رایزنی ایران و روسیه برای ازسرگیری مذاکرات برجام؛ در عین حذف اولویت موضوع از میز غرب
امید از این‌سو و دست‌شستن از آن‌سو!
مینا محمدزاده
«سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه و علی باقری، همتای ایرانی وی درباره چشم‌انداز ازسرگیری مذاکرات برجام رایزنی کردند.
این خبر را دیروز اسپوتنیک به نقل از وزارت خارجه روسیه اعلام و اضافه کرد: «ریابکوف و باقری درباره شماری از چالش‌های بین‌المللی مورد اهتمام روسیه و ایران و همچنین برخی مسائل دوجانبه رایزنی کردند. توجه دقیقی به چشم‌انداز ازسرگیری اجرای کامل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) برای حل و فصل برنامه هسته‌ای ایران صورت گرفت».
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در وین، نیز در توئیتی خبر داد که این دیدار در مسکو صورت گرفته است؛ اما جزئیات بیشتری ارائه نداد.
در همین زمینه، محمدحسن آصفری، نماینده مجلس شورای اسلامی ایران نیز در گفتگو با «نامه‌نیوز» گفته است، مذاکرات احیای برجام دی ماه سال جاری دوباره از سرگرفته می‌شود.
این درحالی است که مقامات اروپا به عنوان طرف اصلی مذاکرات در روزها و هفته‌های اخیر مواضع صریحی درخصوص به بن‌بست رسیدن برجام اعلام کرده‌اند و آمریکایی‌ها نیز بر این نکته که با توجه به وضعیت اعتراضات در ایران انجام هیچ‌گونه مذاکره‌ای با تهران در اولویت‌های کاری واشنگتن نیست؛ پای می‌فشرند.
غرب مدعی است، موضوع منشا ذرات اورانیوم کشف شده و توضیح داده نشده به مانعی بر سر راه انجام مذاکرات برای احیای توافق برجام تبدیل شده است.
هیلاری کلینتون، وزیر خارجه پیشین آمریکا نیز در گفت‌وگویی با شبکه خبری «سی‌ان‌ان» گفت که ایالات متحده نباید «در حال حاضر درباره هیچ چیز» از جمله توافق هسته‌ای با ایران مذاکره کند.
پیشتر رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، اعلام کرد که در رابطه با برنامه اتمی ایران هنوز گزینه نظامی روی میز است. مقامات دولت بایدن مدعی‌اند که در شرایط کنونی مذاکرات هسته‌ای با ایران در اولویت نیست و آن‌ها فعلا روی اعتراضات مسالمت‌جویانه مردم ایران متمرکز هستند.
گروسی: روابط ایران و آژانس اتمی به بن‌بست خورده است
شورای حکام ۲۶ آبان ماه قطعنامه پیشنهادی آمریکا و سه کشور اروپایی را با ۲۶ رای موافق، ۲ رای مخالف و ۵ رای ممتنع تصویب کرد. متعاقبا واکنش شدید دیپلماتیک تهران و آغاز غنی‌سازی ۶۰ درصدی در تاسیسات اتمی فردو، نیز روابط ایران و آژانس و چشم‌انداز مذاکرات را تیره‌تر کرده است. ایران به صراحت بر مواضع خود پافشاری می‌کند و نشانی از عقب‌نشینی در رویکردهایِ مربوط به پرونده هسته‌ای در کشورمان دیده نمی‌شود.
در همین‌راستا، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیروز در کنفرانسی، نسبت به پیشرفت‌های هسته‌ای ایران ابراز نگرانی کرد و گفت که روابط دو طرف باید روی ریل قرار گیرد.
رافائل گروسی که در رم سخن می‌گفت، نسبت به فقدان تعاملات «چشم در چشم» میان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران بر سر مسائل پادمانی گلایه کرد و افزود گفت‌وگوهای دو طرف در یک وضعیت بن‌بست قرار دارد و از شتاب لازم برای قرار گرفتن روی ریل برخوردار نیست. وی در این کنفرانس گفت که از آغاز غنی‌سازی اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد در نیروگاه اتمی فردو نگران است. گروسی افزود: «ایران به ما اطلاع داد که ظرفیت خود را برای تولید اورنیوم با غنای ۶۰ درصد، سه برابر می‌کنند، نه دو برابر.» وی ادعا کرد که این میزان «بسیار نزدیک به سطح نظامی یعنی ۹۰ درصد است.»
مدیرکل آژانس سپس گفت: «این امری پیش پا افتاده نیست و عواقبی دارد. زیرا مجموعه‌ای از مواد اتمی را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد که نمی‌توان آن را حذف کرد. ما باید (به ایران) برویم و راستی‌آزمایی کنیم.»
آغاز احداث نیروگاه‌های اتمی در کشاکش اختلاف
در همین حال دیروز عملیات احداث نیروگاه ۳۰۰ مگاواتی «کارون» با حضور معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در دارخوین از توابع شهرستان شادگان اهواز آغاز شد.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان انرژی اتمی ایران، نیروگاه‌های آب سبک تحت فشار، رایج ترین نیروگاه‌های اتمی در سطح جهان هستند که از آب سبک به عنوان خنک‌کننده و کندکننده بهره می‌گیرند و سوخت این نوع راکتورها از نوع اکسید اورانیوم و با غنای حدود ۴ درصد است.
