در حالی موضوع فرسودگی و ناایمن بودن نیمی از بیمارستان‌های کشور مطرح است که نبود بودجه برای مقاوم‌سازی و ارزیابی همه جانبه آنها این مساله را به گره کور تبدیل کرده است.

به گزارش ایلنا، سال ۹۶ بود که زمین‌لرزه ۷.۳ ریشتری کرمانشاه و تخریب دو بیمارستان امام خمینی (ره) اسلام‌آباد غرب و شهدای سرپل ذهاب که اولی تنها ۶ ماه از افتتاح آن گذشته بود، تعداد بسیار زیادی از مصدومان این زلزله پرقدرت را از خدمات درمانی محروم کرد. این بلا قبلا در سال ۹۱ برای بیمارستان تازه‌ساز دیگری در هریس و ورزقان پیش آمده بود. پیش از آن در سال ۸۲ و در زلزله بم هم بیمارستان امام خمینی (ره) این شهرستان کاملا تخریب شد و بیمارستان افلاطونیان نیز آسیب دید.

سال گذشته معاون حریق سازمان آتش‌نشانی کشور از وضعیت ناایمن ۱۵۰ بیمارستان کشور خبر داد. پس از حادثه متروپل آبادان بازهم سخن از ساختمان‌های ناایمن به میان آمد که و سازمان آتش‌نشانی اسامی ۱۲۹ ساختمان ناایمن تهران را اعلام کرد که در بین آنها نام ۶ بیمارستان پایتخت نیز به چشم می‌خورد.

آمار بیمارستان‌های ناایمن

حدود ۹۵۴ بیمارستان فعال در کشور وجود دارند، این آماری است که مرکز ملی آمار ایران در سال ۹۷ از بیمارستان‌های ایران ارائه داده است. بر اساس آمار ۸۰ درصد این مراکز یعنی ۷۶۳ مرکز دولتی و دانشگاهی و ۲۰ درصد از آن‌ها یعنی حدود ۱۹۱ مرکز در بخش خصوصی فعالیت دارند. به گفته یحیی ابراهیمی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی ۵۰ درصد از این بیمارستان‌ها فرسوده هستند. این آمار بدین معنی است که ۴۷۷ بیمارستان کشور در وضعیت ایمنی خوبی قرار ندارند. هرچند ابراهیمی شاخصه‌های ارزیابی ایمنی و نیز خصوصی و دولتی بودن این اماکن را مشخص نکرده است.

قدمت، دلیل بر ناایمنی نیست

غلامرضا معصومی، استاد سلامت در بلایا و حوادث و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی ایران گفت: از زمان تشکیل سازمان مدیریت بحران، موضوع ایمنی مراکز امدادی و درمانی مطرح شد. در دوازده سال قبل نیز پروژه‌ای تعریف شد که دو مسیر را طی کرد، نخستین موضوع بررسی منابع فیزیکی بیمارستان‌ها مانند مقاومت دیوارها در حوادثی مانند زلزله بود. در آن زمان بررسی این موضوعات ۶ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز داشت و به همین دلیل این مسأله ابتر ماند، اما در برخی بیمارستان‌ها مانند شهید محمدی بندرعباس این بررسی‌ها به ویژه در حوزه مقاومت‌سازی انجام شد.

معصومی در ادامه با بیان اینکه عمدتا وضعیت بیمارستان‌های کشور به لحاظ سازه‌ای مناسب نیستند، گفت: اما اینکه نامناسب بودن وضعیت سازه‌ای بیمارستان‌ها را قدیمی بودن آنها بدانیم، یک بحث غیرعلمی است و جایگاهی قانونی ندارند و نباید تنها بر اساس سن و سال ساختمان، آن‌ را ایمن یا غیرایمن اعلام کرد، بلکه باید به بررسی سازه‌ای ساختمان‌ هم پرداخته شود، چرا که ممکن است سازه‌ای در ۵۰ سال قبل ساخته شده باشد و هنوز هم یک ساختمان ایمن باشد، اما ساختمانی نوساز بلافاصله در اثر یک زمین‌لرزه احتمالی تخریب شود.

هزینه‌های گزاف برای  ارزیابی ایمنی بیمارستان‌ها

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان اینکه هزینه بررسی سازه‌ای چنان زیاد است که سازمان‌ها زیر بار آن نمی‌روند، گفت: این در حالی است که خود دانشگاه‌های علوم پزشکی مشتاق این بررسی‌ها هستند تا ایمنی بیمارستان‌های آن‌ها مورد ارزیابی قرار بگیرند، اما هیچ کسی و هیچ نهادی نمی‌آید و تا بحرانی پیش می‌آید، همه نهادها به وسط میدان می‌آیند و می‌گویند که ما هشدار دادیم و فلان کار را انجام دادیم، این چندان جالب نیست و فقط برای مردم فشار روانی ایجاد می‌کند.معصومی یادآور شد: اینکه این بیمارستان‌ها یا مراکز بهداشتی مورد سنجش ایمنی قرار نمی‌گیرند به دلیل مسائل مالی است. به عنوان مثال برای ارزیابی یک بیمارستان یا یک شبکه بهداشت بر اساس شاخص‌های HSI، حداقل ۸۰ میلیون هزینه بر می‌دارد، حال اگر بخواهیم تمامی بیمارستان‌های تهران را علاوه بر ارزیابی‌های مبتنی بر HSI، به صورت سازه‌ای نیز ارزیابی کنیم، هزینه بسیار بالایی خواهد برد. به همین دلیل می‌گویم معیار قدیمی بودن بیمارستان‌ها، شاخص درست و علمی برای ارزیابی بیمارستان‌ها نیست و ملاک‌های ارزیابی‌ باید دقیق‌تر باشد.