«گلستان» باوجود سیل‌زدگی هنوز زیباست
رنگین‌کمان اقوام ایران‌زمین
مدت زمان زیادی از سیل خانمان‌خراب‌کنی که در استان گلستان آمد نگذشته است و مردمان این دیار هنوز هم با مشکلات و کمبود‌های بسیار زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند؛ اما این استان سرسبز آنقدر زیبایی و آثار تاریخی در خود نهفته دارد که هر گردشگری را شیفته خودش می‌کند. به همین دلیل و به مناسبت فصل دل‌انگیز بهار و ماه اردیبهشت و همچنین برای آنکه به هموطنان گلستانیمان بگوییم که به یادشان هستیم سری به این خاک و بوم می‌زنیم.
پگاه دهدار ، راهنمای گردشگری
به راستی که بهشتی است گلستان در اردیبهشت...
استان گلستان در گذشته ابتدا ایالت گرگان و سپس استرآباد نام داشت، بعدها در نوشته‌های دوران اولیه اسلامی جرجان خوانده می‌شده و از اسفند ۱۳۱۶ گرگان نام گرفته است. این استان تا سال ۱۳۷۶ بخشی از استان مازندران بود، اما در آن سال به صورت استانی مستقل به نام استان گلستان درآمد.
پیشینه تاریخی این سرزمین به ۷ هزار سال پیش و در غار کیارام واقع در روستای (فرنگ) بخش گالیکش به دوران پارینه سنگی برمی‌گردد. پژوهش‌های تازه نشان داده است که منطقه گرگان از ۶ هزار سال پیش تمدن پیش از آریایی‌ها را در خود جای داده بود. کهن‌ترین آثار دوره نوسنگی ایران از غار کمربند و غار هیتو در نزدیکی بهشهر پیدا شده است. این آثار از آشنایی مردمان آن زمان به سفالگری، هنر بافتن، اهلی کردن جانورانی مانند بز کوهی و ساخت ابزارهای سنگی صیقلی حکایت دارد. کاوش‌های تورنگ‌تپه، در نزدیکی گرگان، نیز نشان داده است که این منطقه دارای روستاهای پرجمعیت، سفالگری انبوه و شبکه آبیاری کشاورزی بوده است و دیرینگی آن دست‌کم به اندازه شهر سوخته در سیستان است. نام این سرزمین در سنگ‌نوشته‌های هخامنشی، ازجمله سنگ نوشته داریوش در بیستون، به صورت ورگانه و در نوشته‌های پهلوی به صورت گورکان آمده است.
تاریخ‌نگاران یونانی از آن با نام هیرکانی یاد کرده‌اند. این سرزمین خوش آب و هوا از آرامشگاه‌های بهاری و تابستانی شاهان اشکانی بود. در همین دوران بود که ساختن دیوار بزرگ که به نام سد سکندر شناخته می‌شود ...
استان گلستان سرزمین اقوام است و به دلیل تنوع قومیتی مشهور به رنگین‌کمان اقوام ایران‌زمین است.
اقوامی که امروزه در این استان زندگی می‌کنند شامل ترکمن‌ها، بلوچ‌ها، ترک‌ها (آذربایجانی و قزلباش)، مازندرانی‌ها، کردها و قزاق‌ها می‌شوند.
به دلیل این تنوع قومیتی لباس‌های محلی این سرزمین نیز رنگارنگ هستند.
سوغات و صنایع دستی
حلوای آماج، سرغربیلی، جزحلوا و نان پادرازی که در فهرست آثار ملی کشور به‌عنوان میراث فرهنگی ثبت شده، از سوغات معروف این استان است.
ابریشم‌بافی، قالی ترکمن و زیورآلات ترکمنی از مهم‌ترین صنایع‌دستی استان گلستان هستند و می‌توانند رهاورد سفر مسافران به این استان باشند.
