ریحانه جولایی

تعدادشان کم نیست زن‌هایی که نمی‌توانند بیرون از خانه کار کنند حالا به هر دلیل، یا شوهرانشان به آن‌ها اجازه کار کردن نمی‌دهند یا وقت و حوصله‌شان کفاف نمی‌دهد. اما چاره کار چیست؟ تسلیم شدن و دست روی دست گذاشتن و انجام کارهای خانه؟ البته برای کسی که بخواهد درآمدی داشته باشد این آخرین راه نیست فقط باید مقداری خلاق باشد تا بتواند از کمترین امکانات بیشترین سود را ببرد. این روزها راحت‌ترین و در دسترس‌ترین مکان برای خانم‌های خانه‌دار برنامه‌های اینستاگرام و تلگرام است. حالا عده‌ای از این خانم‌ها کنار هم جمع شده‌اند و با هم گروهی را ساخته‌اند که در آن می‌توانند هر چیزی را بفروشند تنها با یک شرط، باید اعضای گروه خانم باشند و ورود آقایان تحت‌هیچ شرایطی قابل‌قبول نیست.

این روزها راحت‌ترین و در دسترس‌ترین امکان برای خانم‌های خانه‌دار برنامه‌های اینستاگرام و تلگرام است که در آنها می‌توانند ضمن تعامل با یکدیگر، به کسب‌وکار بپردازند؛ از فروش لوازم مختلف گرفته تا شیرینی‌ها و غذاهای خانگی 

 این بار نوبت خانم‌ها است

از رب گوجه‌فرنگی تا مربای خرمالو و انواع سبزی‌های خشک‌شده و یخ‌زده، از لباس بچه تا شکلات‌خوری کریستال و تمام چیزهایی که خانم خانه به آن‌ها احتیاجی ندارد یا جایش را تنگ کرده می‌تواند به گروه برود و فروخته شود. حالا اگرنه وسایل اضافی در خانه‌دارید نه می‌توانید مربای خرمالو بپزید چاره چیست؟ راه‌حلش ساده است. غذا درست کردن؛ که برای یک خانم خانه‌دار کار سختی محسوب نمی‌شود.

به همین تفکر عده‌ای از این خانم‌ها هر روز به‌اندازه پنج نفر بیشتر نهار درست می‌کنند و به خانم‌های شاغلی می‌فروشند که دوست دارند ظهرها غذای گرم خانگی میل کنند یا غذا را برای بچه‌ها و همسرشان در یخچال نگه‌داری می‌کنند تا زمانی که سرکار هستند اعضای خانواده دور غذاهای فوری و ناسالم را خط بکشند. چندنفری از خانم‌ها هم هستند که از چند روز قبل سفارش می‌گیرند و برای جشن‌ها شیرینی خانگی یا غذاهای به‌اصطلاح فینگر فود درست می‌کنند و با قیمت بازار و گاهی هم کمی ارزان‌تر می‌فروشند. 

هم کار، هم کمک به شوهر

طلای قسطی، از خلاقیت‌های یکی از این خانم‌ها است. به این صورت که با قیمتی پایین‌تر به خانم‌هایی که از طریق این گروه کسب درآمد می‌کنند طلای قسطی می‌فروشد تا هم بتواند به شوهرش در هزینه‌ها کمک کند و هم پول‌های دیگران را ذخیره کند. 

در این گروه‌ها خانم‌های خانه‌دار هر کاری که از دستشان بربیاید برای کسب درآمد انجام می‌دهند. یکی از خانم‌های عضو گروه عکس مغز گردویی را روی گروه گذاشته و می‌گوید تازه از باغ به دستش رسیده و با پوست می‌فروشد و دیگری زیر عکس می‌نویسد از خرید قبلی راضی بوده و دیگران را ترغیب به خرید می‌کند و این تعریف و تمجیدها نقش مهمی را در خرید سایرین ایفا می‌کنند. خلاصه در اینجا هر کسی می‌تواند فروشنده باشد و برای خودش پول جمع کند. 

