کارشناس کشاورزی در گفتوگو با «توسعه ایرانی» و با انتقاد از الگوی کشت در ایران:
مدیریت سنتیِ امرونهی‌کن، از مهمترین چالش‌های وزارت جهاد است
یک کارشناس کشاورزی گفت: مدیریت سنتی که هنوز برای آن‌ها اتاق و صندلی مهم است از مهمترین چالش‌های ما است. این مدیران فکر می‌کنند با امر و نهی و چند دستورالعمل و بخشنامه می‌توانند توسعه ایجاد کنند در حالی که توسعه با انسان‌ها ایجاد می‌شود و باید انسان‌ها وارد بازی شوند. مشکل اصلی بخش کشاورزی نیز این است و هنوز نتوانسته‌ایم این مشکلات را حل کنیم.
به گزارش گروه شهرنوشت «توسعه ایرانی»، در ایران، با توجه به چالش‌های متعدد از جمله کمبود منابع آبی، تغییرات اقلیمی و نیاز به بهبود کیفیت محصولات، ضرورت تغییر الگوی کشت و بهبود فرآیندهای کشاورزی بیش از پیش احساس می‌شود. در این راستا، وزیر جهاد کشاورزی در حاشیه افتتاح مرکز پایش تولیدات کشاورزی در سازمان تحقیقات، از تصویب قانونی خبر داد که به منظور ضمانت اجرایی الگوی کشت طراحی شده است. این قانون به کشاورزانی که الگوی کشت را رعایت می‌کنند، تسهیلات و خرید تضمینی ارائه می‌دهد. رئیس‌جمهور نیز در بازدید اخیر خود از وزارت جهادکشاورزی بر اهمیت حفظ و ایجاد تعادل میان منابع و مصارف تأکید کرده و ضرورت توجه به این موضوع را در برنامه‌ریزی‌های کشاورزی یادآور شد. مسعود پزشکیان تصریح کرد که وزارت جهاد کشاورزی باید با دقت بررسی کند که با توجه به منابع موجود، چه محصولاتی باید کشت شود، کجا باید کشت شود و چگونه باید این فرآیند انجام گیرد.
این رویکرد می‌تواند به بهبود کیفیت تولیدات کشاورزی و افزایش بهره‌وری کمک کند و همچنین به تأمین امنیت غذایی کشور یاری رساند.
توجه به این نکات و همکاری نزدیک بین دولت و تولیدکنندگان می‌تواند زمینه‌ساز تحولی اساسی در بخش کشاورزی باشد. در واقع، تغییر الگوی کشت نه تنها به نفع کشاورزان خواهد بود، بلکه می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی کشور و تأمین نیازهای غذایی مردم نیز کمک کند. با توجه به شرایط کنونی، لازم است که کشاورزان و تولیدکنندگان به عنوان بازیگران اصلی این تغییرات در فرآیند تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی نقش فعالی ایفا کنند. این مشارکت می‌تواند به ایجاد یک سیستم کشاورزی پایدار و متوازن منجر شود که در آن نیازهای اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی به خوبی در نظر گرفته شوند. اما به زعم کارشناسان این حوزه یکی از چالش‌های اصلی که در این مسیر وجود دارد، عدم هماهنگی و ارتباط مؤثر میان بخش‌های مختلف دولتی و تولیدکنندگان است. به همین دلیل، لازم است که دولت و وزارت جهاد کشاورزی با ایجاد بسترهای مناسب، فضای گفتوگو و مشاوره را فراهم کنند تا کشاورزان بتوانند نظرات و تجربیات خود را در این زمینه به اشتراک بگذارند. این تعامل می‌تواند به شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها و بهبود کیفیت برنامه‌ریزی‌ها منجر شود. در نهایت، با توجه به اهمیت کشاورزی در تأمین امنیت غذایی و رشد اقتصادی کشور، اگر قرار است تغییری ایجاد شود این تغییرات نه تنها نیازمند حمایت‌های مالی و فنی از سوی دولت هستند، بلکه باید با مشارکت فعال کشاورزان و تولیدکنندگان همراه باشند تا بتوانیم به یک توسعه پایدار و متوازن در بخش کشاورزی دست یابیم.
در حوزه تولید محصولات بخش خصوصی باید تصمیم‌گیرنده باشد
فاطمه پاسبان، کارشناس حوزه کشاورزی در گفت وگو با «توسعه ایرانی» درباره اصلاح الگوی کشت گفت: تغییر و اصلاح الگوی کشت در بخش کشاورزی ایران نیازمند توجه و همکاری همه‌جانبه است. وزارت جهاد کشاورزی به عنوان نهاد سیاست‌گذار، نمی‌تواند به تنهایی این تغییرات را اعمال کند، زیرا وزارتخانه خود تولیدکننده نیست و بیشتر نقش اجرایی دارد. الگوی کشت به معنای تغییر در تولید محصولات کشاورزی است که باید با قابلیت‌ها و استعدادهای هر منطقه همخوانی داشته باشد. این تغییرات به عهده بخش خصوصی و تولیدکنندگان است و وزارت جهاد باید به عنوان تسهیل‌گر عمل کند.
