ارزیابی شرکت‌های نمایش ویدئویی برخط از نامه درخواست پیمان جبلی برای فیلتر فیلیمو؛
نقشه‌کشی برای بستن تنگ‌راه موجود در حوزه فرهنگ
سعیده علیپور
«فیلتر» هر چند واژه‌ای آشنا و عجین با زندگیِ سال‌ها و مخصوصا ماه‌های اخیر ما ایرانی‌هاست، اما به نظر می‌رسد دامنه آن چنان گسترده شده که حتی بخش‌های مختلفِ مجموعه‌هایِ زاده از همین محدودیت‌ها هم، در معرض حذف و فیلتر قرار دارند. نمونه این رویکرد به وضوح در نامه اخیر رئیس سازمان صداوسیما به رئیس‌جمهور مشهود است. نامه‌ای که در آن پیمان جبلی خواهان فیلتر پلتفرم پخش آنلاین فیلم و سریال یا VOD فیلیمو است. جبلی در این نامه ضمن اشاره به دلایل شکل‌گیری ساترا در زیرمجموعه صداوسیما از بی‌توجهی فیلیمو به ساترا گله کرده و با اشاره به پخش سریال «سقوط» از این پلتفرم که حمید فرخ‌نژاد در آن بازی کرده، خواستار فیلتر کردن آن شده است.
خشم جبلی از پخش سریال سقوط در حالی است که در روزهای اخیر وزیر ارشاد بر «ممنوعیت توقف سریال‌ها به دلیل عملکرد بازیگران‌شان» تاکید و تلویحا از پلتفرم فیلمو و پخش سریال سقوط حمایت کرده بود.
با وجود این، رئیس صداوسیما به خوبی می‌داند که این روزها تندروی خریداران بیشتری در حاکمیت دارد و بقای او را بر کرسی ریاست این سازمان عریض‌و‌طویل تضمین خواهد کرد. موضوعی که خبر استعفای دیروز ابوالحسن فیروزآبادی از دبیری شورای عالی فضای مجازی به نوعی موید آن است. استعفایی که برخی آن را نتیجه افزایش فشارها بر اندک افرادی می‌دانند که شائبه میانه‌روی در خصوص آنها وجود دارد.
در این میان برخی از منتقدان معتقدند؛ حذف رقبای شبکه خانگی هم خود عامل دیگری بر لاپوشانی کیفیت پایین تولیدات صداو‌سیماست. پلتفرم‌هایی که هرچند آنها نیز با محدودیت‌های فراوانی روبرویند و منتقدان زیادی دارند، اما دست‌کم بدون اخذ بودجه و با کسب درآمدهایی از مخاطبان واقعی، از صداوسیما پیشی گرفته‌اند.
در این میان نگاهی به بودجه سال آینده صداوسیما نشان می‌دهد این مجموعه با افزایش حدود سه هزار میلیارد تومان نسبت به سال جاری، هشت هزار میلیارد از محل بودجه عمومی کشور ارتزاق خواهد کرد. میزانی که تحقق و تصویب آن برای یک سازمان ورشکسته نیازمند اعتماد‌سازی در میان جریان‌های تندروی مجلس دارد.
صداوسیما مدتهاست در پی حذف رقباست
هر چند این بار رئیس سازمان صداوسیما استنکاف فیلیمو در خصوص اخذ مجوز برای انتشار قسمت اول سریال «سقوط» به خاطر بازی بازیگران که به زعم او «در حوادث و اغتشاشات اخیر به ارکان نظام توهین کرده و با پناه بردن به شبکه‌های سعودی صهیونیستی قصد رهبری حوادث و ناآرام کردن فضای امنیتی» را داشتند، را دلیل درخواست توقیف آن دانست؛ اما نگاهی به گذشته هم نشان می‌دهد سنگ‌اندازی برای ادامه فعالیت چند پلتفرم نمایش خانگی در کارنامه این سازمان مسبوق به سابقه است. ۲۱ تیرماه، سعید مقیسه، رئیس کل سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر (ساترا)، در نامه‌ای با 12 بند از نهادهای مختلف از جمله دادستانی کل کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت علمی ریاست‌جمهوری، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت صمت، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و... خواست تا در همکاری با این نهاد با تخلفات پلتفرم‌های نمایش خانگی مقابله کنند.
