آلودگی صوتی در شب‌های تهران بیشتر از روز است
پایتخت، میزبان انواع و اقسام آلودگی‌ها
ریحانه جولایی
اگرچه بسیاری از افراد تصور می‌کنند تنها آلودگی خطرناک جهان، آلودگی هوا است، اما در برخی موارد آلودگی صوتی بسیار خطرناک‌تر از آلودگی هوا است. آلودگی صوتی گاهی می‌تواند مشکلات جسمانی و روانی خطرناکی را برای افراد ایجاد کند.
آلودگی‌های زیست‌محیطی در سه دهه اخیر بیش از گذشته توجه جهانیان را به خود معطوف داشته است و در این میان موضوع آلودگی صدای شهرها در اکثر کشورها به‌عنوان یک مشکل فراگیر مطرح می‌شود.
بسیاری از مطالعات انجام‌شده در کشورهای توسعه‌یافته نشان می‌دهد که صدای ترافیک به‌عنوان یک‌صدای محیطی مزاحم موردتوجه است و منجر به اختلال در رفاه و سلامتی جامعه می‌شود.
آلودگی صوتی از معضلات بزرگ جوامع شهری امروز و از عوامل تهدیدکننده سلامت روان انسان به شمار می‌رود. به‌طورکلی سروصداهای منفی در فرد پریشانی و اضطراب ذهنی ایجاد می‌کند و به زبان ساده صدا در نواحی شهری بیش از هر محیط دیگری بر فرد اثر منفی می‌گذارد . پیرامون ما همواره صداهایی نظیر ترافیک (ترمز، موتور، چرخ و ...) و همچنین صدای انواع وسایل حمل‌ونقل مانند ماشین، قطار ، هواپیما و ... صداهای آزاردهنده بسیاری ایجاد می‌کنند که این سروصداها از جنبه‌های مختلفی منجر به آزردگی افراد شده و خود به‌نوعی باعث تخریب کیفیت زندگی شهری می‌شوند.
روزهای پر صدا، شب‌های پر صداتر
اما بهتر است در همین ابتدای کار بدانیم اصلاً منظور از آلودگی صوتی چیست؟ به گفته کارشناسان درواقع آلودگی صوتی امواج ناخواسته‌ای است که در شرایط مکانی و زمانی خاص بر فعالیت موجودات زنده به‌ویژه انسان تأثیر گذاشته و می‌تواند عوارض متعدد جسمی و روحی را به همراه داشته باشد. امروزه آلودگی صوتی یکی از ارکان شهرهای بزرگ و صنعتی است و تهران هم از این قاعده مستثنی نیست.
در تهران مناطق زیادی وجود دارند که با آلودگی صوتی شدید دست‌به‌گریبان‌اند و این موضوع در این مناطق به بحران تبدیل‌شده است. برای مثال ایستگاه‌های بعثت، میدان الغدیر، آذری، منطقه ۱۸، نیروی هوایی، مترو، تهرانسر- گلها، همت، شهید گمنام با شاخص بالای ۷۰ جزو مناطق آلوده صوتی و خطرناک هستند.
دراین‌بین بسیاری از ما باور داریم آلودگی‌های صوتی در روز شدت بیشتری می‌گیرند چراکه رفت‌وآمد بیشتر است. این در حالی است که به‌تازگی تحقیقات نشان داده‌اند لااقل در تهران آلودگی صوتی شب‌ها بسیار بیشتر از روز است. این ادعا را مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران مطرح کرده است. به گفته حسین شهیدزاده نتایج اندازه‌گیری آلودگی صوتی تهران در سال ۹۹، نشان می‌دهد شدت آلودگی صوتی در دوره زمانی شب، نسبت به دوره زمانی روز بیشتر است. شهیدزاده با استناد به نتایج بررسی تراز صوتی ایستگاه‌های ثابت سنجش صوت در تهران، گفت: میانگین تراز صوتی برای تمامی ایستگاه‌ها در دو دوره زمانی روز و شب برحسب ساعت‌های مختلف شبانه‌روز در سال ۹۹، از حد استاندارد کاربری تجاری و مسکونی به‌عنوان کاربری غالب ایستگاه‌های ثابت سنجش صوت، بالاتر بوده است.
او با اشاره به اینکه استاندارد آلودگی صوتی در ساعات شب، ۱۰ دسی‌بل آرام‌تر و کم سر و صداتر از ساعات روز است، اظهار کرد: بر اساس نتایج اندازه‌گیری آلودگی صوتی تهران در سال ۹۹، میزان تراز صدای روز و شب در این کلان‌شهر خیلی به هم نزدیک است که این موضوع، نشان می‌دهد شدت آلودگی صوتی در دوره زمانی شب، نسبت به دوره زمانی روز بیشتر است.
