مصدومیت ۱۲ آتش‌نشان در جریان آتش‌سوزی انبار الکل در اهواز
آتش‌نشانان، قربانیان نبود نظارت بر ایمنی
شروع فصل گرم سال در حالی همواره موج جدیدی از آتش‌سوزی را به دنبال دارد که امسال به دلیل شیوع کرونا، استفاده فراوان از مواد ضد‌عفونی‌کننده هم بر لیست بلند بالای دلایل حریق در کشور افزوده است. موردی که دیروز به حریق انبار الکل در منطقه کوی عامری اهواز انجامید و در نتیجه مهار آن ۱۲ آتش‌نشان هم مصدوم شدند.
به گفته ابراهیم قنبری، رئیس سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری اهواز، این حریق یکی از سنگین‌ترین آتش‌سوزی‌‌ها در سال جدید بوده که بیش از یکصد نیرو به همراه ۲۰ دستگاه خودروی آتشنشانی سبک و سنگین در محل برای اطفای حریق و ایمن‌سازی تلاش کردند.
آتش خاموش شد، اما ۱۲ آتش‌نشان به دلیل گستردگی آتش‌سوزی مصدوم و ۹ نفر آنها به بیمارستان منتقل شدند.
در روزهای پایانی سال گذشته نیز آتش‌سوزی در کارخانه الکل‌سازی قم به مصدومیت شدید دو آتش‌نشان منجر شده بود.
این در حالی است که در همان روزها سید جلال ملکی، سخنگوی آتشنشانی تهران از آتش‌سوزی در یک سوله خبر داد و گفت: «سه آتش‌نشان بر اثر ریزش ناگهانی بخشی از سقف زیرزمین و دیواره‌های سوله‌ای در تهران مصدوم شدند». چندی پیش نیز فوت آتش‌نشان اصفهانی در حین آموزش و اجرای مانور عملیاتی خبر تلخی بود که بسیاری از شهروندان اصفهانی را متأثر کرد.
سال گذشته نیز آتش‌نشان 27 ساله در جریان اطفای حریق در خیابان شوش تهران به دلیل سقوط جان خود را از دست داد.
هر چند آمار دقیقی درباره فوت یا مصدومیت آتش‌نشانان در حین انجام وظیفه وجود نداد، اما نگاهی به حوادث اخیر و البته جنجال‌برانگیزی مثل حادثه انفجار بیمارستان سینای اطهر تجریش و حادثه پلاسکو، که در آن تعداد قابل‌توجهی از آتش‌نشان در حین عملیات اطفای حریق جانشان را از دست دادند یا به شدت مجروح شدند، نشان می‌دهد که موضوع ایمنی سرفصلی جدی در فعالیت آتش‌نشانان محسوب می‌شود. موضوعی که برخی آن را در کشور چندان جدی ارزیابی نمی‌کنند.
گفته می‌شود تنها در تهران بیش از 65 آتش‌نشان در جریان انجام عملیات به شهادت رسیده‌اند. این در حالی است که نگاهی به اخبار جسته و گریخته حوادث، آماری غیرقابل شمارش از تعداد مصدومیت آتش‌نشانان به ما می‌دهد. افرادی که اغلب آنها برای تصدی این پست آموزش‌های زیادی دیده‌اند و برای استخدام هفت خوان رستم را سپری کرده‌اند، اما به دلایلی چون کمبود امکانات آتشنشانی، عدم رعایت ایمنی لازم در ساخت و سازها و کسب و کارهای مختلف به راحتی آسیب دیده و حتی گاهی جانشان را از دست می‌دهند.
کمبود ایستگاه‌های آتشنشانی، معضلی که قرار نیست حل شود
طبق استاندارد جهانی به ازای هر 50 هزار نفر جمعیت شهری باید یک ایستگاه آتشنشانی وجود داشته باشد. با این حال تعداد این ایستگاه‌ها در کلان شهرهای کشور با نقصان روبروست. به طور مثال در حال حاضر تبریز که نخستین ایستگاه آتشنشانی در کشور در آن ایجاد شده 20 مرکز آتشنشانی دارد که با توجه به جمعیت ساکن در این شهر این میزان باید به دو برابر افزایش پیدا کند. این مشکل نه تنها در تبریز بلکه در تهران مشهد و بسیاری از شهرهای دیگر نیز وجود دارد.
