محرومیت فرزندان از فضای مجازی راهکار مناسبی نیست!
ضرورت کنترل و مراقبت کودکان و نوجوانان از آزار‌های جنسی مجازی
فائزه ناصح، دکترای روانشناسی عمومی
بر‌خلاف گمان و باور بسیاری از افراد، «کودک‌آزاری» فقط به کتک‌زدن، و آزار و اذیت‌های جسمی و جنسی محدود نمی‌شود. غفلت و بی‌توجهی به کودکان در تامین نیاز‌های اساسی آنها و همچنین نادیده‌گرفتن‌های عاطفی همچون خودداری از ابراز عشق و محبت به‌نوعی می‌تواند در زمره عوامل مهم، در پدید‌آیی معضل اجتماعی «کودک‌آزاری» باشد. البته امروزه با‌توجه به افزایش سطح آگاهی والدین می‌توان گفت بسیاری از خانواده‌ها نسبت به آزارواذیتهای جنسی با وجهه واقعی و عینی آشنایی دارند.
بر‌این‌اساس با‌توجه به گزارش‌های آسیب‌شناسی در حوزه کودکان و نوجوانان می‌توان اظهار داشت در این میان مشکل اساسی و بسیار حائز اهمیت، بروز و نمود پدیده آزارواذیتهای جنسی در دنیای مجازیست که در‌حال حاضر با‌توجه به رشد و توسعه روز‌افزون اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مجازی همچون اینستاگرام و تلگرام و... و همچنین عدم کنترل و نظارت والدین، متاسفانه کودکان و نوجوانان بدون آگاهی و شناخت کافی از نحوه استفاده از این نوع اپلیکیشن‌های مختلف، ممکن است در این فضای نا‌ایمن مجازی در معرض آزار‌ها و آسیب‌های جدی قرار بگیرند که از منظر آسیب‌شناسی به «کودک‌آزاری‌های آنلاین» موسوم است. بنابراین «آزار جنسی مجازی» یا «کودک‌آزاری آنلاین» یکی از پیامد‌های منفی و آسیب‌رسان شبکه‌های اجتماعی مجازی است که عدم توجه و نظارت لازم و همچنین فقدان آگاهی در بسیاری از خانواده‌ها سبب می‌شود کودکان و نوجوانان بی‌محابا از صفحاتی سر در‌بیاورند که حاوی اطلاعاتی است که به هیچ‌وجه مناسب شرایط سنی و رشدی آنها نیست. از‌اینرو بر‌اساس تحقیقات و پژوهش‌های روانشناسی می‌توان گفت «کودک‌آزاری» دارای طیف وسیع و گسترده‌ای است و فقط محدود به لمس کودک و آزارواذیتهای فیزیکی و جنسی نیست؛ به عنوان مثال قرار‌گرفتن کودک در معرض تصاویر مستهجن، همچنین دیدن و شنیدن برخی از فیلم‌ها و کلمات غیر‌اخلاقی با محتویات مسائل جنسی و یا استفاده از بعضی از چت‌روم‌ها و شرکت در برخی از بازی‌های گروهی بسیار متداول در فضای مجازی تنها نمونه‌های کوچکی هستند که می‌توانند منجر به «آزار جنسی مجازی» کودکان و نوجوانان شوند. پیرو مطالب مطرح شده می‌توان گفت اگر پدران و مادران بر روی فعالیت‌های فرزند خویش در شبکه‌های اجتماعی و استفاده از اینترنت کنترل و نظارت نداشته باشند، ممکن است در چنین شرایطی بستر لازم برای شروع آزار‌های آنلاین و انحرافات جنسی فراهم شود که در‌نهایت چنین کودکی یکی از قربانیان «کودک‌آزاری‌های آنلاین» خواهد بود که ادامه این روند بطور قطع در کودک و یا نوجوان منجر به بروز و پیدایش بسیاری از مشکلات و اختلالات روحی- روانی می‌شود.
بنابراین در شرایط حاضر که فناوری و تکنولوژی با‌سرعت سرسام‌آوری در حال تغییر و گسترش است، به خانواده‌ها تاکید می‌شود به سرعت اطلاعات خود را به‌روزرسانی کنند تا همپای فرزندان خویش نسبت به اتفاقاتی که در فضای مجازی و اپلیکیشن‌های مختلف رخ می‌دهد آگاهی یابند؛ تا به‌این‌ترتیب از طریق آشنایی با تکنولوژی عصر حاضر و فراگیری نحوه کار با این فضای جدید، بتوانند فعالیت فرزند خویش را در گروه‌های متنوع اجتماعی-مجازی کنترل کنند.
به عنوان نکته آخر به والدین توصیه می‌شود از روش‌هایی همچون ترساندن، تنبیه‌کردن، محروم‌کردن کودک در استفاده از وسایل ارتباطی همچون تلفن‌همراه، تبلت و... به منظور کنترل و نظارت بر فعالیت‌های وی به شدت اجتناب ورزند. زیرا این روش‌ها ابزار‌مناسب جهت افزایش نظارت و بالا بردن آگاهی از عملکرد فعالیت‌های کودک و نوجوان محسوب نمی‌شوند و فقط به عنوان روشی برای پاک‌کردن صورت مساله تلقی می‌شوند. بنابراین به والدین تاکید می‌شود بهتر است برای حل مشکلات والد-فرزندی و کاهش شکاف نسل بدنبال یافتن راه‌حل و حل‌کردن مساله باشند؛ به‌این‌ترتیب لازم است فضایی گرم و دوستانه در خانواده فراهم آورند تا کودک یا نوجوان براحتی بتواند خواسته‌ها، تمایلات و ناراحتی‌های خویش را با والدین در میان بگذارد. بر‌این‌اساس پدران و مادران برای آنکه بتوانند روش‌های مطلوب‌تری را در نحوه فرزند‌پروری خویش اتخاذ کنند. لازم است حتما از مشورت با روانشناسان و مشاوران بهره‌مند شوند تا به‌این‌ترتیب بتوانند از طریق کسب مهارت‌های اساسی، فرزندانی موفق‌تر تربیت کنند.
دیدگاه تان را بنویسید