تأثیر آلودگی صوتی بر پرخاشگری
آلودگی صدا یکی از مهم‌ترین عوامل فیزیکی زیان‌آور در محیط‌های کاری در کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه محسوب می‌شود. در سال‌های اخیر آلودگی صوتی یکی از عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی انسان‌ها در سراسر جهان است. بر اساس گزارشات سازمان بهداشت جهانی (WHO) اختلالات روان‌شناختی ناشی از صدا اثرات ناخوشایندی بر کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دارد. امروزه آلودگی صوتی یکی از جنبه‌های مهم زیست‌محیطی و بهداشتی است که از دیدگاه سلامتی، آلودگی صوتی علاوه بر ایجاد انواع اثرات فیزیولوژیکی به ایجاد اختلالات روان‌پزشکی و روان‌شناختی منجر می‌شود. آثار فیزیولوژیکی و روانی مواجهه با صدا بر انسان غالباً به‌تدریج ظاهر می‌شود و در دراز‌مدت پیامدهای منفی روان‌شناختی آن از‌جمله رفتار پرخاشگرانه، خستگی جسمی ـ روانی، استرس، سرگیجه، سردرد، عصبانیت، حواس‌پرتی، اختلال خواب، کاهش بازده کاری بروز می‌کند.
طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت صدای بالا می‌تواند موجب استرس و اضطراب شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد کودکانی که در نزدیکی فرودگاه‌ها زندگی می‌کنند ظرفیت و توانایی تمرکز ضعیف‌تری دارند و مهارت در خواندن را دیرتر شروع می‌کنند
پرخاشگری فاکتور بسیار مهمی در زمینه بهداشت شغلی است. به‌طوری‌که تأثیرات نامطلوبی بر زندگی افراد در محیط‌های کاری و اجتماعی می‌گذارد. مواجهه طولانی با صدای تراز بالا حالات تنشی و پرخاشگری را در افراد به وجود می‌آورد و حتی در فرکانس‌های مختلف می‌تواند به عنوان محرک روانی به ایجاد اختلال در فعالیت‌های عملکرد شناختی، افزایش خطاهای انسانی، ایجاد پیامدهای ناگوار و از همه مهم‌تر افزایش واکنش‌های روانی در محیط‌های اجتماعی و خانواده منجر شود.
تأثیر آلودگی صوتی بر سلامت شهروندان
آلودگی‌های صوتی تبعات زیانباری برای جسم انسان هم به همراه دارد. برای مثال خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و مشکلات سلامت روان ناشی از استرس از دیگر پیامدهای آلودگی صوتی است.
اگر در مکانی قرار بگیرد که میزان صدا از 120 دسی‌بل بیشتر باشد امکان از دست دادن قدرت شنوایی وجود دارد. گوش انسان قابلیت تشخیص صدا از صفر تا ۱۳۰ دسی‌بل را دارد هرچند هر صدایی بالاتر از حجم ۹۰ دسی‌بل برای سلامت گوش‌ها ضرر دارد. با این حال اگر در مکانی که از نظر صوتی آلوده بود، قرار گرفتید و پس از آن با وزوز کردن گوش‌هایتان مواجه شدید تعجب نکنید احساس شنیدن صدای زنگ یا صداهای دیگر در گوش هنگامی که محرک صوتی خارجی وجود ندارد از تبعات قرار گرفتن در محیط‌های شلوغ و پر صداست.
طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت صدای بالا می‌تواند موجب استرس و اضطراب شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد کودکانی که در نزدیکی فرودگاه‌ها زندگی می‌کنند ظرفیت و توانایی تمرکز ضعیف‌تری دارند و مهارت در خواندن را دیرتر شروع می‌کنند.
آلودگی صوتی در کیفیت خواب ما نیز تأثیر می‌گذارد. بر اساس گفته‌های پزشکان گوش‌های انسان هرگز استراحت نمی‌کنند. گوش‌ها حتی هنگام خواب به‌اندازه کافی به صداها حساسیت دارند. محققان معتقدند صداهایی که مغز در هنگام خواب دریافت می‌کند از صداهایی که در زمان بیداری می‌شنود خطرناک‌تر است. اختلال در خواب و نداشتن استراحت کافی درنهایت به احساس خستگی و اختلال در قدرت حافظه منجر می‌شود.
