مجلس امروز برای لایحه بودجه جلسه غیرعلنی دارد
سند دخل و خرج؛ سرگردان میان دو قوه
محبوبه ولی
«صدور روزانه دو میلیون و 300 هزار بشکه نفت حق ایران است»؛ این جمله دیروز رئیس‌جمهور است؛ جمله‌ای که محل دعوا بر سر سند دخل و خرج کشور شده است. آیا دولت بودجه را مبتنی بر این حق تدوین کرده یا مبتنی بر شرایط سلبی و تحریمی که ایران را از این حق محروم کرده است؟
روحانی دیروز در نشست ستاد هماهنگی اقتصادی دولت ادامه داد: «دولت نه تنها مصر است که روزانه ۲ میلیون و۳۰۰ هزار بشکه نفت صادر کند بلکه انتظار دارد وزارت نفت شرایط را برای افزایش آن آماده کند و ما باید از همه امکانات داخلی و بین‌المللی برای نیل به این هدف که حق جمهوری اسلامی ایران برای به دست آوردن بازار است، استفاده کنیم.»
او پس از این توضیحات، در دفاع از لایحه بودجه 1400 تاکید کرد که «این لایحه حاصل مطالعات و بررسی‌های دقیق در مسیر ریل‌گذاری شده توسعه کشور و ارزیابی دقیق از نیاز اقشار مختلف مردم و در عین انسجام و هدفمندی، واقع‌بینانه و دقیق است.»
«واقع‌بینانه» یا «خوشبینانه»؟
«واقع‌بینانه و دقیق»؛ این دو کلمه دقیقا محل اختلاف مجلس و دولت بر سر لایحه بودجه 1400 هستند. بهارستانی‌ها لایحه دولت را نه «واقع‌بینانه» بلکه «خوشبینانه» می‌دانند. همزمان که روحانی در حال دفاع از لایحه بودجه 1400 بود، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در نشست علنی مجلس می‌گفت که «ما معتقدیم لایحه بودجه ۱۴۰۰ نیاز به اصلاحات اساسی دارد چراکه کسری تراز عملیاتی لایحه بودجه نسبت به بودجه سال قبل ۱۱۷ درصد رشد داشته است و هزینه‌ها ۴۷ درصد افزایش پیدا کرده است در حالی که درآمدها حدود ۱۰ درصد افزایش یافته است.»
در مقابل دولت تاکید دارد که این لایحه را «منعطف» و «غلتان» تدوین کرده و همین احتمالات را در نظر گرفته است. خبرگزاری ایرنا به عنوان تریبون رسمی دولت در این خصوص نوشته است: «اگر بهبودی در شرایط بین المللی ایجاد نشد، در لایجه بودجه پیش‌بینی شده است تا با فروش روزانه یک میلیون بشکه، مشابه بودجه سال ۱۳۹۹، تامین امور جاری و حداقل‌های توسعه‌ای کشور انجام شود. در صورت فروش بیش از یک میلیون بشکه نفت در روز تا سقف دو میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه، این درآمد کسب شده «در زمینه توسعه راه، راه آهن، ترانزیت و نیروگاه، زیرساخت‌های نفت، گاز و توسعه یعنی در ذیل تیتر توسعه کشور یا تیتر توانمندسازی مردم محروم» مصرف خواهد شد.» این رسانه تاکید کرده است: «در بودجه سال ۱۴۰۰ ترتیبی اتخاذ شده است که برای دامنه‌ای گسترده، از فروض بسیار بدبینانه تا فرض‌های خوشبینانه، دولت و کشور برنامه‌ای مدون برای حرکت در جهت توسعه کشور و حفظ حقوق مردم داشته باشد.»
کابوس «ابرتورم»
بهارستانی‌ها با جدیت انتقاد می‌کنند که لایحه دولت بیش از هر چیزی بوی نفت می‌دهد. کارشناسان هم‌نظر با مجلس توضیح می‌دهند که با توجه به اعداد و ارقام در بودجه پیشنهادی دولت برای سال آینده و خوش‌بینی به گفته آنها بیش از حد به فروش نفت و درآمدهای نفتی، احتمالا دولت در سال آینده چندبرابر سال جاری کسری بودجه خواهد داشت و در نتیجه نه تنها تورم 22 درصدی محقق نخواهد شد، بلکه شاهد ابرتورم تازه‌ای خواهیم بود. حتی صحبت از کسری بودجه 200 هزار میلیاردی است. دولت در لایحه بودجه سال آتی، درآمدهای نفتی را نسبت به سال جاری بیش از دو برابر و درآمد حاصل از واگذاری‌های مالی را بیش از یک و نیم برابر در نظر گرفته است. برخی معتقدند که این بودجه یک بودجه «بایدنی» است و بر اساس پیروزی جو بایدن در انتخابات آمریکاست که دولت اینچنین مطمئن از درآمدهای نفتی در لایحه بودجه سخن گفته است؛ چراکه مطمئن به لغو تحریم‌ها از سوی بایدن است.
