طهمورث حسینی

در بحبوحه سختی‌های فروش نفت ایران در بازارهای جهانی، سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان بار دیگر گفت که «آماده‌ایم سوخت ایران را رایگان برای نیروگاه‌های برق لبنان بیاوریم به شرط آنکه دولت لبنان با این موضوع موافقت کند.»

کمتر از یکسال پیش نیز موضوع ارسال سوخت از ایران به حزب‌الله لبنان چالش‌های فراوانی را در لبنان برانگیخته بود. با این حال رسانه‌ها خبر دادند که سه کشتی حامل سوخت ایران به لبنان رسیده و حالا دوباره در اوج بحران برق لبنان، یک بار دیگر این موضوع محل مناقشه شده است.

متحد ایران در تاریکی

کاهش شدید واردات سوخت لبنان موجب تشدید بحران اقتصادی فلج‌کننده در آن کشور شده است. این در حالی است که واحد پول لبنان از سال ٢٠١٩ به این سو ٩٠ درصد از ارزش خود را از دست داده است.

دو نیروگاه «الزهرانی» و «دیر عمار» با بحران برق مواجه شده و بارها تا مرز تعطیلی پیش رفته‌اند. در دو سال گذشته لبنان با بحران شدید اقتصادی مواجه بوده و این بحران با کمبود سوخت شدیدتر از گذشته نیز شده است. تداوم این بحران موجب شده تا نیمی از جمعیت این کشور در فقر قرار بگیرند و ارزش پول ملی نیز سقوط زیادی کرده است.

این عوامل موجب اعتراض‌های گسترده علیه سیاستمداران این کشور شده و معترضان آنان را به فساد و ناکارآمدی متهم می‌کنند. به علت کمبود ارز برای پرداخت هزینه تامین‌کنندگان انرژی در خارج از لبنان هم، امکان دریافت برق از کشورهای دیگر از بین رفته است.

بسیاری از مردم لبنان از گذشته برای تامین برق مورد نیاز از دستگاه‌های دیزلی تولید برق استفاده می‌کردند، اما در شرایط کنونی با توجه به کمبود سوخت و همچنین گران شدن سوخت موجود، این امکان هم از مردم گرفته شده تا بتوانند در خاموشی ناشی از قطع برق سراسری از ژنراتورهای خانگی خود استفاده کنند. پیش از خاموشی اخیر، مردم تنها دو ساعت در روز برق برای استفاده در اختیار داشتند.

ایران حامی همیشگی حزب‌الله

حسن نصرالله، پس از تاکید بر «ارائه مجانی سوخت ایران» گفته است که دولت لبنان «به دلیل ترس» از تحریم‌های آمریکا «جسارت سیاسی» برای پذیرفتن سوخت از ایران را ندارد.

این اظهارات نصرالله در واکنش به اظهارات اخیر جبران باسیل، داماد میشل عون رئیس‌جمهور لبنان و رهبر حزب ‌مسیحی «جنبش آزاد میهنی» لبنان است که متحد حزب‌الله به شمار می‌رود. او به تازگی از حزب‌الله و وزیر انرژی لبنان خواسته تا از ایران به لبنان سوخت وارد کنند.

نصرالله سال گذشته و پس از درگیری بر سر سوخت در لبنان که به مرگ ۲۸ نفر منجر شد، گفت: «در ایران به اندازه‌ای سوخت وجود دارد که کشتی‌ها پر بوده و منتظر خریدار هستند».

احساس نیاز به حل بحران سوخت در لبنان با استفاده از کمک‌های ایران در حالی مطرح است که مقام‌های کشورمان بارها برای کمک به بیروت به عنوان یکی از کشورهای دوست و متحد اعلام آمادگی کرده‌اند. در جدیدترین موضعگیری، «محمدصادق فضلی»، دستیار وزیر امور خارجه در پیامی توئیتری یادآور شد: «جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولید و صادرکنندگان انرژی در منطقه، برای کمک به مردم لبنان، در کنار آنها ایستاده است.» او با اعلام اینکه «تهران آمادگی دارد میزبان لبنانی‌‌ها برای گفت‌وگو درخصوص تامین سوخت مورد نیاز مردم این کشور باشد»، تصریح کرد: «ما هرگز دوستان خود را در روزهای سخت تنها نخواهیم گذاشت.»

«ولید فیاض»، وزیر انرژی لبنان هم در واکنش به این اظهارات گفت که لبنان از «هبه» همه کشورهای دوست در جهان استقبال می‌کند. رئیس حزب‌«التوحید العربی» لبنان هم با استقبال از پیشنهاد دبیرکل حزب‌الله عنوان کرد: مخالفت با این پیشنهاد خیانت به مردم است.

مقامات رسمی اعداد اغراق‌آمیزی را برای درآمدهای نفتی ادعا می‌کنند ولی در داستان فروش نفت ایران به لبنان تقریبا همه بر مجانی فروشی این سرمایه ملی ایران اتفاق‌نظر دارند. مجانی فروشی که باید منتظر ماند و دید آیا مانند گذشته ثمره‌ای برای ایران دارد یا خیر؟

مخالفان: ایران به دنبال نفوذ است

اما مخالفان حزب‌الله در لبنان می‌گویند که خرید سوخت از ایران، این کشور را که هم‌اکنون نیز دچار سختی‌های بسیار است در معرض خطر تحریم‌ها قرار می‌دهد.

