دور تازه فشارها به برجام؛
تلاش برای کشاندن منازعه حماس -تل‌آویو به مذاکرات وین
محبوبه ولی
حماس در چند روز اخیر صدها راکت و موشک به سوی اسرائیل شلیک کرده است به نحوی که به گفته خود اسرائیلی‌ها این وضع از زمان تاسیس این رژیم تاکنون بی‌سابقه بوده است.
هرچند که این راکت‌ها قدرت تخریب‌کنندگی چندانی ندارند؛ در حالی که بمب‌های اسرائیلی که در غزه ریخته شده‌اند، زیرساخت‌ها و ساختمان‌های بسیاری را در این نقطه از فلسطین نابود کرده‌اند. با این حال جمهوریخواهان در آمریکا، ایران را متهم به حمایت مالی از حماس کرده و به بهانه آنچه که میان غزه و تل‌آویو در جریان است از بایدن خواسته‌اند که مذاکرات وین را متوقف کند. چند ماه پیش شبکه الجزیره در مستندی با عنوان «ما خفی اعظم» به نحوه ساخت راکت و سلاح در غزه پرداخته بود. این مستند به کشف یک گنج گرانقیمت نظامی در عمق دریا اشاره کرده و خبر می‌داد که کماندوهای القسام در دو کشتی انگلیسی غرق در سواحل نوار غزه صدها موشک پیدا کرده‌اند.
بخش دیگری از این مستند به ساخت راکت‌های ابتدایی در کارگاه‌های جوشکاری از خط لوله آبی که اسرائیل سال‌ها قبل ساخته بود یا ساخت موشک‌های جدید با استفاده از بقایای موشک‌های اسرائیلی در سال 2014 می‌پرداخت. اما در کنار همه اینها مستند الجزیره ادعای تجهیز مقاومت فلسطین به موشک‌های دوربرد فجر از سوی جمهوری اسلامی ایران را هم مطرح کرده بود؛ هرچند که بسیاری با اشاره به تدابیر شدید امنیتی در غزه تا جایی که حتی محموله‌های غذایی نیز تحت‌نظارت اسرائیل به این منطقه می‌رسند، تاکید می‌کنند که امکان ارسال سلاح و تجهیزات به غزه اساسا وجود ندارد مگر در موارد بسیار معدود؛ آن هم به شکل پنهانی و قاچاق.
پیام‌های حماس به ایران طی روزهای اخیر
خالد مشعل، رئیس جنبش حماس دیروز در مصاحبه‌ای با روسیا الیوم، روابط ایران و حماس را «بسیار عالی» توصیف کرد و گفت: «ایران در کنار حقوق فلسطینی‌ها ایستاده و حماس از این موضع ایران تشکر می‌کند.» او همچنین برای به نتیجه رسیدن گفت‌وگوهای ایران و عربستان ابراز امیدواری کرد. چند روز پیشتر هم اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی حماس در نامه‌ای به آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به تجاوزات و جنایات رژیم صهیونیستی علیه فلسطینیان، نوشت: «خواستار تحرک فوری شما برای اتخاذ موضعی قاطع در قبال این جنایات و تلاش برای بسیج مواضع اسلامی و دیپلماسی عربی، اسلامی و بین‌المللی به منظور بازداشتن دشمن صهیونیستی از ادامه جنایات وحشیانه خود علیه ملت فلسطین و سرزمین و مقدسات آن در شهر قدس اشغالی به ویژه مسجد مبارک الاقصی هستیم.»
جمهوریخواهان: «به مذاکرات با ایران پایان دهید»
مجموع اینها و سیاست حمایت ایران از فلسطین و تنش با اسرائیل، موجب شده تا اکنون که نزاع میان اسرائیل و مقاومت فلسطین بالا گرفته، موقعیتی تازه برای سنگ‌اندازی تندروها در برابر مذاکرات وین خلق شود. 43 سناتور جمهوریخواه در پی درگیری‌های اخیر میان اسرائیل و نیروهای مقاومت قدس از دولت بایدن خواسته‌اند در حمایت از منافع رژیم صهیونیستی، مذاکرات احیای برجام را متوقف کند. استدلالشان هم این است که «تروریست‌های فلسطینی در غزه» به گفته آنها، از سوی ایران حمایت مالی می‌شوند.
