رئیسی به نزدیکی فزاینده اسرائیل به کشورهای منطقه واکنش نشان داد
عیار «عادی‌سازی»؛ چرتکة تهدید
علی بیدگلی
مراسم رژه ارتش بعد از وقفه‌ای سه ساله برگزار شد و ابراهیم رئیسی در اولین سال ریاست جمهوری خود در آن شرکت کرد. مصادف شدن این روز با ماه رمضان و نزدیک شدن به روز قدس بهانه‌ای شد تا رئیسجمهور به روند روزافزون عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی واکنش نشان دهد. رئیسی با تاکید بر اینکه کوچکترین تحرکی از سوی دشمنان با واکنش ما مواجه خواهد شد، عنوان کرد: «پیام ما به رژیم صهیونیستی این است که اگر به دنبال عادی‌سازی روابط با کشورهای منطقه هستید، بدانید که کوچکترین تحرک شما از دید نیروهای مسلح و نیروهای اطلاعاتی و امنیتی ما مخفی نیست و بدانید اگر کوچکترین تحرکی از جانب شما علیه ملت ما رخ دهد، مقصد نیروهای مسلح ما مرکز رژیم صهیونیستی خواهد بود و قدرت نیروهای مسلح ما شما را آرام نخواهد گذاشت.»
او همچنین به سرنوشت جنگ هشت ساله ایران و عراق اشاره کرد و گفت: «امروز پیام آمادگی ارتش آن است که ما در جنگ صدامیان و همه نیروهای کفری که با او بودند پیروز شدیم. در جنگ هشت ساله به لشگر کفر یکی پول و اطلاعات و یکی امکانات و تجهیزات می‌داد تا در مقابل ملت و ارتش جمهوری اسلامی ایران و نیروهای مسلح ما صف‌آرایی کنند، اما عاقبت چه شد؟ امروز سرنوشت صدامیان را ببینید، سرنوشت آنانی که علیه مردم ایران جنگیدند و اعتراف به شکست آنها را ببینید.»
اسرائیل به دنبال دوست
رابطه ایران و اسرائیل از همان اوان پیروزی انقلاب اسلامی در سال 57 جزو خطوط قرمز محسوب می‌شده و به همین دلیل بود که آخرین جمعه ماه رمضان روز «قدس» نامگذاری شد و مردم در حمایت از مردم فلسطین در این روز به راهپیمایی می‌پردازند. کشورهای عربی منطقه نیز روابط آشکار و رسمی با این رژیم ندارند اما از تابستان سال پیش به ناگاه امارات عربی و رژیم صهیونیستی سفارتخانه‌های خود را در دو کشور افتتاح کردند و فصل جدیدی را در منطقه رقم زدند. رئیسجمهور اسرائیل مدعی شد این توافق تاریخی یک نقطه عطف مهم در خاورمیانه است که باید به سایر کشورهایی که به دنبال صلح با اسرائیل هستند، گسترش یابد.
اسرائیل و امارات متحده عربی، دهه‌ها بود که به صورت مخفیانه در رابطه بودند و با میانجیگری آمریکا از سال گذشته به‌طور رسمی روابط دیپلماتیک برقرار کردند.
آمریکا این روند را ادامه داد و با میانجیگیری بین بحرین و اسرائیل روابط دیپلماتیک میان منامه و تل‌آویو نیز آغاز شد. عادی‌سازی روابط بحرین و امارات متحده عربی با اسرائیل به «توافقنامه ابراهیم» معروف است. اسرائیل همچنین توافق‌نامه‌های را با مراکش و سودان امضا کرده است.
اما تنها این کشورهای منطقه نیستند که به اسرائیل روی خوش نشان داده‌اند، ابتدا مصر و از سال 1994 کشور اردن با اسرائیل قرارداد صلح امضا کرد و همچنان نیز پابرجا است.
نزدیکی ترکیه به اسرائیل
اینطور که از شواهد برمی‌‌آید، سخنان دیروز ابراهیم رئیسی پاسخی به اظهارات حسن مراد مرجان، سفیر ترکیه در آمریکا نیز بود که به‌تازگی بدون اینکه از ایران نامی بیاورد، در مقاله‌ای نوشت: «هر دو کشور ترکیه و اسرائیل با تهدیدهای خبیثانه مشابهی از طرف بازیگران منطقه‌ای مواجه هستند.» او در سال 2008 نیز برنامه هسته‌ای ایران را تهدیدی برای ترکیه دانسته بود. ترکیه و اسرائیل، همیشه از نفوذ ایران در منطقه و به خصوص در سوریه ابراز نگرانی کرده‌اند و ایران نیز دخالت‌های اسرائیل در کشورهای دیگر و همچنین تقابل آنها با برجام را برنمی‌تابند.