احداث این نیروگاه در راستای ماموریت سازمان انرژی اتمی برای تولید برق هسته‌ای از طریق احداث نیروگاه‌های اتمی بومی بوده و زمان تقریبی اجرای این طرح ۸ سال پیش‌بینی شده است.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران تاکید کرد: با احداث این نیروگاه که با استفاده از حداکثر توان و ظرفیت داخلی انجام می‌شود، فصل جدیدی در ظرفیت صنعت و فناوری هسته‌ای و ساخت نیروگاه اتمی باز می شود و امیدواریم بتوانیم این صنعت را در کشور ارتقا ببخشیم
محمد اسلامی صبح روز شنبه در جریان سفر به استان خوزستان، همچنین گفت: یک نیروگاه ۳۰۰ مگاواتی با برآورد یک و نیم تا دو میلیارد دلار در این سایت ایجاد خواهد شد که زمان‌بندی اتمام آن حدود ۷ سال پیش‌بینی شده است.
وی با ابراز امیدواری نسبت به این‌که این گام نخست در این پروژه در چارچوب همین زمان‌بندی انجام گیرد، تصریح کرد: نکته حائز اهمیت این است که ساخت این نیروگاه‌ها جدا از نشان دادن بلوغ علمی و فناوری متخصصان داخلی کشور، پرورش کادر و نیروی متخصص مربوط به خودش را نیز به همراه خواهد داشت.
حال با توجه به تصمیم قاطع ایران به ادامه پروژه‌های اتمی، سوال اصلی این است که سرنوشت نهایی برجام چه خواهد بود؟
تحولات غیرمترقبه می‌توانند فضایی جدید را ایجاد کنند
نصرت‌الله تاجیک، سفیر و رایزن فرهنگی سابق ایران در اردن و انگلستان، در پاسخ به این سوال که سرنوشت نهایی معادله اتمی ایران چه خواهد بود؟ به فرارو گفت: «بازی‌ها و مانور‌های ایران و غرب در معادله اتمی تهران، بیش از همه معطوف به «امتیازگیری» است. از این منظر، طرفین به دنبال تخریب کاملِ روندی که در گذشته شکل گرفته، نیستند. بدون تردید وقتی دو طرف قصد داشته باشند که کل بازی را بر هم زنند، این مساله خیلی زود محقق می‌شود و تبعات و سناریو‌های خاصی را نیز به همراه خواهد داشت.»
تاجیک افزود: «با این حال، اکنون وضعیت معادله اتمی ایران در چنین حالتی نیست و دو طرف بیش از همه سعی می‌کنند که از یکدیگر امتیاز بگیرند. از این رو، اگر این روند با نوعی مدیریت همراه باشد، من فکر می‌کنم که ما چندان نباید نگران آینده باشیم. با این حال، واقعیت امر این است که آنقدر شرایط ناپایدار، ژله‌ای، و لرزان است که اساساً امکان پیش‌گویی و پیش بینی در قالب سرنوشت نهایی معادله اتمی ایران وجود ندارد».
وی گفت: «سناریو‌های زیادی امکان تحقق دارند. در این فضا، هر کنشی که ایران و غرب در چارچوب معادله اتمی کشورمان انجام می‌دهند، سناریو‌های جدیدی را مطرح می‌سازد و اساسا اینطور نیست که ما با گزینه‌های محدودی در رابطه با آنچه در آینده امکان دارد اتفاق بیفتد، مواجه باشیم.
این کارشناس سیاست خارجی تصریح کرد: «با این حال، باید در نظر داشت که تحولات داخلی ایران نیز که در مدت اخیر فراز و نشیب‌های خاصی را پشت سر گذاشته هم بر سرنوشت معادله مذکور تاثیرگذاری ویژه‌ای دارد. در این راستا، بایستی عوامل و متغیر‌های مخربی را که بر روند مذاکرات اتمی و معادله اتمی ایران تاثیرگذاری منفی دارند را به دقت بررسی و نظارت کرد و مشاهده نمود که چه اقداماتی را متناسب با روند تخریبیِ اتخاذ شده در پرونده برجام، بایستی در پیش گرفت.»
برجام توافقی مرده است و دیگر امیدی به احیای آن نیست
فریدون مجلسی، دیپلمات سابق و کارشناس سیاست خارجی کشور در پاسخ به پیش بینی خود از سرنوشت نهایی معادله اتمی ایران و پینگ پنگ اتمی ایران و غرب،به فرارو گفت: «در مورد سوال شما من بار‌ها گفته‌ام که ایران باید خود را برای عصر بدونِ برجام آماده کند. عصری که حداقل ۷ و حداکثر ۱۰ سال به طول خواهد انجامید. حال در این فضا، پاسخ به سوال شما روشن است: ما شاهد تشدید تنش‌ها میان ایران و غرب خواهیم بود (غرب بر شدت فشار‌ها علیه ایران می‌افزاید و ایران نیز توانمندی‌های خود مخصوصا در حوزه اتمی را تقویت کرده و افزایش می‌دهد)».
وی افزود: «در این فضا، مقصود من از تشدید تنش این نیست که مثلا غرب و به ویژه آمریکا علیه ایران حمله نظامی کنند. خیر، بلکه من معتقدم که آن‌ها از طریق تشدید تحریم‌ها علیه ایران و گسترش حوزه‌های بحران‌زا علیه کشورمان به ویژه در عرصه منطقه‌ای، سعی خواهند کرد تا ایران را مشغول کرده و تضعیف کنند. سناریویی که به نظرم بعدا از امضای توافق سال ۲۰۱۵ برجام نیز به نحوی فعال از سوی غرب به کار گرفته شده است. احتمالا فشار‌های اقتصادی علیه ایران تشدید، اجماع سازی بین المللی گسترش می‌یابد و در نهایت، تنش‌زایی منطقه‌ای علیه آن نیز تشدید می‌شود».
دیدگاه تان را بنویسید