سعیده علیپور

تا لحظه تنظیم این گزارش، حدود 60 هزار نفر شمار امضاکنندگان کارزاری است که خواهان حذف بودجه صداوسیما و تقسیم آن بین مردمند. رسانه‌ای که این روزها بیش از همیشه ترکتازی می‌کند و البته مورد انتقادهای تند‌و‌تیز و عیان‌تری از سوی منتقدانش نیز هست. منتقدانی که به نظر می‌رسد؛ این بار با صراحت لهجه بیشتری نارضایتی خود را از این سازمان عریض و طویل و بی‌رقیب ابراز می‌کنند.

این کارزار، 10 روز پیش بعد از پیشنهاد توئیتری یک نماینده مجلس راه‌اندازی شد. جلیل رحیمی جهان‌آبادی، نماینده مردم تربت‌جام در توئیتی (احتمالا به کنایه) به دولت پیشنهاد کرد که بعد از هدفمند شدن یارانه آرد و نان و پرداخت آن به صورت مستقیم به مردم، بودجه صدا و سیما را هم حذف و پول آن را به مردم پرداخت کند تا «هرکسی که دوست داشت اشتراک بخرد و به تماشای برنامه‌های متنوع صدا و سیما و اخبار ۲۰:۳۰ بنشیند. هرکس هم دوست نداشت، پولش را صرف امور زندگی کند».

با این حال این کارزار پس از آن مورد توجه بیشتری قرار گرفت که در یکی از آخرین جنجال‌ها، این رسانه به حذف تصویر وریا غفوری، کاپیتان تیم فوتبال استقلال اقدام کرد. حذفی که محملی شده برای اعتراض به این رسانه پرهزینه و از دید بسیاری کم‌مخاطب، که سالانه بودجه قابل ملاحظه‌ای از خزانه کشور دریافت می‌کند، اما به ادعای منتقدان نه تنها بازتاب خواست مردم نیست و صدای معترضان را پخش نمی‌کند، که حتی در جهت حذف تصویر صامت آنها هم برمی‌آید. حدفی که حالا منتقدان مشتاقند تا برای خود این رسانه اتفاق بیافتد. هرچند بسیاری امیدی به اجابت این خواسته از سوی دولت و مجلس ندارند، اما کارزار اخیر را فرصتی برای عرض اندام و انتقاد از عملکرد غیربی‌طرفانه صدا و سیما در مقاطع حساس می‌دانند.

 رسانه ملی و القای اینکه اوضاع اقتصادی بهتر شده است!

دولت سیزدهم دو هفته پیش با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، در حالی به تورم سرعت بخشید، که خود از آن به عنوان جراحی اقتصادی یاد می‌کند. اصل اجرای این طرح گرچه پیش از این از سوی برخی اقتصاددانان تأیید می‌شد،‌ زمان اجرای آن را در این مقطع به دلیل دامن زدن به تورم و موج گرانی‌ها مناسب نمی‌دانستند. پیش‌بینی آنها محقق شد؛ قیمت‌ها افسارگیسخته شد و گرانی‌ها در میان اغلب اقشار جامعه اعتراضاتی در پی داشت و صدای انتقادها را بالا برد. اما این بار رویکرد صدا و سیما برخلاف عملکردش در دوره حسن روحانی رئیس‌جمهور پیشین، کاملا جانبدارانه و در جهت حمایت از سیاست‌های اقتصادی دولت است، به طوری که هرگونه انتقاد نسبت به گرانی‌ها را به معنی خوراک دادن به رسانه‌های بیگانه معرفی می‌کند.به تازگی هم فایل صوتی جلسه‌ای با حضور علیرضا حبیبی، مدیر رادیو فرهنگ در فضای مجازی منتشر شد که حبیبی در این فایل می‌گوید که به او ابلاغ شده از  مسئله گرانی‌ها در رادیو سخنی به میان نیاید.

حبیبی با اشاره به اینکه رسانه باید شرایط روانی جامعه را بهبود ببخشد، از گویندگان و مجریان رادیو می‌خواهد که انتقادات مردمی را از گرانی‌ها بازتاب ندهند. وی از تهیه‌کنندگان شبکه نیز می‌خواهد در برنامه‌هایشان از نقد دولت بپرهیزند.

