در دو هفته اخیر آمار تصادفات اتوبوس‌ها و قربانیان سیر صعودی داشته است
ضرورت نظارت بیشتر پلیس‌راه
رویا کاکاوند
19 کشته و 24 مصدوم بر اثر تصادف اتوبوس تهران-گنبد، 18 مجروح در اثر تصادف اتوبوس درون شهری اهواز، 4 کشته و 6 مجروح در اثر تصادف اتوبوس و تریلی در طبس، 7 کشته در واژگونی اتوبوس در محور باغین - بردسیر و...
تمام این اخبار دهشتناک مربوط به دو هفته اخیر است؛ اما این خبرها و خبرهای مشابه آن که هر روز صفحات حوادث و اجتماعی روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها را پر می‌کنند، توجه چندانی را به خود جلب نمی‌کنند؛ چون مرگ بر اثر حوادث جاده‌ای و ترافیکی در کشور ما یک خبر روزمره و همیشگی محسوب می‌شود. در ایران هر 28 دقیقه یک نفر در اثر حوادث ترافیکی می‌میرد. این یعنی حوادث ترافیکی ایران هر 3 روز و نیم به اندازه سقوط هواپیمای اوکراینی قربانی می‌گیرد. قربانیان یک سال حوادث رانندگی کشور 8 برابر کل کشته‌های حوادث هوایی ایران در 70 سال گذشته است. اما این روند آنقدر عادی شده است که دیگر خیلی وقت است کسی را بهت‌زده یا شوکه نمی‌کند. به این آمار بیفزایید که هر ساله 370 هزار نفر بر اثر این حوادث مصدوم شده و 60 هزار نفر برای همیشه معلول می‌شوند.
رشد آمار قربانیان حوادث ترافیکی در سال 98
سال 2011 میلادی، سازمان ملل متحد به توجه به این که سالانه حدود یک و نیم میلیون نفر در جهان قربانیان حوادث ترافیکی می‌شدند دهه بعد را «دهه اقدام برای کاهش بار حوادث ترافیکی» نامگذاری کرد و اکنون دهمین سال این دهه فرا رسیده است. بر اساس برنامه این سازمان همه کشورهای دنیا متعهد شدند بار ترافیکی را در کشورهای خود به میزان 50 درصد کاهش دهند. اما اکنون که سال پایانی این دهه سر رسیده است، همچنان سالانه بین یک میلیون و 300 تا یک میلیون و 500 هزار نفر در جهان بر اثر حوادث ترافیکی کشته و 50 میلیون نفر نیز مصدوم می‌شوند.
در ایران نیز از سال 1304 که نخستین ایرانی قربانی یک تصادف رانندگی شد تا سال 1385 هر سال آمار کشته‌های حوادث ترافیکی رو به افزایش بود تا این که در سال 1384 این عدد به 30 هزار کشته در سال رسید. اما از سال 1385 با توجه به برنامه‌ریزی که در این زمینه انجام و آموزش‌های عمومی که برای گسترش فرهنگ درست ترافیکی شروع شد، سال به سال آمار کشته‌شدگان کمتر و کمتر شد. تا این که در سال 1397 به رقم 16 هزار نفر رسید. اما از ابتدای سال جاری دوباره آمار حوادث ترافیک نشان داد که تعداد قربانیان این حوادث در حال بیشتر شدن است. به گفته کامران باقری لنکرانی عضو فرهنگستان علوم پزشکی«در 8 ماهه نخست سال جاری نیز نسبت به 8 ماهه مشابه سال 97 مرگ‌های ناشی از حوادث ترافیکی روند افزایش 3/2 درصدی داشته است.»
بر اساس این آمار در ایران هر 28 دقیقه یک نفر قربانی حوادث ترافیکی می‌شود. باید یادآوری کرد که بیشترین قربانیان این حوادث در رده سنی جوان قرار داشته و بین 15 تا 45 سال دارند. یعنی مولدترین و موثرترین بخش جمعیتی کشور؛ در این میان بسیاری نیز سرپرست و نان‌آور خانواده هستند. لنکرانی معتقد است رشد دوباره این آمار نشان می‌دهد که دیگر سیاست‌های گذشته جوابگوی شرایط موجود نیست و زمان آن رسیده که سیاست‌ها و برنامه‌های تدوین شده برای کنترل حوادث ترافیکی مورد بازبینی قرار گرفته و از نو با شرایط روز تدوین و تنظیم شود.
لنکرانی با اشاره به این که براساس آمار موجود در کلانشهرهای کشور بیشترین مرگ بر اثر حوادث ترافیکی مربوط به عابران پیاده است می‌افزاید: «این نشان می‌دهد که کلانشهرها برای عابران پیاده به خوبی طراحی نشده است.»
او می افزاید: «60 درصد مرگ‌ها در حوادث ترافیکی درون شهری رخ می‌دهد اما بیشترین افزایش آمار مرگ بر اثر حوادث ترافیکی در جاده‌های روستایی رخ داده است. این یعنی نظارت مناسبی بر این راه‌ها انجام نمی‌شود.»
