جلسه«راستی‌آزمایی و نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران» برگزار شد
صدور بیانیه به‌جای قطعنامه در شورای حکام
دیروز شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با دستور کار «راستی‌آزمایی و نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران در سایه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل» برگزار شد و به‌رغم پیش‌بینی‌ها نه قطعنامه‌ای علیه ایران صادر شد و نه حتی تصمیم خاصی گرفته شد.
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، در همین راستا در توئیتی نوشت که مباحث مربوط به برنامه هسته‌ای ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بدون صدور قطعنامه و اتخاذ تصمیم خاصی به پایان رسید و جلسه تنها به تبادل‌نظر حاضرین گذشت.
ایران «شریکی مشتاق» در احیای برجام نیست
در بیانیه آمریکا که طی این نشست قرائت شد، نمایندگی آمریکا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران یک «شریک مشتاق» در مذاکرات غیرمستقیم برای احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میلادی نیست.
این بیانیه می‌گوید که آمریکا برای اجرای فوری توافق و بازگشت به تعهدات ذیل برنامه جامع اقدام مشترک، یا همان برجام، آماده است اما مساله نبود شریکی مشتاق در ایران است. همچنین ایالات متحده در این بیانیه درباره نصب سانتریفیوژهای جدید و غنی‌سازی ۶۰ درصدی در ایران هم ابراز نگرانی و تاکید کرد که غنی‌سازی در این سطح توجیه صلح‌آمیز بودن ندارد.
در این بیانیه بدون اشاره به بدعهدی‌های آمریکا در قبال برجام و زیاده‌خواهی‌های این کشور در مذاکرات، ادعا شده است که واشنگتن آماده اجرای توافقی بر اساس بازگشت همزمان و کامل به تعهدات برجامی در سریع‌ترین زمان ممکن است و آنچه که وجود ندارد، شریکی مشتاق در ایران است.
نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سه شنبه 22 شهریور با حضور نمایندگان ۳۵ کشور عضو این شورا از جمله «محسن نذیری اصل» سفیر جدید ایران در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین آغاز به‌کار کرد و تا روز جمعه ادامه دارد.
با توجه به ابراز نگرانی‌های اخیر مدیر کل آژانس، گمانه‌زنی‌هایی درباره احتمال صدور قطعنامه‌ای دیگر در شورای حکام علیه ایران منتشر شده بود.
تروئیکای اروپا به دنبال جلب حمایت شورای حکام هستند
خبرگزاری رویترز به نقل از منابع دیپلماتیک گزارش داد که کشورهای غربی در حال رایزنی با دیگر اعضای شورای حکام در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند تا به طور مشترک ایران را برای ارائه پاسخ به پرسش‌های آژانس تحت فشار بگذارند.
به گزارش ایلنا، خبرگزاری رویترز به نقل از منابع دیپلماتیک گزارش داد که کشورهای غربی در حال رایزنی با دیگر اعضای شورای حکام در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند تا به طور مشترک ایران را برای ارائه پاسخ به پرسش‌های آژانس تحت فشار بگذارند.
این منابع با تکرار برخی ادعاهای واهی اعلام کرده‌اند که کشورهای غربی خواهان تحت فشار قرار دادن ایران برای پاسخگو کردن این کشور در خصوص منشأ ذرات اورانیوم در سه پایگاه اعلام‌نشده، هستند.
در ادامه آمده است که هرچند در نشست این هفته شورای حکام، صدور قطعنامه علیه ایران در دستور کار نیست، اما آمریکا همراه با بریتانیا، فرانسه و آلمان که حامی اصلی قطعنامه ماه ژوئن بودند، بیانیه مشترکی آماده کرده‌اند که بر حمایت از آن قطعنامه تاکید کرده و امیدوارند که حمایت بسیاری از کشورهای عضو شورای حکام را در این خصوص جلب کنند.
به نوشته رویترز، در این بیانیه آمده است: «از ایران می‌خواهیم که فورا به اجرای تعهدات قانونی خود عمل کند و بدون تاخیر، پیشنهاد مدیرکل آژانس برای همکاری بیشتر در زمینه توضیح و حل همه امور پادمانی را بپذیرد».
این درحالی است که سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران در مورد سه سایت اعلام نشده گفته است که ایران با آژانس "همکاری" داشته است. بهروز کمالوندی، افزود: «صرف مشاهده آلودگی در چند مکان را نمی‌توان نشانه‌ای از وجود مواد هسته‌ای اظهارنشده تلقی کرد».
این اظهار نظر پس از آن بیان شد که رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در نشست شورای حکام ابراز امیدواری کرده بود که ایران "در اسرع وقت" همکاری خود را با تحقیقات آژانس آغاز کند.
رویترز نوشته است آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جمهوری اسلامی را برای توضیح در مورد مواد کشف شده در سه سایت اعلام نشده تحت فشار قرار داده است.