آلودگی صدا یکی از مهم‌ترین عوامل فیزیکی زیان‌آور در محیط‌های کاری در کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه محسوب می‌شود. در سال‌های اخیر آلودگی صوتی یکی از عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی انسان‌ها در سراسر جهان است
همچنین شنیدن صداهای مداوم بروز واکنش‌های استرسی را در بدن به همراه دارد که در نتیجه آن، ضربان قلب و فشار خون افزایش یافته و این شرایط به نوبه خود منجر به افزایش خطر بروز بیماری‌های قلبی-عروقی می‌شود.
راهکارهایی برای کاهش آلودگی صوتی در شهر
طی قرن اخیر، همگام با پیشرفت تکنولوژی و تولید اقسام مختلف وسایل حمل‌ونقل و اقلام متنوع صنعتی، میزان تولید صدای ناخواسته و آلودگی صوتی به سرعت افزایش یافته و اثرات زیانباری بر بهداشت روانی شهروندان داشته و بدیهی است که این میزان از آلودگی می‌تواند موجب بروز بیماری‌های متعدد جسمی و روحی در میان شهروندان شود و نتیجه آنکه توجه به این معضل و کنترل آن را بیش از پیش ضروری می‌سازد لذا لازم است در یک مطالعه جامع و تمام شمول و با تأکید بر عوارض آلودگی صوتی در شهر تهران، تأثیر آن بر سلامت جسم و بهداشت روانی شهروندان به دقت مورد بررسی قرار گرفته و پس از شناسایی ابعاد مختلف آن، با آگاهی‌رسانی صحیح به آحاد جامعه، از طریق کنترل منابع انتشار و کاهش مواجهه با این منابع، در جهت کاهش این عوارض گام برداشت.
به عقیده کارشناسان برای کاهش آلودگی صورتی در شهرها بهتر است پلیس راهنمایی و رانندگی و شرکت‌های کنترل کیفیت و سازمان‌های نظارتی باید با نظارت کامل بر اساس قانون با کسانی‌که باعث آلودگی صوتی می‌شوند و یا از وسایل آلوده‌کننده صوتی استفاده می‌کنند برخورد جدی کنند. با توجه به اینکه بیشتر آلودگی صوتی در شهرها ناشی از تردد موتورسیکلت‌ها، ماشین‌های سواری و باری است باید در هنگام ساخت این وسایل استاندارد جهانی آلودگی صوتی در این وسایل لحاظ شود.
همچنین برای عدم استفاده مردم از خودروهای شخصی و موتورسیکلت‌هایی که باعث افزایش آلاینده‌های صوتی می‌شوند و همچنین جایگزینی جهت استفاده از خودروهای عمومی که با استاندارد‌های جهانی ساخته شده‌اند از طریق رسانه‌های عمومی فرهنگ‌سازی شود.
از سوی دیگر از تردد ماشین‌های سواری و باری، قطارهای شهری و بین‌شهری، هواپیماها و بقیه وسایل حمل‌ونقل که به دلیل طول عمر زیاد از رده خارج شده‌اند جلوگیری شود.
در آخر باید مشاغلی که باعث آلودگی صوتی در مناطق مسکونی می‌شوند مانند کارگاه‌های آهنگری، صافکاری، جوشکاری، پرسکاری، تراشکاری و غیره به خارج از مناطق مسکونی اقدام شود. همچنین در مناطق مسکونی از نصب و استقرار کارخانجات صنعتی که باعث افزایش آلودگی صوتی می‌شود جلوگیری شود. در سال‌های اخیر برای کاهش آلودگی صوتی برخی مناطق راهکارهایی انجام شده که تا حدی هم مؤثر بوده است. برای مثال استفاده از دیوارهای صوتی برای کاهش صدای مزاحم بیرون در خانه‌هایی که در مجاورت اتوبان‌ها قرارگرفته‌اند یا رعایت مبحث ۱۸ مقررات ملی ساختمان به‌منظور دریافت صدای استاندارد، برای مثال، در این‌گونه ساختمان‌ها، جانمایی مناسب اتاق‌ها و استفاده از پنجره‌های چند جداره، پرده‌های آکوستیک و مصالح مناسب، دارای اهمیت بالایی است. در آخر اما باید این نکته را به یاد داشته باشید که آلودگی صوتی نیز مانند آلودگی هوا می‌تواند عواقب بدی را برای انسان به همراه داشته باشد و تأثیرات منفی زیادی روی نسل آینده بگذارد. بنابراین با مراعات نکات زیست‌محیطی به کاهش آلودگی صوتی کمک کنیم.
دیدگاه تان را بنویسید