ریحانه جولاییتصور بسیاری از تهران شهری بسیار بزرگ و شلوغ با آسمانی خاکستری است. شهری پر از دود و شهروندانی که دیگر اهمیتی به آلودگی هوا نمی‌دهند و بی‌تفاوت به این آلودگی زندگی می‌کنند. آلودگی هوای پایتخت به یکی از بزرگ‌ترین معضلات مدیران شهری تهران تبدیل است و برای رفع آن تلاش‌های زیادی کرده‌اند. از ایجاد طرح ترافیک و اجبار معاینه فنی تا جریمه رانندگان و... بااین‌حال هیچ‌کدام نتوانسته کمکی به بهبود و بالا رفتن کیفیت هوای تهران کند.

مازوت در ریه تهرانی‌ها و افزایش شش برابری مرگ

روز گذشته زهرا نژادبهرام، عضو هیأت‌‌رئیسه شورای شهر تهران ریه‌های شهروندان تهران را «انبار مازوت» نامید. او همچنین با اشاره به اینکه تعطیلی دانشگاه‌ها و محدود بودن فعالیت بسیاری از اصناف هم نتوانست معضل آلودگی هوا را رفع کند، ادامه داد: ذرات معلق در هوا باعث خطرات جدی برای شهروندان می‌شوند.

در این میان اما نژادبهرام به موضوع مهمی اشاره کرد و آن این است که ازآنجایی‌که ظرفیت پالایشگاه‌ها از مازوت پرشده و به‌واسطه تحریم‌های بین‌المللی کسی خریدارشان نیست، مجبور هستیم تن بدهیم که این مازوت‌ها را در شهرها بسوزانند. نکته قابل‌توجه این است که رئیس سازمان محیط‌زیست گفته که آلایندگی ناشی از مازوت میزان مرگ‌ومیر ناشی از کرونا را تا ۶ برابر افزایش می‌دهد و سؤالی که وجود دارد این است که چرا جای ساخت و ایجاد انبارهای جدید برای نگهداری مازوت، از ریه‌های شهروندان به‌عنوان انبار مازوت استفاده می‌شود؟

این عضو شورای شهر از وزیر نیرو و رئیس سازمان محیط‌زیست تقاضا کرده با توجه به اهمیت فوق‌العاده امر صیانت و حفاظت حداکثری از سلامت مردم، هرچه سریع‌تر نسبت به این موضوع چاره‌اندیشی عاجل صورت دهند و نسبت به رفع مسئله اقدام کنند.

هم‌دستی کرونا و آلودگی هوا  برای کشتن تهرانی‌ها

ماه گذشته هم رئیس کمیته محیط‌زیست شورای شهر تهران با اشاره به نبرد تهران با سه اهریمن کرونا، آلودگی هوا و تحریم گفته بود که هوای آلوده و کرونا ریه تهرانی‌ها را نشانه قرار داده‌اند. سید آرش حسینی میلانی بیان کرده بود: مدت‌هاست مسئله آلودگی هوای تهران و خطراتی که ازاین‌جهت متوجه ساکنین این شهر خصوصاً فرزندان ما می‌شود، به شکل‌های مختلف گوشزد شده است. اما متأسفانه ساده‌انگاری و مماشات و پرده‌پوشی باعث شده واقعیت خطراتی که زندگی شهروندان ما را تهدید می‌کند، نادیده بماند و برخورد جدی و مؤثری با این شرایط انجام نگیرد.

بر اساس گزارش چشم‌انداز تغییرات اقلیمی در ایران، میانگین بارش سالانه در افق ۸۳ سال آینده کاهش‌یافته و بیشترین کاهش بارش در منطقه مرکزی ایران در فصول بهار و پاییز به ترتیب با ۴.۵ درصد و ۶.۷ درصد رخ خواهد داد. علاوه بر مشکل کم‌آبی، این پدیده فراوانی رخداد توفان‌های گردوخاک را افزایش داده و باعث آلودگی هوا در شهرهای مجاور مناطق کویری چون تهران خواهد شد.