در دور قبلی نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ژوئن سال جاری از ٣۵ کشوری که عضو شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند، ۳۰ کشور به قطعنامه این شورا رای مثبت دادند که از ایران خواسته بودند در شفاف‌سازی اطلاعات مربوط به سه سایت اعلام نشده، بی‌درنگ با آژانس همکاری کند.
گزینه‌های احتمالی شورای حکام برای افزایش همکاری ایران با آژانس
پیش از برگزاری جلسه دیروز، منابع اروپایی با سرنوشت ساز خواندن بیانیه پایانی نشست جاری شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از ۴ گزینه پیش روی این شورا برای افزایش همکاری ایران با آژانس خبر داده بودند.
منابع اروپایی در پاریس تأکید کرده بودند که سرنوشت مذاکرات مربوط به احیای توافق هسته‌ای با ایران (برجام) تا حد زیادی مشروط به تصمیمی است که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نشست جاری خود بگیرد.
با گذشت چهار سال از مطرح شدن موضوع ادعایی کشف آثار اورانیوم غنی‌شده در ۳ نقطه که همچنان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران درباره این پرونده توضیح می‌خواهد و از طرف دیگر ایران پذیرش بازگشت به توافق هسته‌ای را مشروط به بسته شدن این پرونده کرده است.
دیگر بر کسی پوشیده نیست که اکنون رویارویی اصلی میان «رافائل گروسی»، دبیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با تهران است: اولی حاضر به بستن پرونده ایران پیش از دریافت پاسخ درباره این پرونده نیست.
گروسی در آخرین گزارش خود ادعا کرد که به علت محدودیت‌هایی که تهران اعمال کرده «امکان تضمین مسالمت‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران به صورت کامل را ندارد».
ناظران و از جمله مقامات ایران تأکید می‌کنند که این پرونده هیچ ارتباطی با توافق هسته‌ای ندارد، با این شاهد روشن که تهران پیش از این بسته شدن آن را مطرح نکرده بود.
در چنین شرایطی این پرسش به میان می‌آید که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چه اهرم‌هایی در این پرونده دارد و ایران چه پاسخی به آن خواهد داد؟
به گفته منابع اروپایی در این باره توجه به ۳ نکته لازم است: نخست اینکه احیای توافق هسته‌ای به این زودی‌ها نخواهد بود، دوم اینکه تحرکات اسرائیلی در سطوح گوناگون ادامه دارد و روشن است که توانسته آمریکایی‌ها را راضی کند که امضای توافق را به بعد از انتخابات اسرائیل و انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا موکول کنند، سوم اینکه ایران با تلاش برای آرام کردن اوضاع به استقبال نشست شورای حکام رفت. در این راستا، «ناصر کنعانی»، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، تأکید کرد که ایران آماده همکاری سازنده با آژانس است، از آژانس خواست که به فشارهای اسرائیل تن ندهد.
تردیدی نیست که شورای حکام آژانس برای هر تصمیمی پیامدهای آن و واکنش‌های احتمالی ایران به آن را در نظر خواهند گرفت.
منابع اروپایی در فرانسه تأکید می‌کنند که شورای حکام در حال بررسی یکی از این گزینه‌ها درباره پرونده ایران است:
نخست خودداری از صدور هر بیانیه‌ای درباره پرونده ایران یا هر اقدامی در این باره که به معنای فرصت ۳ ماهه به تهران برای اثبات حسن نیت و خودداری از افزایش تنش است.
گزینه دوم تکرار آن چیزی است که در ماه ژوئن رخ داد: صدور بیانیه‌ای علنی در محکومیت ایران بابت شکست در همکاری با آژانس.
سوم اینکه شورای حکام هم در بیانیه‌ای ایران را محکوم کند هم فرصت بیشتری و احتمالا آخرین فرصت را به ایران برای حل مسئله بدهد با این تهدید که در صورت حل نشدن مسئله در این فرصت، پرونده ایران را به شورای امنیت منتقل کند.
گزینه چهارم آن است که شورای حکام پرونده ایران را به شورای امنیت منتقل کند که معنای آن فعال شدن سازوکار اسنپ‌بک و ازسرگیری همه تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران است. این گزینه چهارم البته پیامدهای سختی خواهد داشت چون عملا به معنای شکست توافق هسته‌ای خواهد بود و طبعا ایران هم در برابر آن دست‌بسته نخواهد ماند و اجرای این گزینه بعید به نظر می‌رسد.
ایران هم متناسب با هر یک از این گزینه‌ها پاسخی دارد: از صدور بیانیه محکومیت بیانیه آژانس و افزایش محدودیت‌ها برای بازرسان آژانس و بستن دوربین‌های بیشتر یا قطع روابط با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم. طبعا همه این پاسخ‌های ایران تا حد زیادی تابع مجادلات داخلی میان جریان‌های تأثیرگذار در کشور خواهد بود.
دیدگاه تان را بنویسید