حوزه‌های گسترده فعالیت آتش‌نشانان
این در حالی است که وظیفه آتشنشانی فقط به مبارزه با حریق خلاصه نمی‌شود و وظایفی مانند مقابله با هرگونه آتش‌سوزی، انفجار، نجات محبوس‌شدگان در زیر آوار ساختمان، خودروی تصادفی، آسانسور، مقابله و پیشگیری از سقوط اجسام و درخت از ارتفاع و احتمال خطر برای شهروندان، نجات سقوط‌کنندگان در چاه، کانال آب، رودخانه، سد، استخر و مقابله با حیوانات وحشی و موذی نیز به عهده دارد.
کمبود تجهیزات آتشنشانی
فقدان ماشین نردبان‌دار آتشنشانی در بسیاری از استان‌های کشور یکی از معضلات بر سر راه آتش‌نشانان است. گرچه گفته می‌شود این مساله در رابطه با پایتخت تا حد زیادی رفع و رجوع شده است و حتی برخی تجهیزات آتشنشانی نظیر خودروهای جدید، بالابرها و نردبان‌ها و خودروهای عملیاتی و تجهیزات هیدرولیکی وارد کشور شده‌‌اند که قابلیت رقابت با برخی کشورهای اروپایی را دارند، اما باز هم مشکل حل نشده است. چرا که بیش از وجود این تجهیزات جدید، شاهد رشد قابل توجه ساخت برج‌های بلند در سطح تهران هستیم به طوری که کارشناسان معتقدند که در تهران نیز از لحاظ خودرویی و تجهیزات فنی با کمبود‌های زیادی روبرو هستیم.
سعید شهرابی، آتش‌نشان؛ مورد موضوع کمبود امکانات آتشنشانی می‌گوید: «در برخی از حوادث کمبود لودر داریم، مجبور می‌شویم از شهرداری تقاضا کنیم، اما شهرداری با اتلاف وقت این وسایل را به عملیات تزریق می‌کند. نمونه آن هم حادثه پلاسکو است. نردبان و بالابر از دیگر وسایل لازم در آتشنشانی است. بلندترین نردبان‌ها ۱۰۰ متری است که استاندارد نیست، نردبان استاندارد ۵۵ متری است که ساختمان ۱۸ طبقه را جواب می‌دهد. ما نردبان ۵۵ متری داریم، اما مشکل ساختار تهران است، هر جایی نمی‌توان نردبان‌ها را برپا کرد. باید ایمنی برای ماشین نردبان‌ها ایجاد شود، باید این امکان که جک این ماشین‌ها علم شوند وجود داشته باشد».
در روزهای اخیر حریق انبار الکل در منطقه کوی عامری به مصدومیت ۱۲ آتش‌نشان منجر شد. همچنین در روزهای پایانی سال گذشته نیز آتش‌سوزی در کارخانه الکل‌سازی قم به مصدومیت شدید دو آتش‌نشان منجر شده بود
شغلی سخت و به معنای واقعی زیان‌آور
شغل آتشنشانی یکی از سخت‌ترین مشاغل دنیاست. جدای از اندام ورزیده و سرعت عمل، تمرکز و اعصاب قوی، این افراد روزها و ماه‌ها باید تمرینات و آموزش‌های حرفه‌ای ببینند تا برای ورود به آتشنشانی صلاحیت لازم را کسب کنند. این در حالی است که همه این آموزش‌ها بدون امکانات می‌تواند بی‌ثمر باشد و حتی به مرگ آتش‌نشان یا جراحت‌های شدید و گاهی معلولیت و از کارافتادگی او منجر شود.
