چین هم در پی روسیه به گروه تضمین‌خواهان پیوست
سنگ اندازی وسط میز توافق
نفیسه زارع کهن
در شرایطی که همه چیز برای سرانجام مذاکرات هسته‌ای در هاله‌ای از ابهام فرو رفته و سخنان ضدونقیض از هرسوی مطرح می‌شود، خواسته روز شنبه روسیه برای تعهد امریکا در مذاکرات برجام بر ابهام این ماجرا افزود و این در حالی است که دیروز خبر رسید که چین هم به گروه تضمین‌خواهان در همین راستا پیوسته است، امری که بسیاری از صاحب‌نظران از آن به عنوان پوست خربزه زیر پای توافق هسته‌ای ایران یاد می‌کنند.
شنبه‌ای که گذشت روسیه تحریمهای غرب علیه مسکو به دلیل حمله‌اش به اوکراین را سدی مقابل توافق اتمی ایران خواند و از آمریکا ضمانت کتبی خواست تا این تحریم‌ها به همکاری این کشور با ایران لطمه وارد نکند و چنین بود که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در گفت و گو با خبرنگاران گفت که «ما تضمینی می‌خواهیم که این تحریم‌ها به هیچ وجه روابط تجاری-اقتصادی و سرمایه‌گذاری مقرر در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را تحت‌تاثیر قرار نمی‌دهد. ما خواستار تضمینی کتبی شده‌ایم که روند فعلی آغاز شده توسط آمریکا به هیچ وجه به حق ما برای تجارت، همکاری اقتصادی و سرمایه‌گذاری و همکاری نظامی-فنی آزاد و کامل با این کشور اسلامی [ایران] آسیبی وارد نکند.»
اما در شرایطی که وی از همکاران ایرانی‌اش! نام برد و خواسته‌های آنها را منصافه خواند رویترز بلافاصله با انتشار خبری به نقل از یک مقام ارشد ایرانی آن را غیرسازنده توصیف کرد.
به گزارش انتخاب این مقام ایرانی گفت: روس‌ها از دو روز پیش این خواسته را روی میز (مذاکرات وین) گذاشته بودند. این درک وجود دارد که روسیه با تغییر موضع خود در مذاکرات وین می‌خواهد منافع خود را در جاهای دیگر تامین کند. این اقدام برای مذاکرات هسته‌ای وین سازنده نیست.
در همین گیرودار بود که نادری، مدیر خبرگزاری دولت (ایرنا) در توییتی از درخواست چین و روسیه از امریکا برای تضمین معتبر خبر داد و در این باره نوشت: «چین و روسیه برای آینده روابط اقتصادی با ایران، از آمریکا خواستار تضمین معتبر کتبی شده‌اند.»
و درست پس ازآن رویترز نیز به نقل از دو دیپلمات آگاه چینی که یکی از آنها مستقیماً در مذاکرات شرکت دارد، نوشت چین نیز ضمانت‌های کتبی خواسته است تا شرکت‌هایش که در ایران تجارت می‌کنند تحت‌تأثیر تحریمهای آمریکا قرار نخواهند گرفت.
به این ترتیب در شرایطی که به گفته کارشناسان و صاحب‌نظران این خواسته روسیه می‌تواند ماه‌ها مذاکرات غیرمستقیم فشرده بین تهران و واشنگتن در وین را به هم بزند، چین هم وارد چنین جدالی شده است و برخی آگاهان معتقدند خواسته‌های چین و روسیه می‌تواند روند شکل‌گیری یک توافق جدید میان ایران و آمریکا را پیچیده کند.
واکنش آمریکا به خواسته روسیه و چین
با این وجود اما براساس آن چه در اخبار آمده است آمریکا تاکید کرده که امضای هرگونه توافق بر سر توافق اتمی ایران هیچ ارتباطی با تحریم شرکت‌ها و کسب و کارهای چین و روسیه ندارد.
برهمین مبنا هم به گزارش ایسنا وزارت خارجه آمریکا در واکنش به اظهارات اخیر وزیر خارجه روسیه، تاکید کرده که هیچ گونه ارتباطی میان تحریمهای جدید علیه این کشور و توافق هسته‌ای ایران وجود ندارد.
این سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت که تحریمهای جدید علیه روسیه نباید تاثیری بر توافق احتمالی جدید با ایران داشته باشد و تحریمهای جدید آمریکا علیه روسیه به دلیل حمله آن به اوکراین به برجام مرتبط نیست و نباید هیچ تاثیری بر احیای احتمالی این توافق داشته باشد.این مقام وزارت امور خارجه آمریکا افزود: ما برای بازگشت به اجرای کامل برجام به تعامل با روسیه ادامه می‌دهیم. وی در ادامه با تکیه بر ادعاهای واهی مقامات آمریکایی درباره ماهیت برنامه هسته‌ای کشورمان گفت که روسیه دارای منافع مشترک برای اطمینان از عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است.
