به بهانه استقبال کاربران ایرانی از چالش پیری
ماجرای Face App و حریم خصوصی که نقض می‌شود
آسو محمدی
آینده، از ازل برای بشر همیشه یک راز بوده است؛ یک معما، یک پازل و یک جهان تسخیرناپذیر که فتح آن همیشه نامیسر بوده است. شاید برای شما هم پیش آمده باشد؛ اینکه از خود بپرسید که چهره من 20 سال دیگر، 40 سال دیگر یا در دوران سالخوردگی چگونه خواهد بود؟ می‌توان گفت عطشی که آدمی برای سرک کشیدن در آینده دارد، به هیچ چیزی ندارد. 30 سال دیگر وضعیت من چگونه خواهد بود؟
احتمالا شما هم استوری یا پستی را از عکس دوران پیری دوستان و فالوورهایتان دیده باشید. این روزها چالش فیس‌آپ که در شبکه‌های اجتماعی با هشتگ‌های #AgeChallenge و #FaceAppChallenge ترند شده یک بار دیگر توجهات زیادی را به این اپلیکیشن جلب کرده است. در روزهای اخیر اپلیکیشن فیس‌اَپ که با ایجاد تغییرات در عکس چهره اشخاص، عکس آنها را پیر یا جوان می‌کند، با استقبال گسترده روبهرو بوده است و هزاران نفر از کاربران شبکه‌های اجتماعی، عکس‌های چهره خود را در حالی که پیر یا جوان شده است، در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده‌اند.
فیس‌آپ اپلیکیشنی روسی است که در ژانویه ۲۰۱۷ برای سیستم‌های آی‌اواس(iOS)و فوریه همان سال برای(Android) اندروید منتشر شده و کاربران زیادی در سراسر دنیا دارد. این برنامه عکس چهره کاربران را می‌گیرد و عکسی از چهره احتمالی آنان در دوران پیری تحویل می‌دهد. در سال ۲۰۱۷ نیز فیلتر تغییر جنسیت این اپلیکیشن طرفداران زیادی پیدا کرده بود. اضافه کردن مدل موی جدید، اضافه کردن لبخند به چهره‌ها، جوان و پیر کردن و تغییر جنسیت سوژه عکاسی؛ از قابلیت‌های این نرم افزار محسوب می‌شود. پیش از این امکان تغییر رنگ پوست نیز وجود داشت که به دلیل اعتراضات ضد نژادپرستانه به فیس‌آپ، این فیلتر توسط شرکت تولیدکننده حذف شد.
اپلیکیشنی که سراغ آینده می‌رود
این اَپ با استفاده از هوش مصنوعی و به‌کارگیری چند فیلتر و ویژگی سعی می‌کند نسخه‌های مختلفی از چهره کاربران در جوانی، میان‌سالی و پیری بسازد. برنامه‌ای که در گوگل پلی به تنهایی بیش از ۵۰ میلیون دانلود داشته است. در اپ‌استور با گرفتن امتیاز ۴.۷ از بیش از ۲۵۰ هزار کاربر در رتبه نخست اپلیکیشن‌های عکس و ویدیو است. این اپلیکیشن اولین بار در سال ۲۰۱۷ عرضه و کمی سروصدا کرد، ولی نسخه‌های نخستین آن چندان چنگی به دل نمی‌زد تا اینکه در به‌روزرسانی‌های بعدی به تدریج توانست چهره‌هایی واقعی‌تر بسازد و یک برنامه سرگرم‌کننده برای کاربران شود. با فیلتر‌های اپلیکیشن فیس اپ می‌توانید جوان‌تر هم شوید. البته، به دلایل نامعلومی فیلتر جوان‌گرایی آن زیاد جالب و واقعی نیست و چندان استقبالی از آن نشده است.
