ریحانه جولایی

وزیر آموزش‌وپرورش خبر از بازگشایی مدارس و آغاز سال تحصیلی از نیمه شهریور را داده است. به گفته محسن حاجی میرزایی مدارسی که در مناطق کم‌خطرتر از لحاظ ویروس کرونا هستند به‌صورت حضوری آغاز به کار می‌کنند و سایر مدارس هم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی روند آموزشی خود را آغاز خواهند کرد. او همچنین اعلام کرده است که مدارس بسیاری داریم که تعداد دانش‌آموزان آن‌ها اندک است بنابراین رعایت پروتکل‌های بهداشتی امکان‌پذیر است، در مناطقی که امکان رعایت پروتکل‌ها با تعداد دانش‌آموزان یک مدرسه وجود ندارد متناسب با مساحت کلاس و مدرسه دانش‌آموزان را تقسیم‌بندی کرده و تعدادی روزهای زوج و تعدادی روزهای فرد به مدرسه می‌آیند و سایر آموزش‌ها مجازی است. او البته به روزنامه ایران گفته بود که برگزاری کلاس‌ها به‌صورت حضوری است؛ این خبر در حالی رسانه‌ای شد که بسیاری از معلمان، پزشکان و خانواده‌ها با این موضوع مخالف هستند.

مدارس می‌تواند محل شیوع کرونا باشد

پیش‌ازاین هم رضوان حکیم‌زاده، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش‌وپرورش، در این رابطه گفته بود که برای بازگشایی دوره ابتدایی سه سناریو داریم، در وضعیت سفید که اکثراً در روستاها و مناطق کم‌جمعیت هستند، کلاس‌ها به شکل حضوری و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار می‌شود، در وضعیت قرمز آموزش کاملاً به شکل مجازی است و در وضعیت زرد هم تلفیقی از این دو انجام می‌شود و همچنین به دانش‌آموزان گروه‌های کوچک‌تری تقسیم می‌شود و در کلاس‌ها شرکت می‌کنند، همه این اقدامات در راستای دستورالعمل‌های انجام‌شده صورت می‌گیرد.

این درحالی است که ترس از عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی با اعلام این خبرها در دل دانش‌آموزان، خانواده‌ها و کادر درمانی افتاده است چراکه اگر ضوابط در مدارس رعایت نشود می‌توانند به یکی از مکان‌های شیوع کرونا در کشور تبدیل شوند.

درست است که مطالعات می‌گویند کودکان مقاومت بالاتری نسبت به کرونا دارند و احتمال اینکه جان خود را از دست بدهند کمتر است اما بااین‌حال آن‌ها می‌توانند ناقل بیماری باشند و آن را به افراد داخل خانه منتقل کنند. درواقع در کنار کودکان و نوجوانان، معلم‌های مدارس که بخشی از آن‌ها هم معلم‌های بازنشسته هستند نیز با بازگشایی مدارس درخطر قرار می‌گیرند.

خوب می‌دانیم که بخشی از کلاس‌های آموزشی را معلمان بازنشسته می‌چرخانند و اگر آن‌ها نباشند حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد کلاس‌ها خالی می‌مانند. آموزش‌وپرورش در این سال‌ها انرژی زیادی صرف جذب بازنشسته‌ها کرده است، در بسیاری از مناطق تهران درصد بالایی از معلم‌ها را افراد بازنشسته تشکیل می‌دهند. از سوی دیگر معلم‌های با بیماری زمینه‌ای معاف هستند اما برای افراد بازنشسته چه راهکاری اندیشیده شده است؟ قطعاً معلم‌ها هم آسیب‌پذیر هستند. اما مسئولان آموزش‌وپرورش امیدوار هستند که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در مناطقی که کلاس‌ها حضوری و نیمه‌حضوری برگزار می‌شوند، جلوی شیوع ویروس را در مدارس بگیرند.