شاید این درخواست تضمین‌ها تنها پوست خربزه‌ای باشد که از سوی روس‌ها و البته رفیق چینی‌شان برای به تعویق افتادن توافق هسته‌ای به زیر پای طرف‌های مذاکره‌کننده پرتاب شده باشد مگر اینکه مسجل شود تحریمهای آمریکا در فرآیند احیای برجام اخلال جدی ایجاد خواهد کرد
اسرائیل وارد می‌شود
از طرف دیگر به گزارش خبرگزاری‌ها نخست‌وزیر اسرائیل و رئیس‌جمهور روسیه درباره مذاکرات وین گفت‌‌وگو کردند. آن طور که خبرگزاری تاس گزارش داده است، نفتالی بنت نخست‌وزیر اسرائیل که صبح دیروز به مسکو سفر کرده بود با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در کاخ کرملین دیدار کرد و دو طرف در این دیدار که نزدیک به سه ساعت به طول انجامید درباره حمله روسیه به اوکراین و همچنین رایزنی‌ها درباره بازگشت واشنگتن به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و احیای این توافق بحث و تبادل‌نظر کردند.به گفته یک منبع آگاه بنت در صحبت‌های خود مخالفتش با بازگشت آمریکا به برجام را مورد تاکید قرار داده است.
مخالفان داخلی و مشکل آیسا و کاتسا!
این اتفاقات اما در شرایطی در حال وقوع است که با انتشار برخی اخبار که از احتمال توافق خبر می‌داد برخی تندروهای داخل شروع به انتقاد کردند. در همین راستا، محمود نبویان، نماینده تهران در مجلس طی سخنانی گفت: شاید روزهای آینده قرار باشد توافق هسته‌ای انجام شود اما اگر دقت کنیم در این توافق آنچه که مطلوب نمایندگان و ملت ایران است، وجود ندارد. اگر به دولت سابق انتقاداتی داشتیم بحث هیکلی و شخصی نداشته‌ایم مشکلات زیادی در این توافق وجود دارد که ما باید به هوش باشیم، به طور مثال درباره لغو تحریمهای آیسا و کاتسا مطلقا تعهد ندادند. در لیست (sdn) که لیست رفع تحریم ۲۰۰ نفر مدنظر بود به ۹۸۰ مورد رسید اکنون آقایان گفتند تنها تحریم ۲۰ نفر را برمی‌دارند و بر همین موضوع توافق می‌کنند.روزنامه کیهان دیروز هم در مطلبی با انتقاد از اینکه باید حتما تضمینی از امریکا گرفته شود، نوشت: متاسفانه از سوی تیم مذاکره‌کننده کشورمان اطلاعات چندانی از چند و چون مذاکرات و آنچه داده‌ایم و آنچه گرفته‌ایم، منتشر نمی‌شود تا آنجا که جای خالی ما در تبیین واقعیات، دست حریف را برای تحریف باز گذاشته و حتی در کمال وقاحت، ایران اسلامی را «طرف سنگ‌انداز»! و عامل به درازا کشیدن مذاکرات معرفی می‌کند!
و اکنون درشرایطی که به نظر می‌رسد مخالفان داخلی از یک سو و مخالفان خارجی از سوی دیگر روی خوشی به توافق نهایی نشان نمی‌دهند؛ قدرت‌های جهانی در عین کشمکش‌ها با روسیه بر سر حمله به اوکراین، در طرف دیگر میز مذاکره با ایران قرار دارند تا با برطرف کردن موانع هسته‌ای و تحریمی، توافق هسته‌ای را که دولت قبلی آمریکا در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شده بود، احیا کنند.در این اوضاع هرچند که به نظر می‌رسد قرار نیست روسیه نقش قابل‌توجهی در روند احیای برجام ایفا کند و نقش آن تنها در خصوص مسئله انتقال اورانیوم غنی شده ایران، مطرح است اما پیش از این‌ها نیز برای پایین آوردن قیمت اورانیوم ایران از این دست بازی‌ها داشته است و شاید این درخواست تضمین هم تنها پوست خربزه‌ای باشد که از سوی آنها و البته رفیق چینی‌شان برای به تعویق افتادن توافق هسته‌ای به زیر پای طرف‌های مذاکره‌کننده پرتاب شده باشد مگر اینکه مسجل شود تحریمهای آمریکا در فرآیند احیای برجام اخلال جدی ایجاد خواهد کرد.
دیدگاه تان را بنویسید