کاهش ۵۰ درصدی مساحت باغات تهران

کلانشهرهای کشور در حالی بسیاری از روزهای سال با هوای آلوده دست و پنجه نرم می‌کنند که باغات شهری و درختان موجود در آن‌ها به مثابه ریه تنفسی شهرها می‌توانند نقش موثری در کاهش آلودگی هوا و پایداری اکوسیستم‌های شهری داشته باشند.

با این حال مدیرکل منابع طبیعی استان تهران به ایلنا گفته است که مساحت باغات موجود در داخل و حاشیه شهر تهران در ۶۰ سال گذشته حدودا ۵۰ درصد کاهش یافته است.

رضا بیانی توضیح داد: وظیفه حفظ و نگهداری از باغاتی که در محدوده‌های شهری قرار گرفته‌اند، برعهده شهرداری‌ها است، اما این باغات و درختان موجود در آن‌ها مانند درختان موجود در جنگل‌ها و مراتع عمل ترسیب کربن را انجام می‌دهند و در بهبود کیفیت هوا نقش دارند؛ به نحوی که آمارها نشان می‌دهد هر یک هکتار باغ شهری که در آن درخت پهن برگ وجود دارد، سالانه ۴ میلیون تن دی‌اکسید کربن جذب می‌کند و ۲.۵ تُن اکسیژن تولید می‌کند.

وی افزود: باغات شهری همچنین به حفاظت از خاک و افزایش منابع آب‌های زیرزمینی شهرها نیز کمک می‌کند. برآوردهای ما نشان می‌دهد هر هکتار جنگل به دلیل نفوذپذیری بالای خاک جنگلی، سالانه ۵۰۰ تا ۲۵۰۰ متر مکعب آب در سفره‌های زیرزمینی ذخیره می‌کند و هر هکتار باغ شهری نیز دست کم به اندازه حداقل این رقم، آب برای سفره‌های زیرزمینی شهرها تولید کند؛ به نحوی که همین حالا در پارک‌های جنگلی تهران، ۱۵ حلقه چاه وجود دارد که با استفاده از آب‌های تولیدشده توسط پارک‌های جنگلی تغذیه می‌شود و به تامین آب شرب مردم تهران کمک می‌کند.

واگذاری مدیریت ۸ پارک جنگلی پایتخت به شهرداری تهران

بیانی با بیان این که مدیریت ۸ پارک جنگلی از ۱۲ پارک جنگلی پایتخت به شهرداری تهران واگذار شده است، عنوان کرد: با وجود این که بیشتر پارک‌های جنگلی پایتخت به شهرداری تهران اعاده مدیریت شده‌اند، ولی اداره کل منابع طبیعی استان تهران با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای بر این پارک‌های جنگلی نظارت می‌کند و اگر از نظر خشک شدن یا قطع درختان یا دیگر آسیب‌های محیط زیستی، اتفاقی در یک پارک جنگلی بیفتد، ما سریعا موضوع را از شهرداری پیگیری می‌کنیم و شهرداری را موظف می‌کنیم که اگر آسیبی به هرکدام از بخش‌های پارک‌های جنگلی وارد شده باشد، سریعا پوشش گیاهی تخریب شده را احیا کند.

مدیرکل منابع طبیعی استان تهران ادامه داد: صدور رای برای تفکیک یا تغییر کاربری باغات شهری در کمیسیون ماده ۷ شهرداری‌ها انجام می‌شود و در آن کمیسیون، براساس دایر بودن یا نبودن یک باغ و سرانه تعداد درختان موجود در آن ملک برحسب هکتار و سایر ویژگی‌های طبیعی که برای باغات در نظر گرفته می‌شود، به باغ بودن یا نبودن یک ملک رای می‌دهند. البته در مجموعه وزارت جهاد کشاورزی و سازمان منابع طبیعی، واژه باغ به ملکی اطلاق می‌شود که صرفه اقتصادی داشته باشد و درختان آن تولید اقتصادی داشته باشند، اما در شهرها باغات بیشتر کاربری فضای سبز دارند و نقش مهم باغات شهری، تولید چوب یا میوه نیست، بلکه کمک به کاهش آلودگی هوا است.

وی در ادامه تاکید کرد: مساحت فضای سبز تهران آن قدر کم شده است که هیچ کدام از دستگاه‌های متولی نباید به راحتی برای قطع درختان و از بین رفتن فضای سبز و باغات شهری مجوز صادر کنند. در همین راستا ما سعی می‌کنیم سالانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ هکتار در اطراف شهر تهران فضای سبز اضافه کنیم و البته همکاری‌هایی را هم با شهرداری تهران برای توسعه فضای سبز در داخل محدوده شهری داریم.

اولویت ما باید حفظ درختان موجود در تهران باشد

بیانی با تاکید بر این که باغات شهری نیز مانند پوشش گیاهی عرصه‌های طبیعی نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا و پایداری اکوسیستم دارند، عنوان کرد: اولویت سازمان منابع طبیعی و شهرداری‌ها باید حفظ پوشش گیاهی داخل و خارج از محیط‌های شهری باشد. همین حالا در داخل یا اطراف شهر تهران، هزاران هکتار باغ وجود دارد که عمده درختان آن بیش از ۲۵ سال سن دارند و حتی اگر قرار باشد سازمان منابع طبیعی در اطراف تهران جنگل کاری انجام دهد، حداقل ۱۰ سال باید از عمر هر نهال جدید بگذرد که بتواند مانند درختان موجود در باغات تهران در ترسیب کربن و کاهش آلودگی هوا نقش داشته باشد. بنابراین اولویت ما باید حفظ درختان موجود در داخل یا اطراف تهران باشد، نه این که بخواهیم باغات فعلی را از دست بدهیم و بعدا به فکر جایگزین کردن آن‌ها بیفتیم.

جریمه قطع درختان  در حفظ محیط زیست شهر موثر نیست

مدیرکل منابع طبیعی استان تهران با بیان این که دریافت جریمه بابت قطع درختان در محیط‌های شهری عملا تاثیری در حفظ محیط زیست شهرها ندارد، عنوان کرد: معمولا وقتی یک درخت در فرآیند تغییر کاربری یک باغ یا انجام ساخت و ساز در سطح شهر قطع می‌شود، شهرداری‌ها از مالکان باغات یا ساختمان‌ها جریمه می‌گیرند، اما مبلغ این جریمه قطعا کمتر از آسیبی است که قطع درختان بر محیط زیست شهری وارد می‌کند؛ مثلا وقتی یک درخت پهن برگ ۴۰ساله قطع می‌شود، هرچقدر هم ما از سازندگان ساختمان‌ها جریمه بگیریم، بازهم نمی‌توانیم کارکرد مهمی را که آن درخت در کاهش آلودگی هوا، ایجاد تعادل دمایی، زیبایی منظر شهری، حفاظت از خاک و...  داشته است، جبران کنیم.