معاون اجرایی پلیس راهور: در کشور ۳۴۰۰ نقطه حادثه‌خیز وجود دارد که وضع حدود ۱۵۰۰ نقطه، بحرانی است. حال آنکه اگر فقط 10 درصد این نقاط اصلاح و نواقص آن برطرف شود، ۳۱ درصد از حوادث منجر به فوت جاده‌ها کمتر خواهد شد
سهم ایمنی و نظارت بر راه‌ها
خودرو، راننده و راه سه عنصر موثر در حوادث رانندگی محسوب می‌شوند. یعنی در هر حادثه رانندگی دست کم یکی از این عوامل نقش داشته یا هر کدام از عوامل درصدی از بار خطا را برعهده دارند.
به گفته سردار حمیدی، معاون اجرایی پلیس راهور در کشور ۳۴۰۰ نقطه حادثه‌خیز وجود دارد که وضع حدود ۱۵۰۰ نقطه، بحرانی است. او معتقد است اگر فقط 10 درصد نقاط حادثه‌خیز اصلاح و نواقص آن برطرف شود، ۳۱ درصد از حوادث منجر به فوت جاده‌ها در این نقاط کمتر خواهد شد.
سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای اعلام کرده است که برای اصلاح این نقاط حادثه‌خیز ۶ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بودجه و شش سال زمان نیاز است.
نظارت بر ایمنی راه‌ها و رفتار رانندگان به ویژه رانندگان وسایل حمل و نقل عمومی مانند اتوبوس ها، در زمان رانندگی یکی دیگر از بخش‌هایی است که تا حد قابل توجهی می‌تواند مانع حوادث خطرناک شده و ایمنی را به راه‌ها بازگرداند. اما با توجه به وسعت کشور و گستردگی راه‌های آن نمی‌توان انتظار داشت تمام مسیرها توسط پلیس به طور لحظه به لحظه پایش شود. به همین دلیل پلیس از روش‌های دیگری برای کنترل شرایط بهره می‌گیرد.
در حال حاضر پلیس راهور با کمک 800 دوربین ترافیکی تردد وسایل نقلیه در جاده‌های کشور را تحت‌نظر دارد.
اما این تعداد هم با توجه به وسعت راه‌ها کافی نیست پس پلیس راهور سامانه 110120 را راه‌اندازی کرد تا مسافران شبکه حمل و نقل عمومی بتوانند در صورت دیدن تخلفاتی مانند صحبت کردن راننده با تلفن همراه حین رانندگی، عدم استفاده راننده یا مسافران از کمربند ایمنی، خستگی و خواب آلودگی راننده، رانندگی خطرناک و ... را با ارسال پلاک اتوبوس به پلیس گزارش کنند.
پس از ارسال پیامک از سوی مسافر بلافاصله کد رهگیری برای پیگیری گزارش به فرد ارسال می‌شود و اطلاعات دریافتی در مورد راننده اتوبوس به پاسگاه مسیر حرکت ارسال شده و ماموران نسبت به تایید صحت و سقم گزارش واصله اقدام می‌کنند.
اما تجربه بسیاری از مسافرانی که سعی کرده‌اند از این روش برای کنترل رانندگی خطرناک راننده استفاده کنند نشان می‌دهد که پلیس در این زمین چندان موفق عمل نکرده است و بسیاری از کسانی که این روش را تجربه کرده‌اند می‌گویند تا پایان مسیر هیچ بازخوردی ندیده‌اند و راننده به راحتی به رفتار پرخطر خود ادامه داده است.
سامانه سپهتن یکی دیگر از روش‌های کنترلی پلیس برای نظارت بر ناوگان حمل و نقل عمومی جاده‌ای است. سپهتن یا همان سامانه پایش هوشمند تردد ناوگان برون شهری، دستگاهی است که درون خودرو نصب می‌شود و از طریق سیم کارت GPRS به طور مداوم اطلاعات تعریف شده داخل ماشین مانند سرعت؛ هویت راننده؛ مشخصات گواهینامه و ساعت کارکرد راننده را به مراکز پلیس راه ارسال می‌کند، اما اگر مسافر جاده‌های مختلف کشور بوده باشید حتما بارها و بارها شاهد سرعت بالای و حرکات نامتعارف اتوبوس‌های بیرون شهری بوده‌اید. شرایطی که نشان می‌دهد این سامانه هم نتوانسته آنچنان که باید نظارت را کامل کند.
در 8 ماهه نخست سال جاری نیز نسبت به 8 ماهه مشابه سال 97 مرگ‌های ناشی از حوادث ترافیکی روند افزایش 3/2 درصدی داشته است
ایمنی خودرو ها
ایمنی خودروها یکی دیگر از عوامل موثر در کاهش تلفات ناشی از حوادث ترافیکی است. موضعی که بارها و بارها توسط کارشناسان مختلف در مورد آن تذکر داده شده است. پایین بودن استاندارد خودروهای کشور به ویژه تولیدات داخلی موجب شده است که تلفات ناشی از حوادث ترافیکی به شدت بیشتر شود.
باقری لنکرانی، رئیس سمینار کاهش بار سوانح ترافیکی در این مورد می گوید: موضوع ایمنی خودروها و اینکه خودروی ایمنی با قیمت مناسب در کشور وجود داشته باشد بسیار مهم است اما اکنون خودروی ایمنی که قیمت مناسبی داشته باشد در کشور نداریم و خودروهای ایمن نیز قیمتی فراتر از توان قشر متوسط دارند.
دیدگاه تان را بنویسید