اولین جلسه شورای عالی اشتغال دولت سیزدهم با رونمایی از زیست‌بوم اشتغال در کشور برگزار شد. با این حال، آنچه در این جلسه، مهمتر از این اتفاق بود، رونمایی از اظهارنظرهای اقتصادی اعضای هیات دولت بود که نشان می‌داد همچنان و با وجود ادعاها و وعده‌های فراوان، دانش و علم اقتصاد در تصمیم‌گیری‌ها همچنان محلی از اعراب نخواهند داشت؛ اظهاراتی مثل بی‌اثر بودن نوسانات نرخ ارز بر تورم، ایجاد اشتغال از راه صرفه‌جویی در مصرف آب شرب و گندم، فشار به دستگاه‌های اجرایی برای اشتغالزایی به اندازه سهمیه‌بندی دولت، تکلیف ایجاد یک شغل برای وام‌گیرنده بالای 10میلیارد ریال و....

به گزارش «توسعه ایرانی»، این زیست‌بوم دو الزام در زمینه تکنیک‌ها و روش‌های ایجاد اشتغال و ایجاد و هماهنگی در سطح کلان برای عملیاتی شدن ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های کشور در راستای اشتغال‌آفرینی دارد. زیست‌بوم اشتغال، دو گروه افراد بیکار و افراد فاقد شغل شایسته را به عنوان مخاطب در نظر دارد و تلاش می‌کند برای افراد بیکار شغل ایجاد کرده و وضعیت شغلی افراد فاقد شغل شایسته را نیز بهبود بخشد. همچنین در اولین جلسه شورای عالی اشتغال در دولت سیزدهم، ۲۰ مصوبه در راستای تسهیل و تحقق برنامه ملی ایجاد اشتغال به تصویب رسید.در نخستین جلسه شورای عالی اشتغال در دولت سیزدهم، که روز پنج‌شنبه (ششم آبان) برگزار شد، «سیدابراهیم رئیسی» تهیه بانک اطلاعاتی از افراد شاغل و بیکار براساس تعریف دقیق از بیکاری و اشتغال، تهیه آمار بیکاران و افراد فاقد شغل شایسته و شناخت توانایی‌ها و مهارت‌های علمی و عملی افراد بیکار و تعیین نوع اشتغال مناسب برای آنان را از ضرورت‌های اولیه ایجاد یک جنبش برای اشتغال‌زایی برشمرد.در این جلسه، پیشنهادهایی همچون اخذ وام از مردم برای ایجاد اشتغال و پرداخت بهره آن توسط دولت و بانک مرکزی، تعیین سهم هر وزارتخانه از ایجاد یک میلیون شغل، اصلاح قانون کار و... مطرح شد و مواردی همچون استخدام جوانان برای ترویج صرفه‌جویی و تغییر نظام آموزش عالی کشور پیشنهاد شد. با این حال نگاهی به اظهارات شرکت‌کنندگان در این نشست نشان داد که هنوز الگوی واحد و برنامه منسجمی در دولت برای ایجاد اشتغال وجود ندارد.

تورم ربطی به نوسانات ارزی ندارد

در این جلسه، معاون اول رئیس‌جمهور با تأکید بر ایجاد سالانه یک میلیون شغل گفت: باید سهم هر دستگاه و وزارتخانه از اشتغال در نظر گرفته شده تعیین و پیگیری شود.

محمد مخبر گفت: من اولین بار است که در این جلسه شرکت می‌کنم. به گفته رئیس‌جمهور باید سالی یک میلیون شغل ایجاد شود. معتقدم در این شورا باید هر وزیر اعلام کند که چه تعداد از یک میلیون شغل را متعهد می‌شود و پیگیری کنیم که آیا توانسته به وعده خود عمل کند یا خیر و هر سه ماه یک بار وزرا گزارش کار ارائه دهند.