ثبت در ایران و جهان
استان گلستان دیدنی‌های بی‌شماری دارد و از میان این دیدنی‌ها پارک ملی گلستان، برج گنبد قابوس، کاخ موزه گرگان، تپه بازگیر، جنگل شصت کلا، جنگل شصت کلاته، آبشار کبودوال، پارک جنگلی النگدره، آبشارهای شیرآباد، مسجد جامع گرگان، خانه امیر لطیفی، مدرسه عمادیه، پل تاریخی آق‌قلا و دیوار بزرگ گرگان در فهرست آثار ملی و پارک ملی گلستان و برج گنبد قابوس در یونسکو ثبت شده‌اند.
پارک ملی گلستان
پارک ملی گلستان قدیمی‌ترین پارک ملی ثبت شده در ایران و یکی از قدیمی‌ترین پارک‌های ملی جهان به‌شمار می‌رود. با حدود ۹۰۰ کیلومتر مربع مساحت، این پارک ۱۳۵۰ گونه‌ی گیاهی و ۳۰۲ گونه‌ی جانوری را در خود جای داده است. برخی از حیوانات و پرندگان ساکن در پارک ملی گلستان شامل پلنگ، خرس قهوه‌ای، گرگ، مارال، شوکا، گوسفند وحشی، بز وحشی، آهوی ایرانی، گراز، قوچ، میش اوریال، عقاب طلایی، جغد، دارکوب و سینه سرخ می‌شود. به علاوه چندین رودخانه، جویبار و آبشار از این منطقه‌ی بسیار وسیع و ارزشمند مقصدی جذاب برای عاشقان طبیعت ساخته است.
گنبد قابوس
گنبد قابوس، بنایی تاریخی مربوط به سده‌ی چهارم هجری است که در شهر گنبد کاووس قرار دارد و بلندترین برج تمام آجری جهان است
گنبد قابوس یا میل گنبد که بلندترین برج تمام آجری جهان به شمار می‌آید، در شهر گنبد کاووس قرار دارد و مقبره قابوس پسر وشمگیر شمس‌المعالی است و به سرپرستی خود او بنا شده است. آجرهایی که در آن برج به کار رفته از خاک گلشن است که خاک ساروجی است و این خاک را در زمان ساخت برج با اسب از دامنه کوه مینودشت آوردند. این بنا در سال ۳۹۷ قمری ساخته شده و معماران زبردست و کارگران برای ساختن این برج ده ضلعی پنج سال کار کردند. روزنه کوچکی در سقف بنا و رو به شرق ساخته‌شده که به نظر می‌رسد باز گذاشتن روزنه و به خصوص زینت دادن به آن بی‌ارتباط با عادات چندین هزار ساله چادرنشینان نباشد که همیشه منفذ چادرهایشان را رو به آفتاب قرار می‌دادند تا نخستین پرتو آفتاب در هر بامداد به پیکر قابوس بتابد.
خالد نبی
مجموعه‌خالد نبی در منطقه‌ای کوهستانی، در فاصله ۹۰ کیلومتری از گنبد کاووس و ۶۲ کیلومتری شمال شرقی شهرستان کلاله و ۶ کیلومتری روستای گچی سو، بر فراز قله کوه «گوگجه داغ» واقع شده است.
خالد نبی نام پیامبری است که ظاهرا در سال 530 بعد از میلاد مسیح به نبوت رسیده است. در کنار بقعه این پیامبر و کمی پایین‌تر بر تپه‌ای مشرف به کوهستان نیز بقعه چوپان آتا قرار گرفته است. مسیر رسیدن به خالد نبی در منطقه‌ای کوهستانی و پرپیچ و خم زیبایی است.
کمی دورتر از زیارتگاه خالد نبی، بر روی یکی دیگر از تپه‌های این منطقه، تندیس‌های سنگی متعددی در کنار یکدیگر و به طور پراکنده، مانند یک گورستان، از زمین قد برافراشته‌اند. بر اساس مستندات و شواهد، قدمت این گورستان تاریخی به هزاران سال پیش مربوط می‌شود. همچنین به نظر می‌رسد که تعداد این سنگ‌ها در ابتدا در حدود ۶۰۰ عدد بوده است.