نامه رئیس ساترا درباره اعمال محدودیت‌ها بر شبکه‌های نمایش خانگی در حالی است که پیمان جبلی، رئیس سازمان صداوسیما، سوم خرداد، در دانشگاه صنعتی شریف گفته بود که محتوای سریال‌های شبکه نمایش خانگی به‌معنای واقعی کلمه «مستهجن» است و نمی‌توان آنها را با خانواده دید.
حال به نظر می‌رسد، موارد سانسور رئیس سازمان صداوسیما به بازیگران و موضع‌گیری آنها در خصوص اعتراضات اخیر هم تسری یافته است. هر چند که بسیاری معتقدند این افزایش دامنه فیلتر و سانسور بخش قابل توجهی از هنرمندان فعال در فیلم‌ها و سریال‌ها را حذف و کار را برای تولیدکنندگان روز به روز پیچیده‌تر و سخت‌تر و در عمل کیفیت تولیدات نمایشی را از آنچه هست نیز کمتر خواهد کرد.
حذف رقبای شبکه خانگی هم خود عامل دیگری بر لاپوشانی کیفیت پایین تولیدات صداو‌سیماست. پلتفرم‌هایی که هرچند آنها نیز با محدودیت‌های فراوانی روبرویند و منتقدان زیادی دارند، اما دست‌کم بدون اخذ بودجه و با کسب درآمدهای از مخاطبان واقعی، از صداوسیما پیشی گرفته‌اند
افسوس...!
این سیاست‌های حذفی چنان فعالان و تولیدکنندگان در بخش‌های فرهنگی را پریشان کرده که دیروز انجمن صنفی شرکت‌های نمایش ویدئویی برخط در نامه سرگشاده‌ای به پیمان جبلی به تحرک اخیر او برای فیلتر فیلیمو واکنش نشان داد.
در این نامه آمده است: «ما اعضای انجمن صنفی شرکت‌های نمایش ویدیویی بر خط تا لحظه تحریر این متن، امیدوار بودیم و منتظر؛ منتظر تکذیب یا تصحیح شایعه درخواست جنابعالی برای فیلتر کردن یکی از اعضای این صنف، اما دریغ و درد که انتظارهای ما بی‌نتیجه ماند و آن نامه، «خبر» بود، نه شایعه. نامه‌ای محرمانه(!) بود نه حرفی درگوشی. بله، متشکریم چون در این زمانه سخت -که باران مشکلات از هر سو بر اقتصاد غیردولتی می‌بارد- به ما یادآوری کردید که ارزش این همه تلاش برای حیات فرهنگی در کشور چقدر است».
در ادامه نامه آمده است: «متشکریم که به ما و همه مردم یادآوری کردید دغدغه رییس رسانه ملی در این اوضاع فرهنگی آشفته و پرخطر، نه همراهی و کمک به حفظ و حفاظت از منظومه فرهنگی ایران، که تحریم و تهدید به تعطیلی است. کیست که نداند رکود سینما و نمایش خانگی چه ضربه مهلکی به پیکره فرهنگی کشور و هنرمندان زده، کیست که معضلات اقتصادی ناشی از بی‌ثباتی ارز و افسار گسیختگی تورم را بر شاغلان همه حوزه‌ها منکر شود. حالا، در میانه این بلوای اقتصادی باید این تنگ‌راه موجود در حوزه فرهنگ را هم بست و برای تعطیلی یکی‌شان نقشه کشید و نامه نوشت؟
آیا با بستن و فیلتر کردن، به دستاوردهای آن رسانه محترم افزوده می‌شود؟ برگه افتخار دیگری به انبوه دستاوردهای فرهنگی شبکه‌های مختلف تلویزیونی افزوده می‌شود؟ مخاطبان صداوسیما افزایش می‌یابد؟ پاسخ این سوالات را همه می‌دانیم، شما هم خوب می‌دانید آقای رییس».