بخش جالب ماجرا اینجا است که این خانم‌ها با توجه به محدودیت‌هایی که در خانه‌ دارند توانسته‌اند با هم ارتباط خوبی برقرار کنند و گاهی به یکدیگر کمک هم می‌کنند. 

با وجود تمام مشکلات جامعه سنتی و منع شدن برخی زنان از ورود به دنیای مردانه؛ حالا این زنان سراغ بازار کار رفته‌ و کسب‌وکاری برای خود راه‌اندازی کرده‌اند که ممکن است سود زیادی نداشته باشد، اما باعث می‌شود سهمی هر چند کم، اما  مؤثر در هزینه‌های زندگی داشته باشند

خانم‌ها دست‌به‌دست هم می‌دهند

«مریم» مدیر گروه یکی از این کانال‌های تلگرامی است. او می‌گوید: «روابط خانم‌ها با هم خیلی خوب است. مثلاً اگر کسی نتواند یک مدت در گروه فعالیت داشته باشد خانم‌های دیگر به او کمک می‌کنند و جنس‌هایش را می‌فروشند. تابستان سال گذشته یکی از خانم‌ها دخترش بیمار شده بود و باید برای چند روز به تهران می‌آمد، گیلاس‌هایش را هم چیده بود تا در گروه بفروشد اما مجبور شد خانه را برای یک ماه ترک کند و به تهران برود. یکی از همشهری‌های همین خانم پیشنهاد داد تا گیلاس‌هایش را بفروشد و پول را برایش به تهران بفرستد. بعدازاینکه بقیه اعضای گروه متوجه مشکل آن خانم شدند هرکدام مبلغی پول روی ‌هم گذاشتند و برای ایشان فرستادند تا روند درمان دخترش زودتر طی شود و به کار بازگردد.»

پول بدهید، طرز تهیه غذا بگیرید

گروه دیگری که باز هم مختص خانم‌های خانه‌دار است یک گروه آشپزی است. در این گروه خبری از خریدوفروش اجناس اضافی نیست. اینجا خانم‌ها از غذاهایی که روزانه می‌پزند عکس می‌گیرند و در گروه قرار می‌دهند. هر شخصی که از این غذا خوشش آمد ابتدا مبلغ معینی را به‌حساب آشپز می‌ریزد و سپس طرز تهیه غذا را می‌گیرد. این گروه بیشتر مخصوص خانم‌های سرپرست خانواده است و خانم‌های جوان یا کارمند که وقت زیادی برای آموختن یا درست کردن غذاهای جدید ندارند بیشترین مشتری این گروه هستند. ادمین گروه آشپزی می‌گوید: «بیشتر همراهان ما در کانال می‌دانند که کارکرد این گروه چیست و خیلی وقت‌ها فقط برای کمک کردن به خانم‌ها و اینکه احساس بدی به آن‌ها دست ندهد طرز تهیه غذاها را خریداری می‌کنند. مثلاً تهیه قورمه‌سبزی یا فسنجان کار سختی نیست اما هدف ما کمکی کوچک به زنانی است که بار زندگی را به دوش می‌کشند.» در این گروه کنار طرز تهیه‌های مختلف گاهی راز و رمزهای آشپزی هم گفته می‌شود مثلاً چه‌ کار کنیم خورشت خوش‌رنگ‌تر شود یا بیشتر جا بیفتد. در این گروه تلگرامی هم تعریف و تمجید کردن یا اعلام نارضایتی از یک غذا بسیار متداول است و خانم‌های عضو گروه زمان زیادی را صرف بحث کردن و اطلاع‌رسانی به یکدیگر می‌کنند. از دیگر موضوعات جالب این گروه پیشنهاد دادن خانم‌ها برای پختن غذای مناسب است. مثلاً یکی از خانم‌های خانه‌دار لیست مواد موجود در خانه را روی گروه قرار می‌دهد و از سایرین می‌پرسد با این مواد چه غذایی درست کنم و به چشم برهم زدنی طرز تهیه‌های مختلف در گروه حاضر می‌شود.