گفته می‌شود؛ برای ورود به این شغل؛ آتش‌نشان علاوه بر مدرک دیپلم باید از آمادگی بدنی بالایی برخوردار باشد و اگر مرد است سربازی رفته باشد. شش امتحان ورزشی، تست هوش، تست پزشکی، تحقیقات محلی، چکیده درس‌های پیش دانشگاهی اولین مراحل پیش رو آتش‌نشانان است. با پذیرش در امتحان ورودی، سه تا شش ماه آموزش آتشنشانی برگزار می‌شود.
پس از این آتش‌نشانان وارد ایستگاه شده و تحت نظر فرمانده ایستگاه قرار می‌گیرند. این در حالی است که ممکن است به دلیل کمبود تجهیزات و کمبود نظارت بر ساخت و ایمنی ساختمان‌ها جان این جوانان متخصص در معرض آسیب باشد یا دچار مصدومیت‌های غیرقابل جبرانی شوند.
باید ۱۵ تا ۱۷ نفر در هر شیفت باشند، اما ما 10 نفر هستیم
براساس آمار تا یک دهه پیش تهران دارای ۷۰ ایستگاه آتشنشانی بود، اما طی این ۱۰ سال ۶۰ ایستگاه به آن اضافه شده است، در حالی که به گفته آتش‌نشانان نیروها به تناسب این ایستگاه‌ها استخدام نشده‌اند.
یکی از آتش‌نشانان در تهران با تاکید بر کمبود نیرو می‌گوید: «در هر ایستگاه آتشنشانی در تهران باید بین ۱۵ تا ۱۷ نفر در هر شیفت فعالیت داشته باشند، اما در هر شیفتی حدود ۱۰ پرسنل کم داریم. در عین حال بعضی از ایستگاه‌های ما چند کاره است که شامل حریق، نجات و پشتیبانی می‌شود که نیاز به حدود ۲۰ پرسنل دارد».
رعایت ایمنی محیط‌های شغلی از جمله کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی، انبارها و ....، مخصوصا آنهایی که امکان حریق یا انفجار در آنها بالاست نیازمند نظارت گسترده و جدی است
بی‌توجهی به ایمنی
اما مورد دیگری که آمار مرگ و میر و صدمات بالای آتش‌نشانان در ایران را رقم می‌زند بی‌توجهی به ایمنی ساختمان‌ها در هنگام ساخت و عدم رعایت ایمنی در کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی است.
حسن برازنده، کارشناس شهرسازی در این باره می‌گوید: «متاسفانه در اغلب موارد شهرداری‌های شهرهای بزرگ در اعطای مجوز ساخت‌وساز تراکم‌فروشی‌ها به بافت و امکانات زیرساختی محلات توجه ندارند. این موضوع علاوه‌بر مشکلات مختلف، امدادرسانی برای آتش‌نشانان را نیز سخت می‌کند. موضوعی که در آتش‌سوزی‌هایی که عمدتا در بازار تهران رخ می‌دهد یا پلاسکو دیده شد». از سوی دیگر به اعتقاد این کارشناس، شهرداری باید از ابتدای ساخت مجتمع‌های تجاری و منازل مسکونی بر رعایت ایمنی آنها نظارت داشته باشد، نه اینکه سال‌ها پس از ساخت به آن توجه کند.
به گفته او رعایت ایمنی محیط‌های شغلی از جمله کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی، انبارها و ....، مخصوصا آنهایی که امکان حریق یا انفجار در آنها بالاست نیازمند نظارت گسترده و جدی است که متاسفانه حریق اخیر در انبار الکل در اهواز و کارخانه الکل‌سازی در قم نشان می‌دهد این نظارت در ایران چندان جدی نیست. موضوعی که آسیب آن در درجه اول آتش‌نشانان کشور را تهدید می‌کند.
هرچند از چند سال پیش خود سازمان آتشنشانی اقداماتی را برای بازدید از ساختمان‌های تجاری و مسکونی و کارگاه‌های پرخطر آغاز کرده تا ایمنی آنها را بررسی و تذکرات لازم را برای رفع آنها ابلاغ کند. اما به گفته کارشناسان این تذکرات چندان از سوی مالکان مجتمع‌های تجاری و صاحبان صنایع جدی گرفته نمی‌شود.
دیدگاه تان را بنویسید