هر چند مدتی است نارضایتی‌ها از رویکرد صدا و سیما در مواجهه با مطالبات مردم رو به افزایش بوده، اما برای نخستین بار کارزاری برای مخالفت با عملکرد این سازمان شکل گرفته است و بسیاری خواهان حذف بودجه این مجموعه شدند

اما شاید سخنان او در برابر گزارش خبری که بیشتر به میان‌پرده‌ای بی‌مایه و طنز شبیه بود و طبق معمول در بخش خبری 20:30 پخش شد، آنچنان جلب توجه نکرد. گزارشی که حکایت از رضایت مردم از یارانه توزیعی اخیر را داشت و به مخاطب اینگونه الق می‌کرد که اوضاع اقتصادی از قبل خیلی هم بهتر شده است! گزارشی که از دید بسیاری زیاده‌روی بود و حکم توهین رسانه ملی به ملت را داشت.

یوسف سلامی، خبرنگار صدا و سیما، با سه خانم که یارانه به حسابشان واریز شده است به یک فروشگاه بزرگ رفته و می‌خواهند ببینند با یارانه‌ای که گرفته‌اند می‌توانند برای یک ماه مرغ، تخم مرغ، روغن و لبنیات تهیه کنند یا خیر؟بعد در یک حساب کتاب به این نتیجه رسیده‌اند که حتی می‌شود برنج هم گرفت. یک کیسه ۱۰ کیلویی برنج پاکستانی، ماکارونی هم و ... که البته یکی از خانم‌ها شفاف‌سازی کرده و تاکید دارد که «ما برای یک ماه ۱۰ کیلو برنج نمی‌خوریم»!

در پایان گزارش از پول یارانه مقداری هم اضافه می‌ماند. یکی از خانم‌ها با خوشحالی می‌گوید: «شکر، الحمدلله، خدا روزی رسونه ...».

کاربری در توئیتر با انتقاد از عملکرد صدا و سیما در توجیه گرانی‌های اخیر و مشخصا همین گزارش نوشت: «هیزم می‌ریزید رو آتش؟ نمک می‌پاشید رو زخم نداری مردم؟ حقارت تا کجا؟ آنقدر شرم‌آوره ... صدا و سیما ملی است یا ضد ملت؟»

کاربر دیگری نوشت: «کاش می‌شد تو دنیای یوسف سلامی زندگی کنیم و ته یارانه‌مان اضافی بیاید و بتوانیم با یه شیر و پنیر تا آخر ماه زندگی کنیم و قیمت‌ها هم نصف ایران باشه».

کارزاری برای حذف صدا‌و‌سیما

نارضایتی‌ها از رویکرد صدا و سیما در مواجهه با مطالبات مردم، هر چند سال‌هاست که آغاز شده و در سال‌های اخیر هم رو به افزایش بوده است، اما راه‌اندازی کارزاری برای مخالفت با رویکرد این سازمان و جمع‌آوری امضا برای آن البته نخستین بار است که شکل گرفته و امضاکنندگان معتقدند می‌توانند حداقل نارضایتی خود را از راه مدنی به گوش مسئولان برسانند.

این کارزار که تا ساعت 18 دیروز حدود 60 هزار نفر آن را امضا کرده‌ بودند، در نامه‌ای از رئیس دولت و مجلس می‌خواهد: «با توجه به اینکه یارانه کالاهای اساسی که مستقیما با حیات مردم مرتبط است توسط دولت به اصطلاح «هدفمند» شده است، ساخت بی‌شمار شبکه‌های تلویزیونی که از پول بیت‌المال تأمین می‌شوند و تعداد بسیار کمی از مردم آن را مشاهده می‌کنند فقط هدررفت بیت‌المال است. در شرایط فعلی که اکثریت مردم جامعه مشکلات معیشتی فراوانی دارند و وضعیت اقتصادی کشور به هیچ عنوان مساعد نیست، درخواست می‌شود بودجه در نظر گرفته شده برای صداوسیما به شکل مستقیم بین مردم تقسیم شود. چنین پیشنهادی پیشتر توسط یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم مطرح شده بود. ما امضاکنندگان ذیل، حمایت خود را از این پیشنهاد اعلام می‌کنیم».

