌شد – فرصتی بود برای اصلاح انتخاب دبیر، نامه مذکور آب‌سردی بود بر پیکره دانشجویان؛ چرا که نامه از کسانی برای انتخاب دبیر دعوت به عمل آورده بود که دانشجویان با حضورشان مخالفت داشتند. برای مثال حضور شهرام کرمی، مدیرکل هنرهای نمایشی برای بسیاری دلالت بر دخالت شورای نظارت و ارزشیابی و ممیزی آثار جشنواره دارد. حواشی شکل گرفته برای چند نمایش دوره 22ام این گمانه را مطرح کرده بود که وزارت علوم قصد دارد ساختار نظارتی تئاتر حرفه‌ای را در جشنواره تئاتر دانشگاهی پیاده کند. به عبارتی آخرین سنگر فتح‌نشده ممیزی قرار بود سقوط کند؛ هرچند شهرام کرمی بعدتر دخالت اداره کل تحت انقیادش در برگزاری جشنواره تئاتر دانشگاهی را رد کرد و حضور در آن جلسه را صرفاً یک دعوت برشمرد.
شخصیت‌های دیگری نیز در جلسه حضور داشتند که به زعم بسیاری هیچ ارتباطی با برگزاری جشنواره نداشتند؛ در مقابل نمایندگان برخی دانشکده‌های تئاتری از جمله نماینده دانشگاه سوره و دانشگاه آزاد - که نقش پررنگی در برگزاری جشنواره تئاتر دانشگاهی دارند - در این جلسه غایب به شمار می‌روند. به عبارت درست‌تر از آنان هیچ دعوتی به عمل نمی‌آید و حتی نماینده هیئت علمی این دانشگاه‌ها نیز در تصمیم‌گیری پیش‌رو نقشی نخواهند داشت.
جلسه بدون اطلاع‌رسانی قبلی و صرفاً به سبب انتشار نامه دعوت برگزار می‌شود. با وجود آنکه اخبار ضد و نقیضی درباره انتخاب دبیر در حد شایعات منتشر می‌شود؛ اما وزارت علوم در یک پنهان‌کاری عجیب هیچ خبر رسمی درباره تصمیمات جلسه مذکور اعلام نمی‌کند. همه چیز از رقابت مجتبی جدی و علی محمدی حکایت می‌کند. دو شخصیت شناخته‌شده در حوزه تئاتر دانشگاهی و دانشجویی که پیش از این نیز در رقابت دانشگاهی، در حوزه اجرا فعالیت داشته‌اند. درمورد دبیری بخش‌های فرعی جشنواره نیز به نظر می‌آید طبق تحقیقات و شنیده‌ها علی محمدی در جلسه انتخاب دبیر با اختلاف یک رأی، رقابت را به مجتبی جدی می‌بازد تا جدی، به عنوان دبیر دوره جدید برگزیده شود؛ اما وزارت علوم با وجود گذشت یک ماه از جلسه از اعلام نام دبیر جدید امنتاع می‌ورزد؛ امتناعی که با کرونا و بحرانش و در نتیجه تعطیلی دانشگاه‌ها و مهمتر از آن تالار مولوی، محل فعالیت تئاتر دانشگاهی هم‌مسیر می‌شود تا شاید جشنواره تئاتر دانشگاهی به محاق رود. به‌خصوص آنکه با رخدادهای مذکور همه از این می‌گویند که آیا جشنواره در اردیبهشت برگزار می‌شود یا خیر؛ همان ماهی که برای دو دهه زمان برگزاری یک رویداد فرهنگی مهم برای دانشجویان تئاتر و در نهایت بدنه حرفه‌ای تئاتر کشور بوده است. رابطه تنگاتنگ جشنواره با اجراهای عمومی و حتی رقابت تئاتر فجر، اهمیت جشنواره تئاتر دانشگاهی را دوچندان کرده است. به نوعی تلاش برای موفقیت در جشنواره تئاتر دانشگاهی پاداش حضور در بخش حرفه‌ای تئاتر است. همین مسأله قضیه را حاد می‌کند.
حال دوشنبه شب گذشته سه کانون تئاتری در دانشگاه‌های هنر، تربیت‌مدرس و تهران در نامه‌ای از رویداد دیگری خبر داده‌اند. آنان در نامه‌ای خطاب به عسگری، مدیر فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم اعلام می‌کنند پس از برگزاری جلسه مورخه 23 بهمن، قرار بر برگزاری جلسه‌ای در تاریخ 24 بهمن برای بررسی جزئیات پرپوزال‌ها می‌شود. طبق این نامه، مجتبی جدی برخلاف علی محمدی از ارائه جزئیات و پذیرش رسمیت جلسه امتناع می‌ورزد؛ اما با توجه به رابطه پرپوزال او با همکاری کانون‌ها، این گروه مجتبی جدی را به عنوان دبیر جشنواره به رسمیت نمی‌شناسد. حالا کانون‌ها علی محمدی را دبیر جشنواره می‌داند. وضعیت چیزی است شبیه ریاست‌جمهوری افغانستان. در حالی که وزارت علوم مجتبی جدی را به عنوان دبیر به شکل غیررسمی پذیرفته است - چنانچه در نامه نیز چنین برمی‌آید - کانون‌ها دیگری را به عنوان دبیر معرفی کرده‌اند. هنوز این وضعیت با واکنش وزارت علوم روبه‌رو نشده است؛ اما چند پرسش را مطرح می‌کند.
نخست آنکه چرا وزارت علوم به صورت شفاف درباره دبیری جشنواره پیش‌رو و جزئیات آن اطلاع‌رسانی نکرده است؟ چرا برای انتخاب دبیر آینده ترکیبی نامتجانس را گرد آورده است تا نتیجه آن چنین شود؟ چرا از حضور برخی دیگر از نمایندگان دانشجویی امتناع ورزیده شده است؟ چرا از جلسه 24 بهمن تا به امروز خبری منتشر نشده است؟ اگر 24 بهمن پرپوزال‌ها بررسی شده است؛ چرا پس از 25 روز نتیجه آن در نامه‌ای به وزارتخانه‌ای نیمه‌تعطیل ارائه شده است؟ چرا باید شرایط در یک موقعیت بحرانی، در تعطیلی دانشگاه‌ها و عدم‌حضور دانشجویان در دانشگاه اعلام شود؟ چرا وضعیت خبررسانی از دست وزارت علوم خارج شده و اکنون اخبار جشنواره از کانال دیگری منتشر می‌شود؟
آنچه به نظر می‌رسد وزارت علوم چندان تمایلی نسبت به برگزاری جشنواره تئاتر دانشگاهی ندارد. شرایط انتخاب دبیر نشان می‌دهد وزارت علوم صرفاً تلاش می‌کند جشنواره را از سر خود باز کند تا آنکه مسئولیت یک جشنواره را برعهده بگیرد. جنجال‌های متعدد در چند دوره اخیر شرایط را برای وزارت به نحوی پیش برده است که تا حد ممکن از اهمیت جشنواره نزد خود کم کند؛ این در حالی است که جشنواره برای دانشجویان مهمتر و مهمتر می‌شود. تا آنجا که خواسته عمومی آنان انتخاب دبیر توسط مجامع دانشگاهی و بازگشایی تشکل‌هایی چون خانه تئاتر دانشگاهی است؛ اما به نظر می‌رسد خواسته دانشجویان با خواسته وزارت متبوعشان چندان تطابق ندارد. همه چیز به یک جدال منتهی می‌شود.
دیدگاه تان را بنویسید