ادامه واکنش جامعه جهانی به توییت تهدیدآمیز ترامپ علیه تاریخ و فرهنگ ایران:
تخریب مراکز فرهنگی جنایت جنگی است
رویا کاکاوند
یکشنبه 15 دی ماه در حالی که تنها دو روز از ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه ایران به دست آمریکاییان می‌گذشت، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور این کشور بار دیگر نشان داد که هیچ ارزش برای پروتکل‌های بین‌المللی، حقوق بشر و قراردادها و کنوانسیون‌هایی که کشور متبوعش آنها را تایید و امضا کرده و در موردشان تعهد داده است، قائل نیست. او در یک پست توییتر به تمام مردم جهان نشان داد تنها نکته با ارزش برای او اهداف جنگ‌طلبانه و استعماری دولتش است.
او که پیش از این از توافقنامه آب و هوایی پاریس، پیمان منع راکت‌های میان‌برد هسته‌ای، موافقت‌نامه جهانی در امور مهاجران و توافقنامه برجام خارج شده بود، تا نشان دهد هیچ ارزشی نه برای حفاظت از محیط زیست جهانی، و نه برای امنیت کشورهای جهان و نه حتی امضاها و تعهدات اخلاف خود قائل نیست؛ این بار در یک توییت نشان داد که میراث فرهنگی جهانیان نیز برای او پشیزی ارزش ندارد و به راحتی و برای رسیدن به اهداف استعماری خود حاضر است قوانین بین‌المللی و پیمان ژنو را هم زیر پا بگذارد.
ترامپ 15 دی ماه توییت کرد: «ما 52 مکان و سایت را که برخی از آنها ارزش بسیار بالایی از نظر فرهنگی دارد، تحت‌نظر داریم. ایران و خود این اهداف تحت حمله سریع و شدید قرار خواهند گرفت و آمریکا دیگر هیچ تهدیدی را قبول نمی‌کند.»
او که 52 نقطه را نمادی از 52 تنی که در سال 1358 در تسخیر سفارت آمریکا در ایران به گروگان گرفته شده بودند، عنوان کرد، بار دیگر و در توییتی دیگر در مقابل کسانی که سعی داشتند سخنان او را به گونه‌ای دیگر تفسیر کنند تا مجبور نباشند از رویای ترامپ ناجی بیرون بیایند، تاکید کرد مراکز بسیار با ارزش فرهنگی ایران هدف موشک‌های او خواهند بود.
قوانین بین المللی در مورد آثار فرهنگی و تاریخی
جنگ چیزی جدیدی نیست و به قدمت حضور بشر بر کره خاکی تاریخچه دارد. از زمانی که قابیل نخستین قتل را انجام داد جنگ بخشی جدانشدنی از تاریخ بشر بوده است. جنگ‌هایی وحشتناک و مخرب که هزاران سال است مهمان همیشگی این سیاره بوده است همراه با خرابی‌های عظیم و ویرانی‌های غیرقابل جبران تجربه‌های گرانبهایی را به همراه داشته است. کنوانسیون ژنو چکیده‌ای از این تجارب دردناک و ارزشمند است. پیمانی که می‌داند نمی‌تواند جنگ را از زمین ریشه‌کن کند، اما سعی دارد با تنظیم قوانین بین‌المللی آثار غیرقابل جبران آن را محدود کرده و تا جای ممکن از حقوق بشر علیه جنایت‌های جنگی حفاظت کند.
ماده ۵۳ پروتکل اول کنوانسیون ژنو به طور ویژه هرگونه اقدام خصومت‌آمیز علیه اشیا و آثار فرهنگی را منع می‌کند و از جمله مانع تبدیل شدن این اشیا به اهداف تلافی‌جویانه می‌شود. همچنین استفاده از این مراکز به عنوان پایگاه‌های نظامی و برای استفاده‌های جنگی را منع می‌کند. کنوانسیون ژنو همچنان که حملات عمدی به اهداف غیرنظامی و استفاده از آنها برای اهداف نظامی را منع می‌کند، تاکید دارد که اشیا و آثار دارای اهمیت فوق‌العاده برای میراث فرهنگی مردم نباید هدف حملات قرار گیرند.