در بخش دیگری از این نامه این سوال مطرح شده که «چگونه می‌شود به سازوکاری اعتماد کرد که مدیرانش دلسوز اوضاع فرهنگی-اقتصادی نیستند؟رویه تاسف‌انگیزی که در جلسات عمومی و در محضر مسئولان، از تعامل و همراهی برای توسعه می‌گویند و در خفا پیگیر محدودیت و تعطیلی‌اند و از همه مهم‌تر اینکه؛ چطور می‌توان نظارت بر یک صنف نوپا و محبوب و خصوصی را به نهادی سپرد که نه تنها قانون مصوب و مشخصی برای نظارت در این بخش ندارد، بلکه ضوابط حرفه‌ای و معقولی نیز برای نظارتِ مدنظر خود -به شکل شفاف و قابل رویت و نظارت مردمی- تدوین و ارائه نکرده است. همچنان که هیچ تعریفی از «صوت و تصویر فراگیر» ندارد!».
در پایان این نامه نویسندگان ضمن بیان افسوس خود، از رئیس رسانه ملی بابت افشای این نامه‌اش به رئیس جمهور سپاسگزاری کرده‌اند؛ چون به اعضای انجمن صنفی شرکت‌های نمایش ویدیویی برخط نشان داد که هیچ حامی جز مردم ندارند.
دیروز اما جبلی، رئیس سازمان صدا و سیما در گفت و گویی با ایسنا، در خصوص نامه اخیرش به رئیس جمهور گفت که « صداوسیما در برابر شبکه نمایش خانگی نایستاده است». هر چند که او در این گفت و گو نه سخنی از کوتاه آمدن از مواضع قبلیش کرد، نه کم کردن از شدت سخت‌گیرها.
انجمن صنفی شرکت‌های نمایش ویدئویی برخط در نامه سرگشاده‌ای به پیمان جبلی به تحرک اخیر او برای فیلتر فیلیمو واکنش نشان دادند و نوشتند: «متشکریم که به ما و همه مردم یادآوری کردید دغدغه رئیس رسانه ملی در این اوضاع فرهنگی آشفته و پرخطر، نه همراهی و کمک به حفظ و حفاظت از منظومه فرهنگی ایران، که تحریم و تهدید به تعطیلی است»
مخاطبان صداوسیما برنمی‌گردند
در این میان اما سوال اینجاست که با فیلتر و حذف رقبایی مثل فیلیمو ... آیا مخاطبان به صداوسیما برخواهند گشت و این رسانه مهجور مانده التفاتی خواهند داشت.
در این باره مجتبی توانگر، رئیس کمیته دانش بنیان و اقتصاد دیجیتال مجلس معتقد است: «در شرایطی که با کم‌کاری و کج‌سلیقگی مدیران آن سازمان روزبه‌روز از مخاطبان آن کاسته شده و اوقات فراغت هم‌وطنان با شبکه‌های ماهواره‌ای عمدتاً معاند نظام پر می‌شود، افزایش فشار بر شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی که در حوزه تولید و نشر محتوای سینمای خانگی مشغول‌اند، جز ریختن آب به آسیاب دشمن نیست».
این نماینده مجلس تصریح کرده است که مخاطب این پلتفرم‌ها در صورت محرومیت از این محتوا یقیناً به سوی صداوسیما چرخش نخواهند کرد و در میانه جنگ فرهنگی نظام با رقبا و دشمنان منطقه‌ای و بین‌المللی، این کار معنی‌ای جز خلع سلاح کردن نظام از ابزارهایش را ندارد.
در حالی که صداوسیما حتی توان مدیریت وضعیت خود را ندارد و هر روز از شمار مخاطبانش کاسته می‌شود و در این مسیر هم با وجود صرف هزینه‌های فراوان خود را به مردم پاسخگو نمی‌داند، مدیران آن به جای ارزیابی و بهبود عملکرد خود، در‌صدد حذف رقبا هستند. هر چند به نظر می‌رسد مدیران این مجموعه از یاد برده‌اند حذف این امکان داخلی برای ارائه محتوا به مخاطب، گل به خودی و پس زدن هر چه بیشتر مخاطبان و سوق دادن آنها به سمت رسانه‌های خارج از کشور است.
دیدگاه تان را بنویسید