وی افزود: مردم چشمشان به ما است و ما باید مشکلات را حل کنیم. با حرف زدن که حل نمی‌شود. ما کارگر، مردم هستیم. وزارت نیرو، وزارت راه، وزارت صمت یا معاونت علمی و فناوری بگوید برای آینده چه کارهایی باید انجام بدهند.مخبر ادامه داد: پیشنهاد می‌کنم به جای تسهیلات خوداشتغالی، از این ۴ میلیون میلیارد تومانی نقدینگی که دست مردم است، وام بگیریم و حتی نرخ بهره آن هم به مردم داده شود. بانک مرکزی هم آن را تضمین کند.

معاون اول رئیس‌جمهور تصریح کرد: با علم می‌گویم که تورم ناشی از نقدینگی است نه نوسانات ارزی. این همه پول دست مردم است و این همه ظرفیت کارآفرینی و اشتغال وجود دارد. باید از این منابع برای راه‌اندازی کسب و کار استفاده کرد. همچنین تعیین کنیم سهم هر دستگاه از این یک میلیون شغل چیست.

دولت چاق، موافق نوآوری نیست

در ادامه این نشست «سورنا ستاری» معاون علمی رئیس‌جمهور با اشاره به اهمیت کارآفرینی از محل شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها گفت: در شتاب‌دهنده‌ها این ایده است که به جذب ثروت می‌رسد نه سرمایه. ما این فرآیند را فراموش کردیم و فکر می‌کنیم اگر وام بدهیم تبدیل به کارخانه می‌شود.وی افزود: دولت‌ها با نوآوری موافق نیستند. در کشور ما چون دولت چاق است، این موضوع بیشتر به چشم می‌خورد. ساختارهای اقتصادی ما براساس واردات شکل گرفته نه صنعت لذا به تولیدکننده برای مجوزها سخت می‌گیریم. باید فرآیند مجوزها تسهیل شود.

دانشگاه‌ها متناسب با مهارت‌های کسب و کار نیستند

در ادامه این جلسه «سیدرضا فاطمی‌امین» وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه بازار کار ما ناکارآمد است، گفت: برخی مراکز صنعتی ما نیروی کار می‌خواهند اما نیروی کار را نمی‌یابند. این یک موضوع جدی است و حتی بنگاه‌های ورشکسته هم می‌توانند با یک نیروی کار ماهر مجدداً راه‌اندازی شوند.

وی افزود: هیچ برنامه‌ای نداریم که تا ۱۵ سال آینده چه مشاغلی نیاز است. تا زمانی که دانشگاه‌های ما نفتی هستند، به جایی نمی‌رسیم. واحدهای صنعتی پیشرو در دنیا دوره‌های آموزشی برای فارغ‌التحصیلان ایجاد می‌کنند. آموزش عالی ما با این مشکل مواجه است که دوره‌های آموزشی طولانی است اما دانشجو فرصتی برای مهارت‌آموزی ندارد.

به گفته وی در حوزه قوانین و مقررات نیز قانون فعلی کار براساس کارگران موجود است و باید به سمت بیکاران اصلاح شود.

ایجاد اشتغال با صرفه‌جویی در آب و گندم!

«سیدجواد ساداتی‌نژاد» وزیر جهاد کشاورزی نیز در جلسه شورای عالی اشتغال با بیان اینکه راه‌اندازی صنایع تبدیلی در روستاها به ایجاد اشتغال روستایی می‌انجامد، گفت: حذف برخی فرآیندها خود به خود به ایجاد شغل می‌انجامد و نیازی نیست که تسهیلات بدهیم.

وی افزود: مثلاً همواره تأکید می‌شود مصرف آب شرب در شهرها بالاست و همیشه دنبال صرفه‌جویی هستیم. اگر این را به صورت شرکت درآوریم و تعدادی جوان مأمور شوند که صرفه‌جویی را ترویج کنند هر چقدر مصرف آب کاهش یابد درآمد ایجاد می‌شود و می‌توانیم به این شرکت‌ها بدهیم یا مثلاً در مصرف گندم هر چقدر صرفه‌جویی شده و مصرف آن کاهش یابد، درآمد ایجاد شده به اشتغال می‌انجامد. لذا حذف بروکراسی‌ها اشتغالزاست.