آمریکا هم مانند ایران این پیمان را امضا کرده و تعهد داده است که هرگز مراکز فرهنگی و آثار تاریخی را تخریب نکرده و هدف جنگی قرار نخواهد داد.
آمریکا همچنین عضو کنوانسیون پراگ در زمینه حفاظت از اموال فرهنگی در درگیری‌های مسلحانه است که چنین حملاتی را منع می‌کند. بر اساس قوانین جنگی، افرادی که دستور حملات عمدی به اشیای غیرنظامی را می‌دهند یا در این حملات شرکت می‌کنند مرتکب جنایت جنگی شده‌اند.
توییت‌های اخیر ترامپ نشان می‌دهد نه تنها ترامپ به طور آشکار هیچ ابایی از فرمان به اجرای جنایت جنگی در مقابل دیدگان جهانیان ندارد، بلکه شاید در ادامه دکترین خروج خود این بار پیمان‌های حقوق بشری کنواسیون ژنو و پیمان فرهنگی پراگ را برای خروج انتخاب کند تا دستش برای اجرای جنایت‌های بیشتر علیه بشریت بازتر باشد.
واکنش یونسکو
هنگامی که ترامپ اعلام کرد که مراکز باارزش فرهنگی را در ایران مورد هدف قرار می‌دهد و در برابر اعتراضات وقیحانه دوباره بر حرف خود تاکید کرد، شاید به این توجه نداشت که تهدید کردن کشوری با تاریخچه چند هزار ساله فرهنگی که 24 اثر ثبت جهانی شده دارد، می‌تواند اجماعی جهانی را علیه گفتارش به همراه داشته باشد.
یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد یک روز بعد در واکنش به تهدیدات ترامپ علیه اماکن فرهنگی ایران، تأکید کرد: «واشنگتن باید به خودداری از آسیب رساندن به اماکن فرهنگی و تاریخی متعهد باشد و از تهدید حمله به چنین مراکزی خودداری کند.»
دیده‌بان حقوق‌بشر سازمان ملل اعلام کرد: «دولت آمریکا باید فورا تصریح کند که همواره به قوانین جنگی بین‌المللی پایبند است. ترامپ باید علنا تهدیدهای خود را علیه دارایی‌های فرهنگی ایران پس بگیرد و به طور شفاف اعلام کند که مجوز یا دستور جنایت جنگی را صادر نمی‌کند»
آندرا پراسو، قائم مقام مدیر دیده‌بان حقوق‌بشر سازمان ملل نیز در مطلبی که در تارنمای اینترنتی این سازمان منتشر شد، اعلام کرد: «دولت آمریکا باید فورا تصریح کند که همواره به قوانین جنگی بین‌المللی پایبند است. ترامپ باید علنا تهدیدهای خود را علیه دارایی‌های فرهنگی ایران پس بگیرد و به طور شفاف اعلام کند که مجوز یا دستور جنایت جنگی را صادر نمی‌کند. وزارت دفاع آمریکا نیز باید به طور آشکار بر تعهد خود برای پیروی از قوانین جنگی و تبعیت از دستورات نظامی قانونی تاکید کند.»
البته این واکنش‌ها تنها در فضای بین‌المللی باقی نماند و بسیاری از آمریکاییان نیز نه تنها مخالفت خود را با جنگ اعلام کردند، بلکه به تقبیح این گفته ترامپ پرداختند.
کریس مورفی، سناتور دموکرات آمریکایی در واکنش به تهدید ترامپ در توئیتر نوشت: «هدف قرار دادن غیرنظامیان و مراکز فراهنگی همان اقدامی است که تروریست‌ها انجام می‌دهند. این یک جنایت جنگی است.»
