خواب بدون تعبیر

آریا رهنورد

از سال 2000 که لبنان میزبانی جام ملت‌ها را به دست آورد تا همین امروز، بارها از تمایل ایران برای میزبانی این تورنمنت صحبت شده اما حقیقت آن است که «تمایل» داشتن برای چنین تجربه‌ای، هرگز به اندازه «امکانات» داشتن برای آن کافی نخواهد بود. در سال‌های گذشته، بسیاری از کشورهای آسیایی صاحب امکاناتی خارق‌العاده برای میزبانی از رقابت‌های فوتبال شده‌اند و به میزبانی از جدال‌های بزرگ جهانی پرداخته‌اند اما سرعت پیشرفت ساخت و سازها در فوتبال ایران، آنقدر کند بوده که در شرایط فعلی، امید چندانی به دریافت میزبانی رقابت‌های بزرگ نداشته باشیم.

فوتبال ایران آن‌چنان در تسخیر مشکلات بزرگ و عمیق قرار گرفته که سخت می‌توان حتی به رویاهای دور و دراز آن نیز اعتماد کرد. از یک طرف، رسوایی پاداش‌ها در دوران کی‌روش علنی شده، از طرف دیگر نیز تا همین امروز دو میلیون یورو برای دو شکست بزرگ به ویلموتس پرداخت شده و پرونده شکایت این مربی از فدراسیون نیز، به تازگی باز شده است. در دهه‌های اخیر، تیم ملی و باشگاه‌های فوتبال ایران هرگز به این اندازه با مشکلات و بحران‌های مالی روبه‌رو نبودند. بالا رفتن چشمگیر ارزش دلار، موجب شده است که فدراسیون، حتی در بدیهی‌ترین مسائل نیز با مشکل روبه‌رو باشد. در این فوتبال، همین که حقوق سرمربی تیم ملی پرداخت شود و همین که محکومیت‌های بزرگی از سوی فیفا اتفاق نیفتد، خودش یک موفقیت بزرگ است. در واقع سقف آرزوهای فوتبال ایران همین‌قدر کوتاه شده و دیگر هیچ امیدی به انجام پروژه‌های بزرگ وجود ندارد. شاید تیم ملی، در جام جهانی بدرخشد و طلسم عبور نکردن از مرحله گروهی را نیز باطل کند.

شاید تیم ملی یک روز دوباره قهرمان آسیا شود اما به نظر می‌رسد شانس میزبانی فوتبال ایران از تورنمنت‌های بزرگ، تقریبا غیرممکن خواهد بود. مگر آن‌که شرایط مالی و ساختاری این فوتبال، تغییری گسترده در مقیاس بزرگ را تجربه کند. درخواست میزبانی ایران در دوره‌های گذشته، خیلی زود رد شده است. چراکه امکانات ارائه ‌شده برای میزبانی، هرگز کافی نبوده‌اند. موضوع مهم‌تر این است که برای به دست آوردن یک میزبانی در این سطح، فدراسیون باید لابی قدرتمندی نیز داشته باشد. قطری‌ها میلیون‌ها دلار رشوه پرداخت کردند تا رای فیفا را در پرونده میزبانی جام جهانی بخرند.

 اماراتی‌ها نیز برای میزبانی جام ملت‌های 2019، لابی‌های قدرتمندی داشتند اما فوتبال ایران که در سال‌های گذشته همه آرای ای.اف.سی به ضررش بوده، طبیعتا نمی‌تواند از لابی برای گرفتن حق میزبانی استفاده کند.

در چند سال گذشته، رقابت‌های نمایندگان ایران با رقبای عربستان در لیگ قهرمانان آسیا، همواره در زمین بی‎طرف برگزار شده است. وقتی کنفدراسیون فوتبال آسیا حتی برای میزبانی از عربستانی‌ها به فوتبال ایران اعتماد ندارد، قطعا میزبانی یک تورنمنت مهم را به فوتبال ایران نمی‌دهد. مساله مهم دیگر، مساله بانوان است. هنوز در فوتبال ایران خانم‌ها به صورت رسمی، اجازه حضور در ورزشگاه‌ها را ندارند. شاید این موضوع در هفت سال بعد، کاملا حل شده باشد اما ای.اف.سی باید خیلی زود در این مورد تصمیم بگیرد و طبیعتا زمانی که هنوز این مساله پابرجاست، احتمال رسیدن میزبانی به ایران بسیار کم خواهد بود. مشکل مهم دیگری که در مسیر رسیدن فوتبال ایران به میزبانی جام ملت‌ها وجود دارد، کمبود استادیوم‌های استاندارد است. حتی ورزشگاه آزادی به عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین استادیوم فوتبال ایران، مشکلات بزرگی دارد و نیازمند یک بازسازی اساسی برای میزبانی از یک رقابت ملی مهم است. ورزشگاه امام رضا در مشهد و همچنین فولاد آره‌نا در اهواز، می‌توانند برای میزبانی از این جام قابل اعتنا باشند. نقش جهان و یادگار نیز با چند تغییر، قابلیت‌های لازم را دارند اما به جز این پنج استادیوم، دیگر نمی‌شود روی ورزشگاه‌های دیگر فوتبال ایران حساب باز کرد. شیخ سلمان اعلام کرده که کشور میزبان جام ملت‌ها باید بین هشت تا 10 ورزشگاه استاندارد و خوب داشته باشد. در فوتبال ایران، کیفیت بسیاری از چمن‌ها کاملا افتضاح است، در بعضی از ورزشگاه‌ها امکانات ناامیدکننده‌ای برای پخش تلویزیونی وجود دارد و پروژه بازسازی ورزشگاه‌های فوتبال نیز معمولا یک دهه به طول می‌انجامد! شاید در ایران به لحاظ در اختیار داشتن هتل، توانایی میزبانی از همه تیم‌های حاضر در جام ملت‌ها را داشته باشیم اما سوال اینجاست که تیم‌های مختلف، باید در چه کمپ‌هایی تمرین کنند؟ همین حالا در لیگ برتر، تیمی مثل استقلال حتی یک زمین مناسب برای تمرین در اختیار ندارد.

فوتبال ایران در سال‌های گذشته، یک بار میزبان فینال لیگ قهرمانان آسیا بود و بازسازی استادیوم آزادی را برای میزبانی از این بازی در بوق و کرنا کرد اما به محض پایان بازی، مشخص شد پروژه بازسازی، تنها شامل نصب چند بنر در استادیوم بوده است! شاید هفت سال دیگر، وضعیت امکانات فوتبال ایران مطلوب‌تر باشد اما بدون تردید کنفدراسیون فوتبال آسیا، دست به چنین ریسکی نمی‌زند و با اهدای میزبانی به کشورهایی مثل قطر و عربستان، خیال خودش را راحت می‌کند. ما هم فعلا به جای این سنگ‌های بزرگ، باید نگران قلوه‌سنگ‌های کوچکی باشیم که در گلوی فوتبال‌مان گیر کرده‌اند.