البته حکیم‌زاده گفته بود: برای این‌که ببینید پروتکل‌ها رعایت می‌شوند یا نه، یک‌راه بهتر این است که از مدارس بازدید کنید، اکثر مدارس آن‌ها را رعایت می‌کنند، سال گذشته ۱۰۰میلیارد تومان بودجه برای وسایل بهداشتی و لوازم ضدعفونی‌کننده و پروتکل‌ها کنار گذاشته شد. در سال جاری هم این موضوع به‌موقع انجام شد.

مدارس توان رعایت پروتکل‌های بهداشتی را دارند؟

شاید تجربه بازگشایی مدارس در خردادماه امسال، نشان‌دهنده این باشد که پروتکل‌های بهداشتی تا چه حدی در مدارس رعایت می‌شوند و مدارس چقدر توانایی اجرای آن‌ها را دارند، در آن زمان آموزش‌وپرورش با قرار دادن پروتکل‌ها و دستورالعمل‌هایی مختلف مدارس را به شکل داوطلبانه باز کنند.

معاون برنامه‌ریزی و نظارت ستاد فرماندهی مقابله با کرونا در تهران: ارزیابی و بررسی‌های ما در ستاد تهران نشان می‌دهد که زیرساخت‌ها و بستر مناسب و همچنین آمادگی لازم برای پذیرش حضوری دانش‌آموزان و دانشجویان در فضاهای آموزشی استان تهران وجود ندارد

در همین رابطه وزارت بهداشت دستورالعمل بازگشایی مدارس را ابلاغ کرد که شامل تمهیدات لازم برای ضدعفونی، آماده‌سازی مدارس قبل از بازگشایی، رعایت فاصله اجتماعی، حضور مدیران، عوامل اجرایی و آموزشی بر اساس برنامه هفتگی در هفته اول بازگشایی، استمرار آموزش‌های غیرحضوری، بررسی وضعیت تحصیلی و یادگیری دانش آموزان توسط معلمان و ... بود. حکیم‌زاده در ایران رابطه گفته است: در زمان بازگشایی مدارس بین ۲۷ اردیبهشت تا ۲۷ خرداد و امتحانات پایه نهم و نهایی، یک مورد خطر برای دانش‌آموزان گزارش نشد، ما در رعایت دستورالعمل‌هایمان کاملاً جدی هستیم.

بااین‌حال بسیاری از معلمان بیان کرده‌اند که پروتکل‌های بهداشتی در مدارس آن‌طور که باید رعایت نشده است و برخی مدیران مدارس هم اعلام کرده‌اند که توانایی رعایت کامل پروتکل‌ها را نداشتند.

قرار نیست بازگشایی در همه مدارس به شکل حضوری باشد

بیش از ۱۴میلیون دانش‌آموز در ۱۰۷هزار مدرسه در ایران تحصیل می‌کنند و آموزش‌وپرورش برنامه‌ریزی خاصی برای بازگشایی برخی از آن‌ها در ۱۵ شهریور دارد؛ قرار نیست بازگشایی در همه مدارس به شکل حضوری انجام بشود و فقط در برخی مناطق این اتفاق رخ می‌دهد، تیرماه امسال وزیر بهداشت گفته بود که در ۴۰درصد مدارس حضوری هستند. از سوی دیگر در مناطق زرد که کلاس‌ها پرجمعیت هستند کلاس‌ها به چند قسمت تقسیم می‌شوند تا فاصله‌گذاری اجتماعی هم رعایت شود.

حکیم‌زاده توضیح می‌دهد: بازگشایی مدارس حتماً به‌منظور باز کردن در مدارس به شکل فیزیکی نیست، اگر جایی وزارت بهداشت به ما اعلام کند کلاس‌ها باید آنلاین باشد، حتماً این کار را انجام می‌دهیم.

از سویی آموزش‌وپرورش در شیوه‌نامه بازگشایی مدارس ۱۰ وظیفه مدارس را برای کنترل پاندمی اعلام کرده است و حتی برنامه‌ریزی‌هایی برای بهبود اوضاع سرویس مدارس هم انجام‌شده است.