وی ادامه داد: تولیدکنندگان در هر زمینه‌ای باید آمادگی پذیرش تغییرات را داشته باشند و برای این کار نیاز به مشوق‌ها و امتیازاتی دارند تا تغییر ایجاد کنند و مهارت‌های جدیدی کسب کنند. آن‌ها همچنین باید از بازار آگاهی داشته باشند و بدانند که چه وسایلی برای تولید نیاز دارند و تأمین مالی آن‌ها چگونه خواهد بود. بررسی اقتصادی این تغییرات نیز ضروری است.
این کارشناس اقتصادی گفت: متأسفانه، برخی از تصمیم‌گیرندگان، از جمله رئیس‌جمهور، درک درستی از این موضوع ندارند که تصمیم‌گیری در مورد تولید محصولات باید به عهده بخش خصوصی باشد و دولت تنها باید حمایت و سیاست‌گذاری کند. اگر قرار است تغییراتی در تولید برخی محصولات در بخش‌های کشاورزی، صنعت یا خدمات ایجاد شود، باید بسترها و مشوق‌های لازم فراهم شود تا این تغییرات به وقوع بپیوندد و برای تولیدکنندگان صرفه اقتصادی داشته باشد.
فاطمه پاسبان در گفتوگو با «توسعه ایرانی»:برای تغییر الگوی کشت، باید به نیازهای خاص هر منطقه توجه شود. متأسفانه، برخی تصمیم‌گیرندگان در تهران بدون درک واقعی از مشکلات کشاورزان، فقط برنامه‌ریزی می‌کنند. قبل از اینکه به کشاورزان بگوییم چه چیزی تولید کنند، باید زیرساخت‌ها و الزامات لازم برای تغییر الگوها فراهم شود و به کشاورزان نشان دهیم که تغییر الگوی کشت به نفع آن‌ها و منافع ملی است
مدیریت باید از پایین به بالا باشد
پاسبان گفت: از نظر اجتماعی باید بدانیم که تولیدکننده حرف اول را می‌زند تولیدکنندگان باید مورد احترام قرار گیرند و با آن‌ها به صورت مشورتی و تعاملی گفتگو شود. اگر قرار است الگوی کشت تغییر کند، نظرات تولیدکنندگان باید در تصمیم‌گیری‌ها لحاظ شود. البته این الگوی کشت هم که نوشته شده است ایراداتی دارد که بارها به آن اشاره شده است اما اگر همین الگوی کشت هم مدنظر باشد باید با تولیدکننده صحبت شود حکمروایی یعنی اینکه به تولیدکننده صحبت شود که با توجه به اینکه در این منطقه آب نیست، خاک و هوا مشکل دارد به طور مثال به جای این محصول یک محصول دیگر را تولید کند.
وی ادامه داد: مدیریت باید از پایین به بالا باشد و به کشاورزان و تولیدکنندگان احترام گذاشته شود. این رویکرد می‌تواند به شفافیت و بهبود شرایط تولید کمک کند و در نهایت به تأمین امنیت غذایی و توسعه پایدار کشور منجر شود. برای تغییر الگوی کشت، باید به نیازهای خاص هر منطقه توجه شود. متأسفانه، برخی تصمیم‌گیرندگان در تهران بدون درک واقعی از مشکلات کشاورزان، فقط برنامه‌ریزی می‌کنند. قبل از اینکه به کشاورزان بگوییم چه چیزی تولید کنند، باید زیرساخت‌ها و الزامات لازم برای تغییر الگوها فراهم شود و به کشاورزان نشان دهیم که تغییر الگوی کشت به نفع آن‌ها و منافع ملی است.
نباید انگیزه‌های کشاورزان را
از بین ببریم
این کارشناس اقتصادی گفت: اگر کشاورزان ببیند که تغییر کشت آن‌ها با حمایت دولت است به آن‌ها نهاده مورد نیاز داده می‌شود آموزش لازم به آن‌ها ارائه می‌شود و زیر ساخت لازم برای کشاورز در نظر گرفته شود قطعا کشاورز هم با تغییر الگوی کشت موافقت خواهد کرد. کشاورزان در طول بحران‌های مختلف، از جمله کرونا و جنگ، به تولید ادامه داده‌اند و این نشان‌دهنده علاقه و تعهد آن‌ها به کارشان است. بنابراین، نباید انگیزه‌های آن‌ها را از بین ببریم یا آن‌ها را مقصر جلوه دهیم. مشکلات اصلی باید به سمت دولت و حاکمیت هدایت شود که نتوانسته‌اند برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشند. مردم در برابر زور و فشار مقاومت می‌کنند و این احساس منافعشان در برنامه‌ها دیده نشده، طبیعی است که مقاومت کنند.