شاید هم به این دلیل است که افراد می‌دانند در جوانی چه شکلی بوده یا هستند. مردم بیشتر دوست دارند سراغ آینده بروند و از گذشته کمتر سراغی می‌گیرند.
در حال حاضر، علاوه بر استقبال کاربران فضای مجازی به ویژه اینستاگرام از این اپ، بسیاری از هنرمندان، بازیگران، افراد مشهور دنیای مجازی و فوتبالیست‌ها نیز در چالش فیس‌اپ شرکت کرده و عکس‌هایی از خود منتشر ساختند در حالی‌که پیرتر و شکسته‌تر شد‌ه‌اند.
فیس‌آپ خطرناک است؟
در این میان خبر‌هایی در مورد امن نبودن اطلاعات کاربران نزد این شرکت منتشر شده است. کارشناسان هشدار داده‌اند احتمالاً این اپلیکیشن اطلاعات کاربران را در اختیار توسعه‌دهندگان روسی خود قرار می‌دهد. در اصل نگرانی کارشناسان مربوط به قابلیت این اپلیکیشن است که می‌تواند بدون اجازه کاربر به عکس‌های بخش Camera roll کاربر دسترسی یابد و آنها را ذخیره و استفاده کند.
یاروسلاو گونچاروف، رئیس تیم برنامه‌نویسان این برنامه می‌گوید: ما از فناوری جدیدی بر مبنای شبکه‌های عصبی استفاده کردیم که می‌تواند تغییراتی واقعی و طبیعی در صورت افراد ایجاد کند. او افزود: تفاوت اصلی ما با دیگر برنامه‌ها واقعی بودن تصاویر تغییریافته است. برنامه‌های دیگر با فیلترگذاری روی تصاویر صرفا در پی ایجاد تغییرات خنده‌دار روی چهره هستند، اما فیس‌اپ با اسکن اجزای مختلف صورت می‌تواند حالت آنها را در وضعیت‌های مختلف شبیه‌سازی کند. گونچاروف گفت: تا جایی که من اطلاع دارم هیچ طرح، تحقیق و یا مقاله‌ای که بتواند تغییرات روی تصاویر را با کیفیت فیس‌اپ تولید کند منتشر نشده است. برنامه با توجه به انتخاب کاربر اجزای صورت را با استفاده از اندازه‌گیری‌های مختلف و الگوریتم‌های موجود تغییر می‌دهد، ولی موضوع به همین سادگی اتفاق نمی‌افتد.
این اپلیکیشن برای دسترسی به گالری عکس شما نیاز به مجوز دارد، اما مدیرعامل فیس‌اَپ می‌گوید کاملا حریم خصوصی کاربران رعایت شده و در صفحه حریم خصوصی نرم‌افزار به طور کامل نحوه استفاده کاربر از این اَپ مشخص شده است. البته، در این صفحه ذکر شده ممکن است عکس و برخی مشخصات یا اطلاعات کاربران با دیگر شرکت‌های زیرمجموعه همین گروه به اشتراک گذاشته شود.
داستان تکنولوژی و حریم خصوصی که نقض می‌شود
در حوزه تکنولوژی شاید به جرات بتوان گفت که اهمیت حریم خصوصی و به ویژه حریم خصوصی اطلاعات و دادههای کاربران از زمانی مورد توجه جدی قرار گرفت که ادوارد اسنودن در اردیبهشت ماه ۱۳۹۳ در مورد نقض آنها توسط آژانس امنیت ملی آمریکا افشاگری کرد. بعد از آن بود که تک تک دولت‌ها و نهاد‌های مدنی در سراسر جهان اقدام به مقابله با این نقض حقوق کاربران اینترنتی کردند. این یعنی عمر توجه جدی به این موضوع به عنوان یک حق برای کاربران هنوز حتی دو رقمی نشده است و دنیا به تازگی متوجه سوءاستفاده از ابزارهای تکنولوژی شده است.