اما به دلایل مختلف برخی نسبت به اجرایی شدن پروتکل‌های بهداشتی شک دارند. نشانه‌ها و گفته‌ها حکایت از این دارد که در مناطق آموزشی با ۱۴میلیون دانش‌آموز، تراکم کلاس‌ها و نامناسب بودن فضای مدارس مشکلاتی ایجاد می‌شود، به نظر بسیاری از معلمان و مسئولان حوزه بهداشت، آموزش‌وپرورش از پس این کار برنمی‌آید و کلاس‌ها باید به شکل آنلاین باشند، اگر جایی امکانش بود هم تلفیقی از این دو اجرا شود. در ۱۰۷هزار مدرسه کشور امکاناتی برای مراقبت از جان دانش‌آموزان و دیگران وجود ندارد، در کلان‌شهرها تراکم کلاس‌های دبستان کمتر از ۳۰ نفر نیست و در مناطق حاشیه شهرها هم گاهی تراکم دانش‌آموزان به ۵۰ تا ۶۰ نفر می‌رسد، این یعنی سه نفر دانش‌آموز باید سر یک میز بنشینند و به همین دلیل به دو گروه تقسیم کردن کلاس‌ها هم فایده‌ای ندارد. به دلایل مختلف ما از لحاظ اقتصادی در شرایط بحرانی هستیم و پیامدهای این موضوع در قسمت‌های مختلف حتی آموزش‌وپرورش خودش را نشان می‌دهد، آموزش‌وپرورش برای ۱۴میلیون دانش‌آموز بودجه ندارد. به همین دلیل می‌توان گفت ساختار و بودجه‌ توانایی پشتیبانی از مدارس و معلمان را در دوره کرونا ندارد. زمانی هم که بودجه‌ای وجود نداشته باشد مدارس از آموزش‌وپرورش حرف‌شنوی نخواهند داشت.

مخالفت ستاد کرونا با بازگشایی مدارس

از همان زمان که وزیر آموزش‌وپرورش اعلام کرد مدارس از 15 شهریور باز می‌شوند حرف‌وحدیث‌هایی در رابطه با آن به گوش رسید. روز گذشته اما این حرف‌ها رسانه‌ای شد. خبرها از مخالفت‌های ستاد کرونا برای بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها در فصل پاییز حکایت می‌کند.

مطالعات می‌گویند کودکان مقاومت بالاتری نسبت به کرونا دارند بااین‌حال آن‌ها می‌توانند ناقل بیماری باشند. درواقع در کنار کودکان و نوجوانان، معلم‌های مدارس که بخشی از آن‌ها هم معلم‌های بازنشسته هستند نیز با بازگشایی مدارس درخطر قرار می‌گیرند

علی ماهر، معاون برنامه‌ریزی و نظارت ستاد فرماندهی مقابله با کرونا در تهران دراین‌باره، اظهار کرد:‌ ارزیابی و بررسی‌های ما در ستاد تهران نشان می‌دهد که زیرساخت‌ها و بستر مناسب و همچنین آمادگی لازم برای پذیرش حضوری دانش‌آموزان و دانشجویان در فضاهای آموزشی استان تهران وجود ندارد، بنابراین ستاد تهران کلاً با بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها به‌صورت حضوری مخالف بوده و این مسئله را بارها مطرح کرده است.

به گفته ماهر در شهر تهران با توجه به امکانات موجود اکیداً توصیه می‌شود که در سال تحصیلی جدید از فضا و آموزش‌های مجازی و در کل سیستم غیرحضوری برای مدارس و دانشگاه‌ها استفاده‌شده و تنها در موارد خاص و موردنیاز و به‌صورت موردی نسبت به پذیرش حضوری دانش آموزان یا دانشجویان اقدام شود.

کلام آخر اینکه شرایط تهران همچنان قرمز است و این‌طور که به نظر می‌آید تا دو هفته دیگر وضعیت برای بازگشایی مدارس بهتر نخواهد شد.