امیرعبداللهیان راهی مسکو شد
روسیه؛ بودن یا نبودن در مسیر مذاکرات
نفیسه زارع‌کهن
در روزهایی که جهان نظاره‌گر جنگ میان اوکراین و روسیه است، دیروز سخنگوی وزارت خارجه خبر داد که قرار است امروز حسین امیرعبداللهیان، وزیرامورخارجه، راهی کشور تزارها شود.اگرچه سعید خطیب‌زاده درباره علت سفر وزیر امور خارجه چیزی نگفت اما به نظر می‌رسد او راهی مسکو می‌شود تا رایزنی‌های نهایی را با روس‌ها برای مذاکرات هسته‌ای انجام دهد؛ بلکه آنها از خیر سنگی که میانه مذاکرات هسته‌ای ایران انداخته‌اند، بگذرند؛ چه روس‌ها که حالا به دلیل حمله به خاک اوکراین مورد غضب و تحریم قرارگرفته‌اند هفته گذشته خواستار تضمین کتبی از آمریکا شدند تا حق آنها برای تجارت، همکاری اقتصادی و سرمایه‌گذاری و همکاری نظامی-فنی آزاد و کامل با ایران حفظ شود.امریکایی‌ها در ابتدا خواسته روس‌ها را به روند مذاکرات وین بی‌ربط دانستند و در مواجهه با اصرار آنها روز یکشنبه اعلام کردند که اگر لازم باشد اصلاً از خیر توافقی که روسیه هم بخشی از آن باشد می‌گذرند و روزنامه وال‌استریت ژورنال در همین راستا نوشت: «واشنگتن درباره معافیت‌های تحریم‌ها علیه روسیه که در ارتباط با اوکراین اعمال‌شده، برای اینکه توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران را نجات دهد، وارد مذاکره نمی‌شود و در عوض تلاش می‌کند به توافقی جایگزین دست یابد که اگر کرملین از خواسته‌های لحظه آخری خود عقب‌نشینی نکند، روسیه را مستثنی کند.»این همه ماجرا نبود که دیروز روزنامه انگلیسی فاینشنال تایمز به نقل از یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گزارش داد، واشنگتن پیشنهاد هرگونه تخفیف در تحریم‌ها علیه روسیه در ارتباط با توافق احیای برجام را رد کرده است.به گزارش فارس، بر اساس این گزارش، یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به فایننشال تایمز گفته، تحریم‌های جدید اقتصادی علیه روسیه در پاسخ به اقدام نظامی این کشور در اوکراین ارتباطی با توافق هسته‌ای با ایران ندارد و نباید تأثیری در اجرای این تحریم‌ها داشته باشد. وی افزوده است: ایالات‌متحده قصد ندارد در ارتباط با این تحریم‌ها پیشنهاد جدید یا خاصی به روسیه ارائه دهد و به چیز جدیدی برای موفقیت در حصول توافق احیای برجام نیاز نیست.
تکاپوی روس‌ها برای اعلام حضور در مذاکرات
ظاهرا اظهارنظر مقام آمریکایی دیروز روس‌ها را به تکاپو انداخت و اگرچه به‌طور مستقیم جواب آمریکایی‌ها را ندادند؛ اما در بیانیه‌ای تلویحاً حضور خود را در مذاکرات به رخ کشیدند و نوشتند: «این مذاکرات روند عادی خود را طی می‌کند و تأخیری در آن وجود ندارد.»
به گزارش ایسنا، وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه‌اش درباره توقف ایجادشده در مذاکرات وین نوشت: «در ۱۱ مارس، وقفه‌ای در مذاکرات احیای برجام ایجاد شد. هیئت‌های مذاکره‌کننده برای رایزنی به پایتخت‌هایشان بازگشتند. کار روی برخی جنبه‌های توافق آتی بر سر احیای توافق هسته‌ای ادامه دارد و متن آن درزمینه مسائل مربوط به آمریکا و ایران در حال اصلاح شدن است.»
سخنگوی وزارت خارجه دیروز با اعلام سفر امیر عبداللهیان به روسیه تصریح کرد: آنچه برای ما در این مسیر چراغ راهنما و چارچوب حرکت است منافع ملت بزرگ ایران خواهد بود و این منافع، چارچوب‌های مذاکرات و توافق خوب نهایی را مشخص می‌کند
بر اساس بیانیه وزارت خارجه روسیه «برخی مشارکت‌کنندگان در مذاکرات نیز باید در زمینه تایید متن نهایی توافق تصمیم نهایی اتخاذ کنند و مذاکرات به‌طور عادی و بدون هیچ تأخیر ساختگی پیش می‌رود.»
