نسرین هزاره مقدم

«با حذف ارز ترجیحی از ابتدای زنجیره تأمین، قیمت کالاها برای دارندگان کالابرگ تفاوتی نخواهد داشت و مابه‌التفاوت قیمت واقعی کالا با نرخ ارز مبادله‌ای را دولت پرداخت می‌کند». این قول وزیر کشاورزی برای تامین مایحتاج اساسی زندگی مردم با قیمت پایین‌تر است، وعده‌ای که نه تنها تضمینی برای اجرا ندارد، بلکه قرار نیست فرودستان و محرومان جامعه را به آینده امیدوار کند.

بازخوانی همین جمله ساده نوری قزلجه، چند واقعیت را به نمایش می‌گذارد؛ اول اینکه به احتمال زیاد ارز ترجیحی ۲۸هزار و ۵۰۰ هزار تومانی به طور کامل از زنجیره تامین حتی برای کالاهای اساسی و ضروری حذف خواهد شد و دومین واقعیت این است که قرار است در آینده‌ای نزدیک، دوباره موج جدیدی از گرانی راه بیفتد اما آقای وزیر، قصد دارد با توسل به کلیدواژه «کالابرگ» عمق فاجعه در راه را بپوشاند و به مردم قوت قلب بدهد!

احتمال حذف ارز ترجیحی قوت گرفت

موضوع این است که همه مردم حتی همه آنهایی که در دهک‌های فرودست‌تر درآمدی و مزدبگیر و مستاجر هستند، کالابرگ الکترونیک نمی‌گیرند. در ماه‌های اخیر، یارانه نقدی حدود ۸ میلیون نفر از شهروندان قطع شده؛ شهروندانی که بسیاری از آنها بازنشستگان، استادکاران ساختمانی، سرایداران مدارس و مزدبگیران ساده بوده‌اند و از آن مهم‌تر اینکه، آیا کالابرگ الکترونیک که قرار است با استفاده از ارز ترجیحی در زنجیره تامین عرضه شود، همه نیازهای ضروری خانوارهای مشمول را پوشش می‌دهد؟ مگر چند کیلو برنج، گوشت یا روغن با کالابرگ الکترونیک می‌دهند؟!

وقتی یک کالای غذایی تا این حد گران می‌شود که سهم ۳۰درصدی از کل درآمد ماهانه یک خانواده کارگری را به خود اختصاص می‌دهد و همان رقم با افتخار در رسانه‌ها اعلام می‌شود، یعنی یک فاجعه معیشتی اتفاق افتاده است

اینها همه در شرایطی‌ست که خود دولت نیز دچار تناقض است. در حالی‌که «علی مدنی‌زاده» وزیر امور اقتصادی و دارایی، بر ضرورت حرکت به سمت تک‌نرخی شدن ارز تأکید دارد، «محمدرضا فرزین» رئیس کل بانک مرکزی، همچنان از تداوم سیاست ارز ترجیحی ۲۸هزار و ۵۰۰ تومانی دفاع می‌کند و اجرای نرخ واحد را در شرایط فعلی، غیرعملی و موجب افزایش قیمت کالاهای اساسی می‌داند.

البته کلیت دولت مصرانه بر شوک‌درمانی ارزی و کاستن از هزینه‌های ارزی خود به ضرر مردم تاکید دارد ولی در این میان، وزرا وعده‌های بی‌بنیان و بی‌سرانجام می‌دهند، چنانچه در بودجه ۱۴۰۱ و بعد از اولین دور حذف ترجیحی، قرار بود که همه کالاها به قیمت شهریور ۱۴۰۰ عرضه شود اما هیچ کالایی و دقیقاً هیچ کالایی هیچ وقت به قیمت‌های شهریور ۱۴۰۰ بازنگشت!

روی خط دولت رئیسی

وعده تثبیت نرخ با کالابرگ که هر روز از طول و عرض و شمول آن هم کاسته می‌شود، دقیقاً مشابه همان وعده سال ۱۴۰۱ است و مشخص است دوباره همه چیز گران خواهد شد کمااینکه همین امروز هم قیمت‌ها حتی قیمت‌های ستاد تنظیم بازار، از توان خرید اکثریت مردم ازجمله مزدبگیران شاغل و بازنشسته خارج شده است. داده‌های تورمی شهریورماه نشان می‌دهد که در بازه زمانی یک ساله منتهی به شهریور، نان و غلات نزدیک به ۱۰۰درصد گران‌ شده و سایر کالاهای خوراکی هم به طور میانگین، تورم بیش از ۵۰ یا ۶۰درصدی را تجربه کرده‌اند. البته این داده‌های رسمی تورمی‌ست و با تورم واقعی کف بازار همخوانی ندارد.

گوشت یک میلیون تومانی تنظیم بازار!