با مطالعاتی که در این منطقه صورت گرفته است، نظریه‌های متفاوتی برای شکل خاص این سنگ‌ها مطرح است. برخی بر این باورند که تندیس‌های بزرگ نشانگر مردانی هستند که کلاه بر سر و شال بر کمر دارند و همچنین تندیس‌های کوچک به شکل زنان هستند. عده‌ای نیز برخی از این سنگ‌ها را به صلیب تشبیه کرده‌اند. از طرفی در یک نظریه‌ی دیگر این تندیس‌های بزرگ و کوچک به اندام‌های مردان و زنان نسبت داده شده‌اند. با تمامی این اوصاف، تقریبا در یک موضوع همه این نظریه‌ها به اتفاق نظر رسیده‌اند و آن بیانگر این است که این تندیس‌های سنگی حکم سنگ‌مزار قبرها را برای ساکنین این منطقه داشته است.
دیوار سرخ
دیوار بزرگ گرگان یا دیوار بزرگ اسکندر یا دیوار سرخ که در متون قدیمی با نام مار سرخ نیز نامیده شده است، در جهت شرقی - غربی با ۲۰۰ کیلومتر طول ساخته شده و از کنار دریای خزر در ناحیه گمیشان آغاز شده و تا کوه‌های گلیداغ در شمال شرق کلاله ادامه می‌یافته است. این دیوار از آن رو به «مار سرخ» معروف شده که در ساخت هسته مرکزی و قسمت‌های میانی آن آجرهای سرخ رنگ به‌کار رفته است. پیش از آغاز تحقیقات علمی، برخی ساخت این دیوار را به اسکندر مقدونی نسبت می‌دادند و برخی دیگر آن را متعلق به زمان کوروش هخامنشی یا دوران اشکانی می‌دانستند. از این دیوار در برخی متون به سد اسکندر و سد نوشیروان نیز نام برده شده است. از آنجا که این دیوار در جنوب دهستان (در ترکمنستان کنونی) و شمال گمیشان آغاز می‌شده و از نزدیکی گرگان و رود گرگان نیز می‌گذشته به این اسامی هم معروف شده است. همچنین محمد‌بن نجیب بکران در جهان‌نامه نام این دیوار را «تجنبار» نوشته است.
این دیوار تاریخی بعد از دیوار چین طولانی‌ترین دیوار در جهان به شمار می‌رود.
جزیره آشوراده
جزیره آشوراده در غرب بندر ترکمن بزرگ‌ترین جزیره ایرانی در دریای خزر است که در شبه‌جزیره میانکاله واقع شده است. در گذشته آشوراده از سه جزیره تقریبا به‌هم‌پیوسته تشکیل می‌شده که دو جزیره کوچک و انتهایی آن در طول قرن‌ها به زیر آب رفته‌اند و حالا آشوراده نیز به همان دلیل متروک و نیمه مغروق مانده است. البته مسافران می‌توانند از بندر ترکمن با قایق موتوری ظرف مدت زمان 10 دقیقه به آشوراده برسند و از زیبایی‌های بی‌نظیر و آرامش مثال‌زدنی آن لذت ببرند.
پارک جنگلی ناهارخوران
پارک جنگلی ناهارخوران تفرجگاهی قدیمی و نسبتا معروف در گرگان است که در ۴ کیلومتری جنوب این شهر قرار دارد. این پارک با وجود موقعیت خوب و قرار گرفتن در دامنه‌های پر شیب و همچنین داشتن آب و هوای مناسب همه ساله گردشگران زیادی را از سراسر کشور به خود جذب می‌کند. از جمله امکانات این مجموعه می‌توان به رستوران، مهمانسرا، چندین هتل و ویلای تفریحی اشاره کرد. این منطقه ۱۶۸ هکتاری آب و هوایی مطبوع‌تر از شهر گرگان دارد و انواع پوشش گیاهی از جمله درختان و گیاهان بلوط، افراپلت، نمدار، انجیلی، گیلاس وحشی، ممرز، درختچه‌های تمشک، کوله خاس، ازگیل، کاج، ولیک، سرو، ماگنولیا، شمشاد به همراه حیواناتی از جمله گراز، شغال، راسو، سنجاب، عقاب، شاهین، سهره، ریسک، جغد را در خود جای داده است. همچنین رودخانه زیارت نیز از این پارک عبور می‌کند که به جذابیت آن می‌افزاید.