در ایران قانون و مقررات عمومی حفاظت از داده البته با کم و کاستی‌های بسیار زیاد نسبت به مقررات عمومی حفاظت از داده اتحادیه اروپا توسط وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات تهیه شده که هنوز در پیچ و خم کاغذبازی اداری دولتی گیر کرده است
«مقررات عمومی حفاظت از داده» چه شد؟
بر اساس اطلاعاتی که در قسمت «سیاست‌های حریم خصوصی» و شرایط استفاده از این اپلیکیشن آمده است، کاربر این اپلیکیشن نه‌تنها به این شرکت اجازه استفاده تجاری از تصویر، نام، صدا، شباهت و هویت را می‌دهد، بلکه این حق را از خود نیز سلب می‌کند که در آینده نظرش عوض شود. بنابراین تا اینجای کار شما اطلاعات هویتی خود را به صورت رایگان و گسترده در اختیار این شرکت قرار داده‌اید بدون آنکه بدانید به چه شکلی از آنها استفاده خواهد شد.
از دیگر سو مسئله حریم خصوصی در روزهای اخیر مورد توجه بسیاری از شهروندان قرار گرفته است. فروردین ماه 95 بود که اتحادیه اروپا قانون نسبتا جامعی را با عنوان «مقررات عمومی حفاظت از داده اتحادیه اروپا» تصویب کرد تا بتواند از دادههای کاربران حفاظت کند. نهاد‌های مدنی زیادی نیز در سراسر جهان شکل گرفتند تا از حقوق کاربران حمایت کنند. در ایران متن قانونی مشابه و صد البته با کم و کاستی‌های بسیار زیاد نسبت به «مقررات عمومی حفاظت از داده اتحادیه اروپا» توسط وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات تهیه شده که هنوز در پیچ و خم کاغذ بازی اداری دولتی گیر کرده است و معلوم نیست همان قانون ضعیف و پر از اشکال چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد.
فیس‌اَپ اتهامات ناامنی
را رد کرده است
روز گذشته چاک شومر، رهبر حزب دموکرات در مجلس سنای آمریکا هم در توییتی نسبت به استفاده گسترده از فیس‌اَپ واکنش نشان داده است و از پلیس فدرال آمریکا، اف‌بی‌آی خواست که درباره این اپلیکیشن تحقیق کند. او در نامه‌ای که در توییتر خود منتشر کرده از این مسئله که به این شکل اطلاعات شخصی شهروندان آمریکا به دست «قدرت خارجی متخاصم» می‌افتد، عمیقا ابراز نگرانی کرده است. فیس‌اَپ در بیانیه خود این اتهامات را رد کرده است.
در بخش «سیاست‌های حریم خصوصی» و شرایط استفاده فیس‌اپ آمده است، کاربر این اپلیکیشن نه‌تنها به این شرکت اجازه استفاده تجاری از تصویر، نام، صدا، شباهت و هویت را می‌دهد، بلکه این حق را نیز از خود سلب می‌کند که بعدا نظرش عوض شود
حال یا آینده؟
به نظر می‌رسد که مهم‌ترین مزیت این برنامه این است که آدم را با آینده روبهرو می‌کند. به هر حال، هر چیزی نشانه‌ای از آینده داشته باشد؛ مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد. آینده‌ای که برای همه ما مجهول و سوال‌برانگیز است حالا قسمتی از آن هویدا شده است.
در نگاه اول هر کسی وسوسه می‌شود که آینده خود را ببینید، اما سوالی که باید به آن فکر کرد این است که این جام جهان‌نما که خبر از آینده می‌دهد با حال ما چه می‌کند؟ این روزها داستان تکنولوژی و حریم خصوصی گریبان همه را گرفته است؛ از سیاستمداران گرفته تا آدم‌های معمولی. در واقع ما با پدیده‌ای نو روبهرو هستیم و هنوز درک درستی از آنها نداریم.
دیدگاه تان را بنویسید