در ماه‌های اخیر برنامه‌ریزی وزارت نیرو برای احداث «سد لیروک» در منطقه زاگرس میانی و در مرز استان‌های لرستان و چهارمحال و بختیاری، باعث ایجاد نگرانی فعالان محیط‌زیست نسبت به احتمال ساخته شدن یک سد مخرب دیگر در دل عرصه‌های جنگلی کشور شده است؛ بخصوص که براساس آنچه در صورت‌جلسه بررسی گزارش ارزیابی اثرات محیط‌زیستی سد و نیروگاه لیروک در سازمان حفاظت محیط‌زیست ذکر شده، با احداث این سد، حداقل ۴۱ هزار درخت در بخش انبوه جنگل‌های زاگرس قطع خواهد شد و این در حالی است که مجتبی آهور، معاون محیط‌زیست انسانی اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان لرستان گفته است که «برخی ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که با احداث این سد ۹۰ هزار درخت جنگلی قطع خواهد شد و ما هرگز موافق اجرایی شدن چنین پروژه‌ای نیستیم.» 

به گزارش ایلنا، البته به گفته این مقام استانی، در حال حاضر بررسی گزارش ارزیابی محیط‌زیستی سد و نیروگاه لیروک و تعیین تکلیف صدور یا عدم صدور مجوز برای احداث و آبگیری این سد به دفتر ارزیابی گزارش‌های محیط‌زیستی در ستاد سازمان حفاظت محیط‌زیست واگذار شده و در مکاتبات این دفتر نیز تاکید شده است که با توجه به احتمال قطع تعداد زیادی درخت در عرصه‌های جنگلی زاگرس با ساخت سد لیروک، پیش از صدور هرگونه مجوز توسط سازمان محیط‌زیست باید «مجوز صریح و بلاشرط» اداره‌کل منابع طبیعی استان لرستان صادر شود. این اداره‌کل نیز با توجه به حساسیت مساله، بررسی موضوع را به ستاد سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور واگذار کرده است و مسئولان ارشد این سازمان نیز می‌گویند هنوز درخواست رسمی برای بررسی مجوز سد لیروک به آنها ارائه نشده است. 

در همین راستا از «نقی شعبانیان»، معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، موضع این سازمان درباره احتمال قطع تعداد زیادی از درختان جنگلی زاگرس با ساخت و آبگیری «سد لیروک» را جویا شدیم و او نیز گفت: موضوع احتمال قطع ۴۱ هزار درخت با احداث سد لیروک، مساله‌ای است که در گزارش ارزیابی زیست‌محیطی ارائه‌شده توسط شرکت مشاور پروژه به سازمان حفاظت محیط‌زیست اعلام شده است که ما هنوز نمی‌توانیم این موضوع را تایید یا رد کنیم. در حال حاضر با توجه به این که این سد در محدوده جنگل‌های زاگرس واقع خواهد شد، مجری پروژه موظف است که گزارش ارزیابی جداگانه‌ای را به سازمان منابع طبیعی ارائه دهد و کارشناسان خود ما نیز مستقلا موضوع را بررسی خواهند کرد. 

وی افزود: در سازمان حفاظت محیط‌زیست، روال بررسی گزارش‌های ارزیابی محیط‌زیستی این است که این سازمان پس از دریافت گزارش از شرکت‌های ذی‌صلاح مشاور هر پروژه، گزارش ارائه‌شده را مورد بررسی قرار می‌دهد و میزان آسیب‌های احتمالی ناشی از اجرای آن پروژه به طبیعت را بررسی می‌کند و یا از اساس با اجرای آن طرح مخالفت می‌کند و هیچ مجوزی نمی‌دهد یا شروطی را در تایید گزارش ارزیابی تعیین می‌کند تا اجرای طرح باعث وارد شدن حداقل خسارت به طبیعت شود. البته بعضی پروژه‌های عمرانی جنبه استراتژیک دارند و دولت خواستار اجرای آنها است و در چنین شرایطی، سازمان محیط‌زیست تمام جوانب را بررسی می‌کند و پیشنهادات خود درباره نحوه اجرای آن پروژه را به هیات دولت ارائه می‌دهد. 

سازمان منابع طبیعی قدرتی ندارد

شعبانیان با بیان این که در پروژه‌های واقع‌شده در عرصه‌های منابع طبیعی، علاوه بر صدور مجوز توسط سازمان محیط‌زیست، سازمان منابع طبیعی نیز باید موافقت خود با اجرای پروژه را اعلام کند، اظهار داشت: روال کلی بررسی چنین طرح‌هایی در سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور این است که ما براساس بند ب ماده ۱۲ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع، علاوه بر دریافت گزارش ارزیابی توسط مشاور پروژه، کارشناسان خود را نیز برای تعیین خسارت به عرصه مربوطه اعزام می‌کنیم تا مسیر اجرای پروژه را مورد پایش قرار دهند و مشخص کنند که با اجرای پروژه مد نظر، چه تعداد درخت یا نهال قطع می‌شود، چند هکتار مرتع تخریب می‌شود یا چه آسیب‌های دیگری به عرصه وارد می‌شود و همه این موارد در برآورد خسارت‌های اجرای چنین پروژه‌هایی لحاظ می‌شود. 

معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور ادامه داد: وظیفه سازمان محیط‌زیست و منابع طبیعی این است که ارزیابی‌های زیست‌محیطی و تعیین میزان خسارت‌های وارده به طبیعت در صورت اجرای پروژه‌های درخواست‌شده را برآورد کنیم و این موضوعات را به صورت شفاف با هیات دولت در میان بگذاریم. اما نکته مهمی که باید به آن توجه داشت، این است که برخی پروژه‌ها جزو طرح‌های کلان ملی محسوب می‌شوند که دولت براساس مسائل استراتژیک کشور خواستار اجرای آنها است، مثلا طرح راه‌آهن رشت- آستارا چنین وضعیتی دارد و سازمان منابع طبیعی نمی‌تواند با اجرای این طرح مخالفت کند، اما در این‌گونه شرایط، وظیفه ما این است که مسیری را برای اجرای چنین پروژه‌هایی پیشنهاد بدهیم که کمترین خسارت را برای طبیعت به همراه داشته باشد.