تحقیقات دانشگاه هاروارد نشان داده که به ازای افزایش یک واحد ذرات معلق، میزان تلفات ۸ درصد افزایش ‌یافته است. سازمان بهداشت جهانی نیز اعلام کرده که ذرات معلق وضعیت کرونا را خطرناک‌تر می‌کند، چراکه انتقال ویروس از طریق ذرات معلق تسریع و تسهیل می‌شود

در همین رابطه مطالعه دیگری که توسط دانشگاه زوریخ برای ۵۲۰ شهر جهان انجام‌شده، بیانگر هشدار جدی درباره کاهش سرعت و فراوانی بادهای مؤثر در تهویه طبیعی شهر تهران در ۳۰ سال آینده است. هنوز ابعاد اثرات تغییر اقلیم بر توان تهویه شهر تهران به‌صورت دقیق شناسایی نشده و لازم است مرکز مطالعات شهرداری تهران و شرکت کنترل کیفیت هوا حمایت از انجام چنین تحقیقی را در دستور کار خود قرار دهد.

شایان توجه است که آلودگی هوا بر اساس گزارش بانک جهانی به‌عنوان کشنده‌ترین نوع آلودگی شناخته می‌شود و نقش مؤثر و به سزایی در مرگ‌ومیر انسان‌ها در سراسر جهان دارد. توجه مسئولانه به این وضعیت در تهران کرونایی امروز حائز اهمیت فراوان است. وزارت بهداشت کشور هشدار داده که آلودگی هوا بر میزان مبتلایان به بیماری کووید-۱۹ تأثیر مستقیم داشته و بر تعداد فوت‌شدگان این بیماری به میزان ۶ تا ۱۵ درصد اثرگذار بوده است.

از سوی دیگر، تحقیقات دانشگاه هاروارد نشان داده که به ازای افزایش یک واحد ذرات معلق، میزان تلفات ۸ درصد افزایش‌یافته است. سازمان بهداشت جهانی نیز اعلام کرده که ذرات معلق وضعیت کرونا را خطرناک‌تر می‌کند چراکه امکان انتقال ویروس از طریق ذرات معلق امکان‌پذیر است و هوای آلوده تهران و بیماری کووید-۱۹ دست‌به‌دست هم داده‌ و ریه تهرانی‌ها را هدف و نشانه قرار داده‌اند.

آمارها از آلودگی هوا چه می‌گویند

مطابق با آمارهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در تهران سالیانه بین چهارتا پنج هزار مرگ به دلیل آلودگی هوا اتفاق می‌افتد که به‌تنهایی خسارات مادی و معنوی سنگینی را بر پیکره جامعه شهری وارد می‌کند، این در حالی است که افراد بسیاری به دلیل مواجهه با هوای آلوده به بیماری‌های قلبی و تنفسی مبتلا می‌شوند و هزاران خانواده‌ درگیر مسائل اقتصادی و روانی می‌شوند. در شرایط فعلی آلودگی هوا در تهران یک معضل حتمی برای سلامتی و کیفیت زندگی شهروندان و اقتصاد شهری است؛ وضعی که همگان به‌ویژه مسئولین بر آن علم‌دارند.

در نیمه دوم سال ۱۳۹۸ درمجموع ۶۱ روز فراتر از حد مجاز سلامت قرار داشته که از این میان چهار روز در شرایط ناسالم برای همه اقشار جامعه بوده است. در مدت مشابه طی شش ماه دوم سال ۱۳۹۷، ۳۲ روز وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس وجود داشته و هیچ‌یک از روزها در شرایط ناسالم نبوده است. این آمار برای سال ۹۶ به ترتیب ۷۹ و ۸ روز بوده است. درواقع شرایط نامطلوب در نیمه دوم سال ۹۸، ۲۹ روز بیشتر از مدت مشابه سال ۹۷ و ۲۶ روز کمتر از دوره مشابه در سال ۹۶ بوده است.

