کارگران؛ سپر انسانی تامین اجتماعی برای وصول مطالبات

محمد جندقی

برخی شرکت‌های پیمانکاری از پرداخت حق بیمه ۴درصد مشاغل سخت و زیان‌آور امتناع می‌کنند و کارگران پس از پایان دوره ۲۰ ساله خدمت متوجه تخلف کارفرما می‌شوند. در این مواقع سازمان تامین اجتماعی که به عنوان نماینده حاکمیت و دولت مکلف به حمایت از حقوق کارگران است، از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی کرده و به این بهانه که به پیمانکار دسترسی ندارد، به کارگر اعلام می‌کند چنانچه مایل به بازنشستگی در موعد ۲۰ سال است باید حق بیمه ۴درصدی سهم کارفرما را خودش پرداخت کند.

در مشاغل سخت و زیان‌آور کارفرمایان مکلف هستند به استناد ماده ۱۴ آیین‌نامه اجرایی بند (۵) جز (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره (۲) ماده (۷۶) قانون تأمین اجتماعی، پس از احراز شرایط بازنشستگی بیمه‌شده شاغل در کارگاه وی، معادل ۴درصد میزان مستمری برقراری بیمه‌شده نسبت به سنوات اشتغال او در مشاغل سخت و زیان‌آور که توسط صندوق تأمین اجتماعی محاسبه و مطالبه می‌شود را به طور یک‌جا به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کنند اما بسیاری از شرکت‌های پیمانکاری و خدماتی برای نیروهای شاغل در مشاغل سخت و زیان‌آور خود سهم ۴درصد حق بیمه را پرداخت نمی‌کنند و با توجه به اینکه در مواقع بسیاری، کارگران ممکن است در طول ۲۰ سال خدمت در چندین شرکت پیمانکاری فعالیت کنند، بنابراین بعد از پایان دوره خدمت، دسترسی به این شرکت‌ها تقریباً غیرممکن است.

این تخلف برخی کارفرمایان، در حالی است که وزارت کار با صدور بخشنامه‌ای در سال ۹۲ کارفرمای اصلی را مسئول پرداخت حق بیمه ۴درصد کرده است. البته تأمین اجتماعی به دلایلی ازجمله تعطیلی کارگاه‌ها، ورشستگی برخی از شرکت‌ها و فوت کارفرمایان وصول مطالبات را از برخی از این گونه شرکت‌ها دشوار تلقی می‌کند!

یکی از مصادیق بدهی ۴درصدی حق بیمه مشاغل سخت و زیان‌آور مربوط که کارخانجات تعمیرات لکوموتیو بافق در استان یزد است که با وجود درخواست‌ها و پیگیری‌های متعدد طی چند سال گذشته با مدیران استانی و حتی علی ربیعی، وزیر سابق تعاون، کار و رفاه اجتماعی و معاونان امور پارلمانی وی در مقاطع زمانی مختلف به نتیجه نرسیده است.

در همین زمینه یکی از نمایندگان کارگران مجموع کارخانجات تعمیرات لکوموتیو بافق یزد با بیان اینکه متأسفانه تأمین اجتماعی کارگر را به عنوان سپر انسانی برای وصول مطالبات خود قرار داده، گفت: به دلیل تخلف کارفرمایان در پرداخت سهم حق بیمه ۴درصدی، تأمین اجتماعی در زمان بازنشستگی کارگر حدود ۷۰-۸۰ میلیون سهم کارفرما را از کارگر طلب می‌کند و کارگران نیز به دلیل ناتوانی در پرداخت این رقم، مجبور هستند همچنان به فعالیت خود ادامه دهند و عملاً از بازنشستگی در موعد ۲۰سال محروم می‌شوند.

وی با تاکید بر اینکه تأمین اجتماعی باید مطالبات خود را از کارفرمایان وصول کند نه از کارگران، افزود: براساس قانون نحوه برخورد تأمین اجتماعی با کارفرمایان متخلف شرکت‌های دولتی و خصوصی در صورت عدم پرداخت سهم ۴درصدی حق بیمه متفاوت است. در صورتی که کارفرما، دولتی باشد تأمین اجتماعی، ۱۸ ماه پس از احراز تخلف کارفرما می‌تواند نسبت به مسدود کردن حساب‌های شرکت اقدام کند و در مدت ۱۸ ماه، کارگر با وجود پایان مدت فعالیت باید در کارگاه تا زمان وصول مطالبات تأمین اجتماعی کار کند.

این عضو شورای اسلامی کار در کارخانجات تعمیرات لکوموتیو بافق ادامه داد: درباره شرکت‌های خصوصی متخلف نیز ۱۸ روز پس از احراز تخلف کارفرما، تأمین اجتماعی می‌تواند حساب شرکت را مسدود کند.

این فعال کارگری اضافه کرد: از سوی دیگر، در موارد بسیاری کارگر در طول مدت خدمت خود در تعداد زیادی شرکت پیمانکاری و خدماتی فعالیت کرده که در زمان بازنشستگی وی ممکن است تعطیل شده باشند و عملاً دسترسی به این شرکت برای پیگیری وصول سهم ۴درصد حق بیمه مشاغل سخت و زیان‌آور وجود ندارد.

نماینده کارگران مدعی شد: در این شرایط تأمین اجتماعی کارگر را مسئول وصول مطالبات می‌داند در صورتی که این وظیفه تأمین اجتماعی است که مطالبات خود را وصول کند. متأسفانه به جای پرداخت حق سنوات به کارگر، از کارگر پول سهم کارفرما را طلب می‌کنند.