سابقه حملات جنگی به آثار فرهنگی و تاریخی
تخریب و نابود کردن آثار فرهنگی و تاریخی کشورها در جنگ‌ها و حملات دشمنان ماجرای جدیدی نیست. هزار سال است دشمنانی که می‌خواهند استیلای خود را بر کشوری دیگر ثابت کنند، مراکز و آثار فرهنگی آن را هم همانند مردمانش نشانه می‌گیرند و نابود می‌کنند. هزاران سال مردم جهان شاهد سوزاندن کتاب‌ها و کتابخانه‌ها و نابود کردن آثار گران‌بهای فرهنگی و تاریخی بوده‌اند، اما اگر کمی با دقت نگاه کنید می‌بینید معمولا کسانی گزینه نابودی تاریخ و فرهنگ را مدنظر قرار می‌دهند که خود چندان ریشه فرهنگی و تاریخی عمیقی ندارند و نسبت به ریشه‌های عمیق کشوری که مورد حمله قرار می‌دهند احساس ضعف می‌کنند. آنها آثار بزرگیو فرهنگ غنی را نابود می‌کنند تا هم غرور و پشتوانه فرهنگی مردم کشور مقابل را نشانه گرفته و راحت‌تر آنها را به بند بکشند و هم خود از یاد ببرند که در مقابل آنها چقدر بی‌ریشه و ضعیف بوده‌اند. شاید به همین دلیل است که رئیس‌جمهور کشوری که کمتر از 4 قرن قدمت دارد آثار فرهنگی کشوری با بیش از 8 هزار سال تاریخ و پشتوانه فرهنگی را تهدید می‌کند. همانگونه که اخلاف او داعش و طالبان در قرن متمدن بیست و یکم این کار را کرده‌اند.
طالبان در نخستین سال قرن جدید مجسمه‌های 53 متری بودای بامیان که بیش از 15 قرن قدمت داشت را به گلوله بست و تخریب کرد و برای همیشه بر دل دوستداران فرهنگ افغانستان و جهان داغی بزرگ گذاشت. داعش نیز در سال 2015 کمر به قتل تاریخ و فرهنگ منطقه تحت‌سیطره خود بست. داعش موزه نینوا و مقبره یونس نبی در موصل، شهر تاریخی هترا، شهر تاریخی نمرود و شهر باستانی پالمیرا که هر کدام چند هزار سال تاریخ را پشت خود داشتند منفجر و ویران کرد تا مردم از یاد ببرند پیش از آنها مردم منطقه که بوده‌اند و چه داشتند تا بتوانند تاریخ را از حضور خود بازنویسی کنند. همچنین باید یادآوری کرد که در ماجرای غارت موزه بغداد در سال 2003 و زمان اشغال عراق توسط آمریکا، نیروهای نظامی آمریکا متهمان ردیف اول بودند.
ماده ۵۳ پروتکل اول کنوانسیون ژنو به طور ویژه هر گونه اقدام خصومت‌آمیز علیه اشیا و آثار فرهنگی را منع می‌کند و از جمله مانع تبدیل شدن این اشیا به اهداف تلافی‌جویانه می‌شود. همچنین استفاده از این مراکز به عنوان پایگاه‌های نظامی و برای استفاده‌های جنگی را منع می‌کند
حالا ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا علنا اعلام می‌کند می‌خواهد کار نیمه‌تمام داعش و طالبان را در ایران به پایان برساند و مراکز فرهنگی با ارزش را نابود کند تا شاید مردم منطقه ریشه خود را فراموش کنند. هرچند تجربه تاریخی هزاران ساله ایرانی نشان داده که چگونه همیشه از پس ویرانگران برآمده و آنها را حذف یا هضم کرده و همچنان مقتدرانه بر بالای تاریخ هزاران ساله خود استوار ایستاده‌اند.
دیدگاه تان را بنویسید