خیاطی تلگرامی 

کانال بعدی گروه خیاطی بانوان و کودکان است. در این کانال هم چند خانم به‌صورت ثابت شناخته‌ شده‌اند و نمونه‌های کارشان را روی گروه قرار می‌دهند و شما کافی است طبق نوشته‌ها اندازه‌ها را گرفته و ثبت کنید و سپس کد لباس موردنظر و خیاط دلخواهتان را به ادمین گروه بفرستید. تا بعد از یک تا دو هفته لباس موردنظر به دستتان برسد و در هنگام تحویل لباس هزینه آن را پرداخت کنید. البته لازم به ذکر است عضویت در این گروه رایگان نیست و شما پس از فرستادن عکس فیش پرداخت، به‌وسیله ادمین در کانال عضو می‌شوید و البته هزینه‌های دوخت لباس به‌صورت مجزا پرداخت می‌شود. 

«خانم محمدی» به‌عنوان خیاط برای این کانال کار می‌کند و می‌گوید: «همسرم اجازه کار کردن بیرون منزل را نمی‌دهد، اما با این نوع کار کردن موافق است. در هفته دو یا سه کار به من پیشنهاد می‌دهند که زیاد سخت و وقت‌گیر نیست و از بیکاری و در خانه‌نشینی بهتر است. با این کار می‌توانم برای خودم پول جمع کنم و اعتمادبه‌نفس‌ام هم بالاتر رفته است.» 

«مولایی» ادمین اصلی کانال است و علاقه زیادی به خیاطی کردن دارد. او خودش سال‌ها یک تولیدی لباس کودک داشته اما به دلیل خستگی و کهولت سن ترجیح داده است کار را به جوان‌ترها واگذار کند و بیشتر به استراحت بپردازد. او در مورد جرقه اولیه تشکیل کانال می‌گوید: «یک سال بعد از اینکه کارگاه را فروختم، در خانه احساس خستگی می‌کردم. روز تولد دو سال پیش دختر و نوه‌ام برایم یک تلفن همراه هوشمند هدیه گرفتند و با نصب تلگرام درچند کانال عضو شدم. اولین جرقه از همان زمان زده شد، تصمیم گرفتم کارم را با چند نفر از خیاط‌های قابل‌اعتمادی که سال‌ها کار کرده‌اند از اول به‌صورت مجازی شروع کنم. از آن‌ها نمونه کار خواستم و با کمک نوه‌ام در کانال گذاشتیم و کم‌کم عضو جمع کردیم. حالا پنج خانم از این طریق کار می‌کنند و خرج و مخارجشان تأمین می‌شود.»

آشپزخانه تعطیل!

این روزها به دلیل نبود فضای کافی در خانه‌ها و کوچک شدن آشپزخانه‌ها خیلی از خانم‌ها ترجیح می‌دهند برخی از پخت‌وپزها را در خانه انجام ندهند. برای مثال سرخ کردن سبزی قورمه‌سبزی، درست کردن پیازداغ یا سرخ کردن بادمجان از آن دست کارهای زمان‌بر است و از طرف دیگر ممکن است صدای همسایه‌ها و افراد خانواده هم از بوی سرخ‌کردنی‌ها بلند شود. راه‌حل بسیاری از این خانم‌ها تهیه این مواد از بیرون است و چه راهی بهتر از اینکه از خانم‌های خانه‌دار تهیه شود. برخی از خانم‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند تمام محصولات خانگی از لواشک تا سیرداغ و حتی پکیج آش رشته را برای خانم‌های کارمند تهیه کرده‌اند تا آن‌ها فقط با یک اشاره بتوانند برای خانواده غذا درست کنند.

در آخر لازم به ذکر است که این خانم‌ها با وجود تمام مشکلات جامعه سنتی و منع شدن برخی زنان از ورود به دنیای مردانه؛ حالا این زنان سراغ بازار کار رفته‌ و بخشی از مخارج زندگی را به دوش کشیده‌اند. این تلاش‌ها ممکن است سود زیادی برای آن‌ها به همراه نداشته باشد اما باعث می‌شود احساس پوچی نکنند و سهمی هرچند کم اما  مؤثر در هزینه‌های زندگی داشته باشند. این زنان با پشتکارشان نشان می‌دهند در محدودیت و سختی هم می‌توان مفید، کارآمد و ارزشمند بود.