روحانی با تاکید بر اینکه «فروش روزانه ۲ میلیون و۳۰۰ هزار بشکه نفت حق ایران است» گفت: لایحه بودجه 1400، حاصل مطالعات و بررسی‌های دقیق در مسیر ریل‌گذاری شده توسعه کشور و ارزیابی دقیق از نیاز اقشار مختلف مردم و در عین انسجام و هدفمندی، واقع‌بینانه و دقیق است
وعده‌های نفتی زنگنه
دولت اما اصرار دارد که در هر صورت در سال آینده فروش نفت را به این میزان خواهد رساند. بیژن زنگنه، وزیر نفت دیروز برای ادای همین توضیحات در مجلس بود. موسی احمدی، نائب رئیس کمیسیون انرژی پیشتر در این باره گفته بود که «احتمال عدم دستیابی به فروش روزانه ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت در روز در سال آینده بالا است، این عدم تحقق هم در کسری بودجه نمایان خواهد شد لذا اتکا بودجه ۱۴۰۰ به این حجم از درآمد نفتی قابل توجیه نیست.» او علاوه بر تحریم‌ها، به محدودیت در تولید نفت نیز اشاره کرده بود.
رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون تلفیق اما دیروز در توضیح جزئیات جلسه این کمیسیون با زنگنه و همتی، رئیس بانک مرکزی گفت «وزیر نفت در این جلسه عنوان کرد که ما در سال 95، 96 و 5 ماهه اول سال 97، روزانه 2 میلیون و چهارصد هزار بشکه فروش نفت داشتیم سال آینده نیز می‌توانیم روزانه 2 میلیون و سیصد هزار بشکه نفت به فروش برسانیم.»
کمیسیون تلفیق دیروز و دیشب را به جلسه برای تصمیم‌گیری درباره رد یا تایید کلیات لایحه بودجه 1400 گذراند. قالیباف نیز در این جلسات حضور داشت و اعلام کرد که صبح امروز جمع‌بندی نهایی به نمایندگان ارائه خواهد شد
به گفته او، زنگنه اشاره کرده که فروش این میزان نفت، نیاز به سرمایه‌گذاری 600 میلیون دلاری برای نوسازی و تعمیرات در بخش‌های زیرساختی دارد و سه ماه نیز تا پایان سال فرصت داریم تا اقدامات لازم برای نوسازی و تعمیرات زیرساخت‌های حوزه نفت را انجام دهیم.
سناریوهای محتمل
علی‌رغم این توضیحات، به نظر نمی‌رسد که مجلس مجاب شده باشد. بسیاری از نمایندگان موضوع رد کلیات بودجه را مطرح می‌کنند اما برخی دیگر آن را موجب گره افتادن بیشتر در سند دخل و خرج و عدم حصول توافق میان دولت و مجلس می‌دانند. محمدحسین فرهنگی، سخنگوی هیأت رئیسه مجلس اما روز شنبه از احتمال دوسقفی بسته شدن لایحه بودجه خبر داد؛ به این معنی که به گفته او بودجه بر اساس واقعیات موجود تصویب شود و در صورتی که درآمد بیشتری کسب شد، احکامی پیش‌بینی شود که در صورت تحقق آن منابع، عملیاتی شوند. الیاس نادران اما دولت را تهدید کرد که اگر همکاری لازم در اصلاح لایحه بودجه را با مجلس به عمل نیاورد، خود اصلاحات را اعمال کرده و لایحه را به شورای نگهبان ارجاع دهد. از سوی دیگر اما کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان هفته گذشته تاکید کرد که مجلس حق تغییر در شاکله بودجه را ندارد.
جلسه شبانه برای تصمیم نهایی
کمیسیون تلفیق دیروز و دیشب را هم به جلسه برای تصمیم‌گیری درباره رد یا تایید کلیات لایحه بودجه 1400 گذراند. قالیباف نیز در این جلسات حضور داشت و اعلام کرد که صبح امروز جمع‌بندی نهایی به نمایندگان ارائه خواهد شد.
این جمع‌بندی به نوعی نتیجه رأی‌گیری روز سه‌شنبه کمیسیون تلفیق درباره لایحه بودجه را مشخص خواهد کرد. قالیباف دیروز از نمایندگان خواست که ساعت 7:45 دقیقه صبح امروز در صحن مجلس حضور داشته باشند تا در جلسه‌ای غیررسمی توضیحاتی پیرامون بودجه ارائه شود.
حال باید دید اصلی‌ترین اختلاف دولت و مجلس چگونه حل خواهد شد و چه سرنوشتی در انتظار بزرگترین سند مالی کشور خواهد بود؛ کلیات آن رد می‌شود؟ به شورای نگهبان می‌رود؟ دو سقفی بسته می‌شود؟ یا سرنوشت دیگری پیدا خواهد کرد؟
دیدگاه تان را بنویسید