کارشناس حوزه کشاورزی: مدیران باید از تفکرات سنتی فاصله بگیرند و از بالا به پایین نگاه کردن را کنار بگذارند. لازم است که تصمیم‌گیری‌ها به صورت مشارکتی و از پایین به بالا انجام شود. باید با کشاورزان گفتگو و بهترین برنامه‌ها تنظیم شود. مدیران باید از کارشناسان خبره مشاوره بگیرند و از روابط غیرحرفه‌ای دوری کنند
پاسبان گفت: مسئولین باید با کارشناسان مرتبط صحبت کنند و از نظرات آن‌ها بهره ببرند. مشکل اساسی در کشور ما کمبود آب و خاک نیست، بلکه ناتوانی در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری صحیح است. اگر به مشکلات کشاورزان توجه نشود و فقط به دنبال مقصر باشیم، هیچگاه به راه‌حل مناسبی نخواهیم رسید.
وی با اشاره به مهمترین چالش در این حوزه گفت: مهمترین چالش همین مدیران هستند مدیران و مسئولین باید به کشاورزان احترام بگذارند و به نیازهای آن‌ها توجه کنند. اگر کشاورز احساس کند که از سوی دولت و حاکمیت جدی گرفته نمی‌شود، به طور طبیعی راه خود را خواهد رفت و خود را جدا از دولت و حاکمیت می‌بیند. مسئولین باید به جای نوشتن برنامه‌های روی کاغذ، با تولیدکنندگان همکاری کنند و به اجزای زنجیره ارزش محصولات توجه کنند. آن‌ها باید سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی درستی داشته باشند و تسهیل‌گری را در دستور کار
قرار دهند.
این کارشناس کشاورزی گفت: مدام گفته می‌شود فرار سرمایه‌ها، اما این فرار سرمایه‌ها از کشور نشان‌دهنده مشکلات عمیق‌تری است که باید به آن‌ها پرداخته شود. به دلیل مشکلات بسیاری که دولت و حاکمیت برای مردم ایجاد می‌کند انگیزه‌ای برای بودن برای آن‌ها باقی نمی‌ماند من بسیاری از تولیدکنندگان بخش کشاورزی را می‌شناسم که خلاق و موفق بودند اما به دلیل موانع موجود از کشور خارج شده‌اند. مشکل اصلی در واقع عدم توانایی در مدیریت و ارتباط مؤثر با تولیدکنندگان است. تولیدکنندگان باید در رأس امور قرار گیرند و نظرات آن‌ها شنیده شود تا بتوانیم به یک راه‌حل پایدار دست یابیم.
مدیران وزارت جهاد باید از تفکرات سنتی فاصله بگیرند
پاسبان گفت: مدیران باید از تفکرات سنتی فاصله بگیرند و از بالا به پایین نگاه کردن را کنار بگذارند. لازم است که تصمیم‌گیری‌ها به صورت مشارکتی و از پایین به بالا انجام شود. باید با کشاورزان گفتگو شود و بهترین برنامه‌ها تنظیم گردد. مدیران باید از کارشناسان خبره مشاوره بگیرند و از روابط غیرحرفه‌ای دوری کنند. مشاورانی که انتخاب می‌شوند باید علمی و مستقل باشند و نه از روی رفاقت و فامیل‌بازی. آن‌ها نباید در اتاق‌های خود بنشینند. باید به جای جلسات بی‌نتیجه، پایلوت‌هایی اجرا شود که در آن‌ها تصمیمات به صورت مشارکتی گرفته شود.
وی تصریح کرد: ما به وضوح با چالش‌های جدی مواجه هستیم و باید از خود بپرسیم که برنامه‌های پیشین چه اقداماتی را به انجام رسانده‌اند. در حال حاضر، ما تنها به ارائه اعداد و ارقام بسنده می‌کنیم و سعی داریم نرخ رشد و افزایش تولید را با محاسبات ساده به دست آوریم، بدون اینکه به منطق علمی و مدل‌سازی توجه کنیم. به همین دلیل، نیاز به تغییر رویکرد و آشنایی با علوم جدید احساس می‌شود تا بتوانیم به پیشرفت و توسعه واقعی دست یابیم. اگر به مشکلات کشاورزان توجه نشود و آن‌ها دیده نشوند هیچگاه به راه‌حل مناسبی نخواهیم رسید.
این کارشناس کشاورزی گفت: مدیریت سنتی که هنوز برای آن‌ها اتاق و صندلی مهم است از مهمترین چالش‌های ما است. این مدیران فکر می‌کنند با امر و نهی و دادن چند دستورالعمل و بخشنامه می‌توانند توسعه ایجاد کنند در حالی که توسعه با انسان‌ها ایجاد می‌شود و باید انسان‌ها وارد بازی شوند. مشکل اصلی بخش کشاورزی نیز این است و هنوز هم ما نتوانسته‌ایم این مشکلات را حل کنیم.
دیدگاه تان را بنویسید