علاوه بر تحریم‌ها علیه ایران، آمریکا حزب‌الله لبنان را در فهرست گروه‌های تحریمی طبقه‌بندی کرده است.

سال گذشته سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته بود که مردم لبنان به راه‌حلی طولانی مدت برای حل مشکل سوخت نیاز دارند و نه به یک نمایش تبلیغاتی دیگر از سوی حزب‌الله.

وبگاه النشره نیز در خبری آورده که «محمد خیر» رئیس شورای عالی امدادرسانی لبنان در پاسخ به سوالی تاکید کرد که موضوع واردات سوخت از ایران به تایید مقامات دولتی نیاز دارد که با توجه به شرایط کنونی در لبنان، موافقت نجیب میقاتی (نخست وزیر مکلف به تشکیل دولت) را می‌طلبد.

سال گذشته نیز نجیب میقاتی، نخست وزیر وقت لبنان، سوخت ارسالی از سوی ایران را، که حزب‌الله وارد کرده بود، نقض حاکمیت کشورش خواند و گفت که نقض حاکمیت لبنان او را ناراحت و غمگین می‌کند. میقاتی گفته بودکه من نگران این نیستم که ممکن است تحریم‌هایی علیه لبنان اعمال شود، چرا که این عملیات بدون دخالت دولت لبنان انجام شد.

نفت تقریبا مجانی ایران

دولت سیزدهم در حالی مدعی افزایش ۵۰ درصدی صادرات نفت و وصول ۱۰۰ درصدی درآمدهای نفتی است که دیوان محاسبات می‌گوید وصول درآمدهای نفتی در دو ماهه اول امسال کمتر از ۱۵ درصد بوده است.

در گزارش دیوان محاسبات آمده است: به استثنای «درآمدهای مالیاتی» با ۷۹.۵ درصد وصولی و سایر درآمدها با ۵۱.۵ درصد وصولی، در سایر بخش‌ها همچون درآمدهای گمرک، فروش نفت، واگذاری اموال منقول و غیرمنقول و منابع حاصل از واگذاری طرح تملک دارایی‌های سرمایه‌ای، عملکرد وصول منابع کمتر از میزان قابل انتظار بوده است.

در بحبوحه سختی‌های فروش نفت ایران در بازارهای جهانی، سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان بار دیگر گفت که «آماده‌ایم سوخت ایران را رایگان برای نیروگاه‌های برق لبنان بیاوریم به شرط آنکه دولت لبنان با این موضوع موافقت کند»موضوعی که مجدد صدای موافقان و مخالفان را در لبنان بلند کرد

دیوان محاسبات، درصد وصولی درآمدهای یاد شده را بین ۰.۰۴ تا ۱۵.۳ درصد مبالغ مصوب دوماهه عنوان کرده است.

دولت در بودجه سال جاری صادرات ۱.۴ میلیون بشکه نفت خام را با قیمت ۷۰ دلار به ازای هر بشکه تعیین کرده بود.

آمارهای بین‌المللی از جمله شرکت‌های ردیابی نفتکش‌ها نشان می‌دهد که ایران در دو ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۱ به‌طور متوسط روزانه حدود ۷۰۰ هزار بشکه صادرات نفت داشته که معادل نیمی از رقم مندرج در بودجه است.

هنوز گزارش شفافی از میزان هزینه دور زدن تحریم‌ها و تخفیف‌های نفتی ایران به چین، تنها مشتری نفتی کشور، همچنین نحوه دریافت پول نفت منتشر نشده است، اما خبرگزاری بلومبرگ گزارش داده بود که ایران نفت خود را به قیمت تقریبا ۱۰ دلار کمتر از نفت برنت به چین می‌فروشد تا بتواند با نفت روسیه که قرار است در ماه‌ اوت وارد بازار این کشور شود، رقابت کند.

قیمت نفت در بازارهای جهانی در دو ماهه ابتدایی امسال بالای ۱۰۰ دلار به ازای هر بشکه بود که ۳۰ درصد بیش از رقم مندرج در بودجه پیش‌بینی شده ایران است.

هدف از فروش مجانی سرمایه ملی چیست؟

اوضاع متحدان همیشگی ایران در منطقه کمی متغیر شده و بازیگرانی چون عراق و لبنان دیگر آن تبعیت کامل را از سیاست‌های ایران ندارند. تلاش‌های ایران برای حفظ جایگاه خود در منطقه شمایل دیگری گرفته است. شاید به همین دلیل باشد که مقامات رسمی اعداد اغراق‌آمیزی را برای درآمدهای نفتی ادعا می‌کنند ولی در داستان فروش نفت ایران به لبنان تقریبا همه بر مجانی فروشی این سرمایه ملی ایران اتفاق‌نظر دارند. مجانی فروشی که باید منتظر ماند و دید آیا مانند گذشته ثمره‌ای برای ایران دارد یا خیر؟