واکنش ایران چیست؟
بعد از درخواست روسیه اگرچه ایران گفت که در مقابل هر مانع خارجی که منافع ملی را تهدید کند می‌ایستد، اما عملاً رویه صورت دیگری به خود گرفت و خبر رسید که مذاکرات متوقف شده است، درباره توقف اگرچه علت مشخصی ذکر نشد اما قرائن و شواهد نشان از تاثیر درخواست روسیه برای تضمین داشت.این‌گونه بود که نگرانی‌ها بار دیگر دامن زده شد و در همین راستا دیروز روزنامه اطلاعات در تحلیلی نوشت که برجام خوب را قربانی روسیه نکنید.
در قسمت دیگری از تحلیل این روزنامه با اشاره به نقش رژیم صهیونیستی در این میانه توضیح داده شده است که: «سیاست علنی و بار‌ها تأکید شده اسرائیل مخالفت صریح با برجام درگذشته و احیای آن در حال حاضر است. اسرائیل بار‌ها گفته است از هر وسیله‌ای برای برهم زدن توافق هسته‌ای استفاده خواهد کرد و به نظر حالا که از دولت‌های غربی و به ویژه دولت بایدن ناامید و مأیوس است دست به دامن پوتین شده و مذاکرات را فعلاً متوقف کرده است.
اما تنها رسانه‌ها نبودند که مقامات رسمی همچون نمایندگان مجلس هم وارد شدند و احمد آوایی، نماینده دزفول در مجلس در این مورد به خبرانلاین گفت که: روسیه شرطی را برای مذاکرات قرار داده که عملاً این توافق صورت نگیرد. ما اگر به تفاهم برسیم به نفع مردم ایران است و اگر به توافق نرسیم اکثر کشورها سود می‌کنند و مردم ایران هستند که ضرر خواهند کرد. توافق به نفع روس‌ها، چینی‌ها، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس نیست و هیچ کشوری نمی‌خواهد برجام به جایی برسد و آرامشی ایجاد شود. در شرایط فعلی مجلس و دولت با یکدیگر هماهنگ و از تیم مذاکره‌کننده نیز راضی هستند ولی من معتقدم روس‌ها می‌خواهند منافع ایران را فدای منافع خود کنند، شاید من اشتباه می‌کنم اما این برداشت مردم است و من حرف مردم را می‌زنم.»
امیرعبداللهیان امروز در مسکو است تا سنگ‌هایش را با روس‌ها وا‌بکند؛ بلکه گره زده‌شده توسط روس‌ها در مذاکرات وین را بتوان با دست باز کرد
بر همین اساس بود شاید که دیروز خبرنگاران هم از خطیب‌زاده علت توقف مذاکرات را جویا شدند و سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به درخواست‌های جدید آمریکا در مذاکرات وین، گفت: علت بازگشت مذاکره‌کنندگان به پایتخت‌ها، یک تنفس و توقف کوتاه است. برخی از بن‌بست یا اتمام مذاکرات نام بردند که توضیح داده شد این توقف تنفسی به درخواست هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک و هماهنگ‌کننده برجام بوده است.به گفته وی فروکاستن آنچه در وین اتفاق می‌افتد به یک یا دو عامل روشن‌کننده وضعیت نیست. چند موضوع کلی و البته محدود باقی‌مانده که تصمیمات آن باید در واشنگتن اتخاذ شود.
وی هم‌چنین با بیان اینکه، در نقطه‌ای قرارداریم که به وین برمی‌گردیم و دور نهایی و رسیدن به یک توافق خوب و پایدار را برگزار می‌کنیم، گفت: الآن منتظر پاسخ آمریکا هستیم. البته رایزنی‌ها در سطوح مختلف ادامه دارد و وزیر امور خارجه کشورها مدام با هم در ارتباط هستند و مذاکره‌کنندگان ارشد نیز با هم در ارتباط هستند.
سخنگوی دستگاه سیاست خارجی با اعلام سفر امیر عبداللهیان به روسیه تصریح کرد: آنچه برای ما در این مسیر چراغ راهنما و چارچوب حرکت است منافع ملت بزرگ ایران خواهد بود و این منافع، چارچوب‌های مذاکرات و توافق خوب نهایی را مشخص می‌کند.
اما خطیب‌زاده تنها نبود که دیروز علی شمخانی هم در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: همه ارکان کشور فارغ از فضاسازی‌های هدفمند داخلی و خارجی صرفاً برای حفظ و ارتقای منافع ملی تلاش می‌کنند تا زمان تأمین و مطالبات قانونی و منطقی خود و دستیابی به «توافق قوی» در مذاکرات وین باقی خواهیم ماند.با همه این‌ها اما امروز امیر عبداللهیان در مسکو است تا سنگ‌هایش را با روس‌ها وا‌بکند بلکه گره زده‌شده توسط روس‌ها را بتوان با دست باز کرد، در این میان اما بر اساس نظر تحلیلگران اکنون بهترین فرصت است که ایران با توجه به تحریم روسیه (در حوزه نفت) مسیر ورودش به اقتصاد جهانی را هموار و منافع ملی را حفظ کند، این مسیری است که ایران چه همراه و چه بدون روسیه در دیپلماسی باید همواره مدنظر قرار دهد.
دیدگاه تان را بنویسید