اینطور که از شواهد برمی‌‌آید، سخنان دیروز ابراهیم رئیسی پاسخی به اظهارات حسن مراد مرجان، سفیر ترکیه در آمریکا نیز بود که به‌تازگی بدون اینکه از ایران نامی بیاورد، در مقاله‌ای نوشت: «هر دو کشور ترکیه و اسرائیل با تهدیدهای خبیثانه مشابهی از طرف بازیگران منطقه‌ای مواجه هستند.»
مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز صریحا اعلام کرده که کشورش به دنبال روابط دائمی با اسرائیل است. او که قرار است تا یک ماه دیگر به اسرائیل سفر کند، تصریح کرد که ترکیه آماده تقویت و توسعه روابط و همکاری‌های دوجانبه میان دو طرف در تمامی سطوح است.
او البته از اختلافات سیاسی میان دو کشور بر سر فلسطین نیز سخن به میان آورد و گفت: «از سال ۱۹۴۹ روابط ما با فراز و نشیب‌هایی روبه رو بوده است، می‌توانم به شما بگویم که این به دلیل نقض حقوق فلسطینی‌ها بوده و نه به دلیل مشکلات در روابط دوجانبه ما. از اسرائیل انتظار داریم برای داشتن یک رابطه پایدار به قوانین بین‌المللی در رابطه با مسئله فلسطین احترام بگذارد.»
هر چند روابط این دو کشور هیچگاه به طور کامل قطع نشده و مراودات اقتصادی فراوانی با هم دارند، اما از 12 سال پیش تا کنون بارها بر سر مسائل سیاسی به مشکل برخورد کرده‌اند. سال 2010 بود که ماموران نظامی اسرایئیل یک کشتی ترکیه‌ای را توقیف کردند که باعث تنش بین دو کشور شد. سال 2018 نیز به مناسبت هفتادمین سال اعلام حضور اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی و همچنین انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس، ترکیه سفیر خود از این کشور را فراخواند. با این حال، اسحاق هرتزوگ، رئیسجمهور اسرائیل چندی پیش بعد از 15 سال به ترکیه سفر کرد که هدف از این سفر بازسازی روابط بین ترکیه و اسرائیل عنوان شد.
موج فزاینده تغییر مسیر کشورهای عربی به سمت عادی‌سازی روابط با اسرائیل، نزدیک شدن دوباره ترکیه به این کشور و همچنین ادامه مذاکرات برجام که اتفاقا اسرائیل سخت با آنان مخالف است، باعث شده ایران بر این روند حساسیت زیادی داشته باشد و سخنان ابراهیم رئیسی در مراسم روز ارتش را بر همین اساس باید تفسیر کرد
حساسیت‌های ایران
موج فزاینده تغییر مسیر کشورهای عربی به سمت عادی‌سازی روابط با اسرائیل، نزدیک شدن دوباره ترکیه به این کشور و همچنین ادامه مذاکرات برجام که اتفاقا اسرائیل سخت با آنان مخالف است، باعث شده ایران بر روی این روند حساسیت زیادی داشته باشد و سخنان ابراهیم رئیسی در مراسم روز ارتش را بر همین اساس باید تفسیر کرد.
سه شنبه هفته گذشته بود که مایک هرتزوگ، سفیر اسرائیل در آمریکا در گفتگو با واشنگتن‌پست درباره توافق با ایران در مذاکرات وین مدعی شده بود که هیچ توافقی ایران را محدود نمی‌کند مگر نوعی بازدارندگی جدی در قبال ایران وجود داشته باشد. او افزود: «من کاملا باور دارم اگر در قبال ایران جرات و قاطعیت نشان بدهید، همان طور که اسرائیل در چند سال اخیر در منطقه نشان داده، می‌توانید موجب بازدارندگی ایران شوید.»
به نظر می‌رسد نزدیکی اسرائیل به کشورهای منطقه مخصوصا ترکیه و چند کشور عربی که به لحاظ جغرافیایی به ایران نزدیک هستند همان جرات و قاطعیتی است که سفیر رژیم صهیونیستی درباره آن سخن گفته است، در هر حال ابراهیم رئیسی در مراسم رژه ارتشیان موضع رسمی ایران را درباره عادی‌سازی روابط اسرائیل و کشورهای منطقه بیان کرد که بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های خارجی داشت؛ حال باید منتظر واکنش مخاطب این سخنان باشیم.
دیدگاه تان را بنویسید