در روزهای اخیر، قیمت هر کیلو گوشت گوساله ستاد تنظیم بازار به مرز یک میلیون تومان رسیده است! به این معنا که قیمت مصوب دولت برای هر کیلو گوشت گوساله، در میادین عرضه دولتی و برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای که محدود است و در دسترس همه مردم نیست، یک میلیون تومان است.

«مسعود رسولی» دبیر انجمن صنعت گوشت ایران، از آغاز عرضه گوشت تنظیم بازاری در فروشگاه‌های زنجیره‌ای خبر داده و به گفته وی، در حال حاضر گوشت گوساله مخلوط با قیمت هر کیلوگرم ۸۰۹هزار تومان و ران و دست گوساله با قیمت ۹۰۹هزار تومان در این فروشگاه‌ها توزیع می‌شود. رسولی همچنین اعلام کرد که از هفته آینده گوشت گوسفندی نیز در این طرح عرضه خواهد شد.

البته وعده داد شده که دولت قصد دارد برای شکستن قیمت! گوشت یخ‌زده گوساله وارد کند؛ گوشتی کم‌کیفیت که باز هم قیمت هر کیلوی آن حدود ۷۰۰هزار تومان و حتی بیشتر خواهد بود.

در حال حاضر در بسیاری از گوشت‌فروشی‌ها و قصابی‌های جنوب شهر، گوشت قرمز یافت نمی‌شود و آنچه یافت می‌شود فقط زایده‌ها و بخش‌های ارزان گوسفند و گوساله است. براساس برخی داده‌ها، فقط ۱۰درصد مردم یا کمی بیشتر، مشتری گوشت قرمز هستند.

«محمدرضا قربانی» بازنشسته کارگری شهرری در ارتباط با «گوشت گوساله کیلویی یک میلیون تومانی با نام «تنظیم بازار» می‌گوید: یک خانوار ۴ نفره کارگری را در نظر بگیریم که با حقوق ماهانه ۱۶ میلیون و 500هزار تومان (با احتساب مزایا) امرار معاش می‌کند. این خانواده چطور می‌تواند با چنین رقم وحشتناکی کنار بیاید؟

وعده تثبیت نرخ با کالابرگ که هر روز از طول و عرض و شمول آن هم کاسته می‌شود، دقیقاً مشابه همان وعده سال ۱۴۰۱ است و مشخص است دوباره همه چیز گران خواهد شد

این بازنشسته افزود: برای یک خانواده ۴ نفره کارگری، مصرف حداقل ۵ کیلوگرم گوشت در ماه به‌عنوان منبع اساسی پروتئین، یک نیاز اولیه و غیرقابل چشم‌پوشی است. قیمت ۵ کیلو گوشت قرمز ۵ میلیون تومان می‌شود که چیزی نزدیک به یک‌سوم کل دریافتی ماهانه یک خانواده کارگری را می‌بلعد. این ۳۰درصد تنها صرف گوشت شده است، خب سایر اقلام حیاتی این خانوار کارگری چه می‌شوند؟ یک کارگر چطور می‌تواند با این دستمزد از عهده مسکن و اجاره‌بها برآید، در حالی‌که حتی در اطراف کلان‌شهرها هم دو‌سوم دستمزدش را هزینه مسکن می‌بلعد! برنج کیلویی ۳۰۰هزار تومان در کجای سفره قرار درد؟ لوبیا چیتی کیلویی ۵۰۰هزار تومان و مرغ ۲۰۰هزار تومانی چطور ممکن است؟!

به اعتقاد قربانی، وقتی یک کالای اساسی غذایی تا این حد گران می‌شود که سهم ۳۰درصدی از کل درآمد ماهانه یک خانواده کارگری را به خود اختصاص می‌دهد و همان رقم با افتخار در رسانه‌ها اعلام می‌شود، یعنی یک فاجعه معیشتی اتفاق افتاده است، چیزی فراتر از یک بحران....

درصدهای بی‌فایده افزایش مزد

گوشت از سفره کارگران حذف شده و برنج، لبنیات و میوه هم به آرامی در حال حذف شدن هستند. این بازنشسته ساکن شهرری با لحنی ناامید می‌گوید: در این شرایط صحبت از افزایش مزد و مستمری، صحبتی بی‌فایده است. درصدهای شورای عالی کار به هیچ کاری نمی‌آید وقتی تورم چند برابر آن را از سفره‌ها برداشت می‌کند.

اینها تنها یک توصیف ساده از شرایط فعلی‌ست. وقتی ۵ گوشت با قیمت دولتی، یک سوم دستمزد ماهانه کارگر را به خود اختصاص می‌دهد، با حذف ارز ترجیحی در ماه‌های پیش رو چه اتفاقی می‌افتد؟ اصلا بعید نیست آن زمان گوشت یخ‌زده وارداتی هم با قیمت کیلویی یک میلیون تومان، گیر مردم فرودست و مزدبگیر نیاید.