در حالی که مخالفان این کارزار می‌گویند در صورت تقسیم بودجه بیش از 5 هزار میلیاردی تومانی صدا و سیما بین مردم سالانه حدود 62 هزار تومان به هر نفر می‌رسد که مبلغ ناچیزی است، موافقان کارزار، درخواست خود را نشانه‌ای نمادین به اعتراض به ناکارآمدی مجموعه‌ای می‌دانند که در کنار بسیاری از سازمان‌ها و نهادهایی با عملکرد مشابه و غیرپاسخگو، مبلغ قابل‌توجهی از بودجه کشور را صرف می‌کند و اتفاقا با حذف بودجه همه آنها، مبلغ قابل‌توجهی هم نصیب هر شهروند ایرانی خواهد شد.

در یکی از آخرین جنجال‌ها، صدا و سیما به حذف تصویر وریا غفوری، کاپیتان منتقد تیم فوتبال استقلال اقدام کرد. حذفی که محملی شده برای اعتراض به این رسانه پرهزینه و از دید بسیاری کم مخاطب

صدای اعتراضی که  منجر به حذف شد

اما خبرسازترین شخصیت این روزها، وریا غفوری، کاپیتان تیم فوتبال استقلال تهران، چهره‌ای محبوب بین جامعه مدنی و ورزش‌ دوستان کشور است که اتفاقا به موضوع این گزارش و عملکرد صدا و سیما ارتباط دارد.

او پس از قهرمانی آبی‌پوشان پایتخت در لیگ برتر کشور، در مصاحبه‌‌ای به مشکلات گسترده مردم در زندگی روزمره و امور معیشتی اشاره کرد و به خبرگزاری ها و مطبوعات گفت: «زمانی که صحبت از مسائل اجتماعی و مدنی باشد، دیگر فوتبال برای من اولویت ندارد. من باید از جایگاه اجتماعی خود استفاده کنم و صدای هوادارانی باشم که با هزاران بدبختی بلیت تهیه می‌کنند تا تیم را تشویق کنند.» غفوری در ادامه تاکید کرد: «این حق مردم ایران است که سعادتمند زندگی کنند». در حالی که این اظهارات به شکلی وسیع در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و حتی شماری از هواداران پرسپولیس نیز به ستایش از او پرداختند که برنامه «فوتبال برتر» شبکه سوم، تصویر غفوری از عکس تیمی استقلال را سانسور کرد. سانسوری که صدای فرهاد مجیدی، مربی این تیم را هم علیه صدا و سیما بلند کرد.

در این واکنش، سرمربی تیم فوتبال استقلال پاسخ خبرنگار یکی از برنامه‌های تلویزیونی را نداد و در مورد دلایل این کار گفت: «چرا تصویر کاپیتان تیم ما را محو کردید. شما حق این کار را ندارید که چهره کاپیتان استقلال را محو کنید».

پس از اظهارات وریا غفوری افراد مختلفی از او حمایت کردند. علی دایی، فوتبالیست صاحب‌نام کشور هم در حمایت از غفوری در صفحه اینستاگرام خود با انتشار عکسی از وریا غفوری با لباس کردی نوشت: «ساکت کردن منتقد، فقط و فقط پاک کردن صورت مساله است. از هر فردی که صدای مردمش است، حمایت می‌کنم».

همچنین روز پنج‌شنبه در جریان بازی تیم استقلال تهران، مقابل آلومینیوم اراک در استادیوم آزادی، به محض حضور وریا غفوری روی چمن ورزشگاه صدای غالب: «وریای باغیرت؛ حرف تو حرف ملت» از تماشاگران شنیده می‌شد.

صدایی که حکایت از مردمی داشت که از هر فرصتی برای رساندن صدای اعتراض خود به شکل مسالمت‌آمیز استفاده می‌کنند. خواه در ورزشگاه باشد، خواه در قالب یک کارزار و خواه کف خیابان. باشد که این صداها شنیده شود و وضعیت معیشتی آنها از سوی دولتمردان مورد توجه قرار گیرد.