کاخ موزه گرگان
کاخ موزه گرگان یکی از ۱۲ کاخ سلسله پهلوی بوده است که در پارک‌شهر (کتابخانه سابق) قرار دارد. این بنا در دوره پهلوی اول ساخته شده است. کاخ موزه گرگان به‌عنوان اولین موزه شمال کشور، بیست و چهارمین موزه کشور و چهارمین موزه تخصصی باستان‌شناسی کشور شناخته می شود که به روی عموم باز است. رضاشاه در سال ۱۳۱۷ دستور ساخت این بنا را در کنار چندین بنای اداری دیگر صادر کرد.
همچنین موزه مذکور به ثبت ملی رسیده است و تندیس‌هایی از ۳۰ شخصیت برجسته استان گلستان به همراه آثار به جا مانده از دوران پهلوی برای نمایش عموم در این مکان نگهداری می‌شود. از ساعت ۸ صبح تا ۲ بعدازظهر روزهای شنبه تا یکشنبه (بجز روزهای تعطیل) می‌توانید از این مجموعه بازدید کنید.
مدرسه عمادیه گرگان
مدرسه عمادیه گرگان از بناهای تاریخی این شهر است که در دوره شاه سلیمان صفوی ساخته شده است. این مدرسه پلانی مستطیل شکل داشته و دارای چهار ایوان در دو طبقه و حجره‌هایی در یک طبقه است. مرمت‌هایی روی این مدرسه در طول زمان انجام گرفته است.
مدرسه عمادیه که نام‌های دیگر آن مدرسه آقا حسین عمادیه یا دروازه نو است، از بناهای قدیمی شهر گرگان است که در سال ۹۵۲ هجری قمری در دوره پادشاهی سلیمان صفوی به وسیله روح‌الله حسینی استرآبادی در خیابان امام خمینی در ضلع شرقی مرکز محله درب نو در بافت قدیم تاسیس شد. این مدرسه تاریخی با ۱۵۵۰ متر زمین همراه با آب‌انبار، قبرستان، حمام، مغازه‌های گوناگون، مسجد گلشن، مجموعه چند تکیه، بافت و عناصر عمده محله درب نو و نیز قسمتی از بافت بازار کهنه استرآباد را شامل می‌شوند.
بازار نعلبندان
بازار نعلبندان یا بازار قدیمی گرگان در بافت قدیمی گرگان، حد فاصل چهارراه میدان تا سه راه میرکریم و میدان قیصریه قرار دارد و از جنوب به خیابان امام خمینی و از غرب به محله سرچشمه متصل است. بازار قدیمى گرگان که قدمتى دیرینه دارد، از نظر سبک معمارى یکى از زیباترین بازارهاى شمال ایران محسوب مى‌شود. بر اساس مدارک موجود، قدمت این بازار به سال ۳۷۵ هجری قمری برمی‌گردد.
بازار نعلبندان چندین راسته مختلف دارد که با فرعی‌هایی به یکدیگر متصل شده‌اند و مردم زیادی در آنجا مشغول کسب و کار هستند. در این بازار حدود ۱۵۰ مغازه فعالیت می‌کنند. البته به این تعداد باید گاری‌هایی را هم اضافه کنید که در بازار رفت و آمد می‌کنند و اجناس خود را می‌فروشند. از اجناس مهمی که در این بازار عرضه می‌شود، پوشاک است، خصوصا بزازی‌های زیادی در قسمت آغازین بازار قرار دارند و این بازار یکی از مراکز عمده فروش پارچه محسوب می‌شود.
دیدگاه تان را بنویسید