آنها مشخصا در نامه خود نوشته‌اند: «آمریکا در مذاکرات فعالانه با ایران مشارکت دارد و به طور بالقوه میلیاردها دلار را با لغو تحریم‌ها برایشان فراهم می‌کند که بدون شک به ایران کمک می‌کند تا از حماس و دیگر سازمان‌های تروریستی حمایت کند که به آمریکایی‌ها و دیگر متحدانمان حمله کنند. ما از شما می‌خواهیم فورا به مذاکرات با ایران پایان دهید و روشن کنید که لغو تحریم‌ها اتفاق نخواهد افتاد.» در همین راستا، جو لیبرمن، سناتور جمهوریخواه دیروز به دیلی کالر در مورد انجام توافق با ایران «به هر قیمت» هشدار داد. او با بیان اینکه ایستادن کنار اسرائیل بسیار مهم است، ادامه داد: «آنچه من در مورد دولت بایدن نگران آن هستم چیزی است که در وین اتفاق می‌افتد و تلاش آنها برای دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران نگران‌کننده است.» خود اسرائیل نیز همزمان که مشغول درگیری با حماس است، به فشارها به دولت بایدن برای توقف مذاکرات ادامه می‌دهد. دولت بایدن اما زیر بار این فشارها نرفته است.
بلینکن: چیزی برای ارائه درباره این که آیا ایران در آنچه [در غزه] در حال رخ دادن است، مشارکت دارد یا ندارد، ندارم... گفت‌وگوها در وین ادامه می‌یابد تا ببینیم آیا می‌توانیم به تعهد متقابل به برجام بازگردیم
مشی متفاوت بایدن در برابر اسرائیل
گرچه آمریکا، اسرائیل را متحد سنتی و استراتژیک خود می‌داند اما روش دولت ترامپ و بایدن در برابر اسرائیل متفاوت است. روابط دو دولت به اولتیماتوم‌ها و هشدارها به یکدیگر کشیده است.
هفته‌های گذشته وقتی مقامات آمریکایی به اسرائیل رفتند تا آنها را در خصوص مذاکرات وین متقاعد کنند، دولت نتانیاهو به آمریکا هشدار داد که در برابر ایران رأسا اقدام خواهد کرد و مجاز است که هر اقدامی علیه ایران انجام دهد.
اواخر فروردین نیز یک رسانه اسرائیلی مدعی شد که آمریکا از اسرائیل خواسته تا دست از اظهارنظر درباره ایران بردارد زیرا روند مذاکرات وین را دشوار می‌کند. در درگیری‌های تازه میان حماس و تل‌آویو نیز رادیو رژیم صهیونیستی گزارش داد که مسئولان ارشد دولت جو بایدن از مسئولان ارشد اسرائیل درباره وقایع کنونی و مسئله زمین‌های موجود در شهرک شیخ جراح در قدس اشغالی توضیح خواسته‌اند.
43 سناتور جمهوریخواه در پی درگیری‌های اخیر میان اسرائیل و نیروهای مقاومت قدس از دولت بایدن خواسته‌اند در حمایت از منافع رژیم صهیونیستی، مذاکرات احیای برجام را متوقف کند
این رادیو ادامه داد که اسرائیل این درخواست آمریکا را رد کرده و الی کوهن، وزیر اطلاعات رژیم صهیونیستی در پاسخ به درخواست آمریکا درباره رخدادهای کنونی قدس اشغالی گفته است: «اسرائیل متعلق به ماست و نیازی به دستور گرفتن از کسی نیست.»
آزمون زمان
با چنین روابط نه چندان روشنی، قابل پیش‌بینی بود که آمریکا درخواست‌ها برای توقف مذاکرات وین به دلیل حمایت از اسرائیل را رد کند. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در این باره گفته است: «چیزی برای ارائه درباره این که آیا ایران در آنچه [در غزه] در حال رخ دادن است، مشارکت دارد یا ندارد، ندارم... اما وقتی صحبت از هر یک از فعالیت‌های بدخواهانه است که ایران ممکن است یا ممکن نیست در آنها مشارکت داشته باشد... این تنها اهمیت این مسئله را برجسته می‌کند که ما هر کاری که می‌توانیم می‌کنیم تا اطمینان یابیم ایران هرگز به سلاح اتمی دست نخواهد یافت.» او ادامه داده: «بنابراین گفت‌وگوها در وین ادامه می‌یابد تا ببینیم آیا می‌توانیم به تعهد متقابل به برجام بازگردیم.»
بدین ترتیب مذاکرات وین کماکان ادامه دارد اما این به معنای عدم آسیب‌پذیری آن نیست. فشارهای تازه به دولت بایدن برای قطع مذاکرات وین به بهانه درگیری‌های مقاومت فلسطین و رژیم صهیونیستی، نشان داد که این مذاکرات به قدری شکننده و حساس است که هر آن، یک اتفاق ولو در نقطه دیگری می‌تواند آن را تحت‌تاثیر قرار دهد و تقریبا از این روست که تحلیلگران مذاکرات وین را «آزمون زمان» برای طرفین آن می‌دانند.
دیدگاه تان را بنویسید