در شش‌ماهه دوم سال ۹۸ مدارس ۱۰ روزبه علت آلودگی هوا تعطیل شدند که برابر با آمار سال ۹۶ است و این در حالی است که در دوره مشابه در سال ۹۷ هیچ تعطیلی نداشتیم. در فصل آلودگی ۹۸ به ترتیب سه دوره طولانی‌مدت متوالی ۹، ۸ و ۸ روزه آلودگی هوا ثبت شد. در مقام مقایسه تعداد روزهای متوالی شرایط نامطلوب در مدت مشابه در سال ۹۷ از چهار روز بیشتر نشده درحالی‌که در مدت مشابه سال ۹۶ توالی شرایط آلوده به ۱۶ روز نیز رسید. به‌عبارت‌دیگر، فصل آلودگی سال ۹۸ باوجودآنکه تعداد روزهای متوالی آن ۱.۵ برابر سال ۹۶ بوده اما تعداد روزهای آلاینده کمتری داشته است.

عضو شورای شهر تهران: ازآنجایی‌که ظرفیت پالایشگاه‌ها از مازوت پرشده و به‌واسطه تحریم‌های بین‌المللی کسی خریدارشان نیست، مجبور هستیم تن بدهیم که این مازوت‌ها را در شهرها بسوزانند

سالانه 579 هزار تن آلودگی وارد ریه تهرانی‌ها می‌شود

بر اساس گفته‌های مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، خودروهای سواری سالانه ۵۷۹ هزار تُن آلودگی وارد ریه تهرانی‌ها می‌کنند.

حسین شهیدزاده گفته است که تعداد کل خودروهای سواری تهران، حدود ۳ میلیون و 435 هزار دستگاه برآورد می‌شود که از این تعداد بیش از 100 هزار دستگاه از سن فرسودگی عبور کرده‌ و علاوه بر مصرف بالای سوخت، آلایندگی بالایی نیز تولید می‌کنند.

شهیدزاده بابیان اینکه 82 درصد اکسیدهای گوگرد و 23 درصد ذرات معلق هوای تهران از کل انتشار آلایندگی ناشی از وسایل نقلیه مختلف را خودروهای سواری تولید می‌کنند، تصریح کرد: سهم این خودروها در تولید منواکسیدکربن 46 درصد، اکسیدهای نیتروژن 45 درصد و ترکیبات آلی فرار 43 درصد است.

تهرانی‌ها در معرض عفونت‌های ریوی هستند

فارغ از اینکه آمارها چه می‌گویند و مسئولان برای بهتر شدن کیفیت هوای پایتخت چه کرده‌اند، ریه‌های ما با هر دم ذرات معلق زیادی را وارد بدن می‌کند که خوب می‌دانیم زمینه‌ساز مشکلات زیادی می‌شود. کاهش در عملکرد ریه‌های تنفسی، اختلال در رشد ریه کودکان، عفونت ریوی و... ازجمله عوارض آلودگی هوا در کلان‌شهرهایی همچون

تهران است.

پزشکان در خصوص تأثیر منفی آلودگی هوا بر  افراد می‌گویند که آلودگی هوا روی همه انسان‌ها تأثیر دارد، اما تأثیر منفی بیشتر روی کسانی است که مبتلا به بیماری ریوی هستند؛ مثل مبتلایان به آسم، برونشیت مزمن و آمفیزم‌. همچنین روی سلامت کودکان و سالمندان تأثیر منفی دارد.

خطر عفونت ریوی در کودکان و سالمندان بیشتر است، به‌طوری‌که سیستم ایمنی‌شان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و خطر عفونت به‌طور غیرمستقیم در این گروه بالا می‌رود. این افراد نسبت به داروهایی که مصرف می‌کنند، مقاومت بیشتری دارند که نگران‌کننده است‌. درنتیجه بیماری‌شان تشدید می‌شود. سرفه و خلط چرکی بیشتر می‌شود. تنگی نفس به وجود می‌آید و بیمار نیاز دارد به اورژانس مراجعه کند.

بر اساس گفته‌های پزشکان آلودگی هوا عملکرد ریه‌ها را کاهش می‌دهد. از طرفی حجم ریه کودکان و افراد سالمند کمتر است. آلودگی هوا باعث کاهش رشد ریه در کودکان در حال رشد می‌شود که در محیط آلوده زندگی می‌کنند. چون ذرات هوا، میکروب‌ها را جذب می‌کند و با خودش میکروب را به ریه می‌برد و درنتیجه عفونت ریوی ایجاد می‌شود.