ورود غیرمتخصصان به رشته تخصصی و پرپیچ‌وخم «مددکاری اجتماعی»

چندی پیش‌آگهی تحت عنوان «تربیت مددکار اجتماعی در شش جلسه» توسط سازمان تبلیغات اسلامی منتشر شد؛ در حالی این آگهی در رسانه‌ها منتشر شد که بدیهی است افراد تنها با شرکت در جلسات آموزشی و حضور در دوره‌های چندساعته نمی‌توانند رشته تخصصی مددکاری اجتماعی را آموزش ببینند.

حتی نگاه کوتاهی هم بر علم و جایگاه مددکاری اجتماعی در ایران حکایت از سابقه ۶۳ ساله این حرفه در دانشگاه‌ها دارد. رشته‌ای که در دانشگاه‌ها جایگاه علمی و تخصصی خود را پیدا کرده و سال‌هاست به‌عنوان رشته‌ای دانشگاهی در دانشگاه‌های تابع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت علوم در مقاطع مختلف دانشجو جذب می‌کند و فارغ‌التحصیلان این حرفه بعد از گذراندن ترم‌های تحصیلی، چندترم دوره کارورزی و یادگیری روش‌های مختلف مددکاری اجتماعی و... می‌توانند وارد عرصه کار و خدمت شوند.

مددکاری حرفه‌ای تخصصی است

در همین راستا،‌ رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران برای جلوگیری از ورود افراد غیرمتخصص به این حرفه بر لزوم تصویب طرح تشکیل سازمان نظام مددکاری اجتماعی جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد و یکی از مهم‌ترین کارکردهای این طرح را در راستای دفاع از حقوق مردم و ذی‌نفعان حوزه مددکاری اجتماعی و تعیین صلاحیت حرفه‌ای کلیه مددکاران جهت فعالیت در عرصه‌های خدمات اجتماعی کشور دانست.

سید حسن موسوی چلک، با اشاره به تاریخچه مددکاری اجتماعی ایران گفت:  مددکاری اجتماعی رشته‌ای دانشگاهی و علمی است این حرفه رشته‌ای تخصصی است که توسط افراد متخصص باید ارائه خدمت شود. لذا هرگونه ورود افراد غیرمتخصص، تعرض به حریم تخصصی و علم و دانش است؛ این تفکر که «هر کسی نیت کار خیر دارد، مددکار اجتماعی است»، مورد تایید نیست.

موسوی چلک با اشاره به تأثیر ورود افراد غیرمتخصص به رشته مددکاری اجتماعی بر جامعه می‌گوید: زمانی که افراد غیرمتخصص وارد هر حرفه‌ای ازجمله روانشناسی، جامعه‌شناسی و مددکاری و... شوند، حتی اگر افراد سالم، متعهد و نوع‌دوستی باشند، به‌واسطه نداشتن دانش، مهارت و تخصص و عدم شناخت اصول حرفه‌ای و پایبندی در اصول استراتژی‌های مددکاری اجتماعی، با انجام کارهایی، اصول تخصصی و حرفه‌ای مددکاری اجتماعی را خدشه‌دار می‌کنند و این برخلاف اخلاق حرفه‌ای است.

ورود افراد غیرمتخصص باعث ضرر است

به گفته موسوی چلک، ورود افراد غیرمتخصص به حوزه مددکاری اجتماعی موجب می‌شود تا خدماتی که این افراد ارائه می‌کنند در بسیاری از مواقع نه‌تنها به نفع خدمت‌گیرندگان نباشد بلکه به ضرر آن‌ها باشد. از سوی دیگر ازآنجایی‌که وزارت علوم و وزارت بهداشت دانشجوی رشته مددکاری اجتماعی می‌پذیرد، ورود افراد غیرمتخصص به این حوزه، بی‌احترامی به قانون است. لذا اینکه فکر کنیم هرکسی می‌تواند با برگزاری دوره‌های چندروزه و چندساعته مددکار اجتماعی تربیت کند ظلم و خیانت در حق این حرفه است.

مددکاری فرآیندی پیچیده است

او با بیان اینکه هدف مددکاری اجتماعی به‌زیستن اجتماعی مردم است، گفت: به نظر ورود افراد غیرمتخصص به این حرفه هرج‌ومرج را در حوزه تخصصی مددکاری اجتماعی ایجاد می‌کند. بسیاری از این افراد به دلیل اینکه اصول مددکاری اجتماعی را نمی‌دانند، نمی‌توانند اصول را پیاده کنند؛ تفاوت‌های فردی را نمی‌دانند، اصل مشارکت‌ را پیاده نمی‌کنند، اصل رازداری و پذیرش را بلد نیستند. فرآیند مددکاری اجتماعی، فرآیندی بسیار پیچیده و تخصصی است. متأسفانه در بسیاری از مواقع ورود این افراد غیرمرتبط اصول، ارزش‌ها و فرآیندها، مهارت‌ها، تکنیک‌ها و مبانی نظری مددکاری اجتماعی را به چالش کشیده است و انتظار می‌رود دو وزارتخانه علوم و بهداشت به‌عنوان متولیان صدور مجوز مراکز آموزش عالی در این زمینه سکوت نکنند. زیرا سکوتشان ظلم در حق این حرفه و حرفه‌های دیگر است. سازمان اداری و استخدامی باید در این حوزه ورود کند.