مدل خوداشتغالی به اشتغال جمعی تبدیل شود

«سیدمحمدحسین قاضی‌زاده هاشمی» رئیس بنیاد شهید نیز در این نشست گفت: در بنیاد شهید حدود ۳۰۰هزار نفر از افراد تحت پوشش متقاضی کار هستند.

وی افزود: باید از تجربیات گذشته درباره تسهیلات خوداشتغالی بهره ببریم. در سال‌های قبل به‌رغم اینکه وام‌های زیادی خوداشتغالی می‌دادیم اما مؤثر نبود و هنوز بساری از دریافت‌کنندگان تسهیلات نه شغل و نه مسکن دارند. بسیاری از افرادی که وام خوداشتغالی گرفتند نتوانستند پس بدهند. باید مدل خوداشتغالی به اشتغال جمعی تبدیل شود.

قاضی‌زاده هاشمی تصریح کرد: با آموزش مهارت نمی‌توانیم کسب و کار را نگه داریم بلکه باید مهارت‌های کسب و کار به متقاضیان آموزش داده شود. همچنین فرهنگ کار ایجاد شود چون عمده متقاضیان اشتغال کار به دنبال استخدام در بخش‌های دولتی و دریافت حقوق ثابت هستند اما ظرفیت‌های دولت برای استخدام محدود است.

فشار به دستگاه‌ها برای ایجاد اشتغال

در ادامه این نشست، وزیر راه و شهرسازی نیز با تأکید بر اینکه دستگاه‌های متولی باید سقف سهمیه اشتغال دریافت کنند، گفت: باید به این دستگاه‌ها فشار بیاوریم که به این سقف تعیین شده برسند. مثلاً در بخش‌های صنعت، مسکن یا مشاغل خانگی باید خط‌مشی برای ایجاد شغل تعیین کنیم.

به گفته رستم قاسمی، باید در حوزه‌های مشخص شده به سقف مورد نظر دست یابیم و پافشاری کنیم تا این سقف‌ها اجرایی شود.

لازمه ایجاد اشتغال  رشد و ثبات اقتصادی است

در نقطه مقابل این اشهارات، «سیدمسعود میرکاظمی» رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور با بیان اینکه در همه حوزه‌ها به رشد اقتصادی وابسته هستیم، گفت: اگر زمینه اشتغال فراهم نشود به موفقیت دست نمی‌یابیم.

وی با تأکید بر اهمیت ایجاد ثبات اقتصادی ادامه داد: نقدینگی داریم اما با آن اشتغال ایجاد نمی‌شود چون ثبات اقتصادی ایجاد نشده و مردم پول را به جای کارآفرینی در جاهای دیگر هزینه می‌کنند. باید امنیت برای کارآفرین ایجاد شود.

میرکاظمی اظهار داشت: بعد از دو موضوع رشد و ثبات اقتصادی، مسأله مهم سوم عدالت است. به شدت با توسعه نامتوازن در کشور مواجهیم. در بعضی جاها امکان اشتغال نداریم و در بعضی جاها تلنبار صنعت کسب و کار وجود دارد، به خصوص در شهرهای مرزی که باید به اشتغال اهمیت بیشتری داده شود.معاون رئیس‌جمهور با تأکید بر اهمیت آمایش سرزمین تأکید کرد: به این موضوع توجه نشده و در جاهایی که استعداد کار نبوده، سرمایه‌گذاری شده است.وی تصریح کرد: واحدهای کوچک اشتغال ایجاد می‌کند اما رشداقتصادی ایجاد نمی‌کنند و پایدار نیستند و بعد از چند سال تعطیل می‌شوند چون فعالیت‌های موازی زیاد است و منجر به رشد نشده است.میرکاظمی خاطرنشان کرد: برای ایجاد اشتغال پایدار سه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز است. اگر به زمینه‌های فعالیت اقتصادی توجه نشود، هر چقدر شغل ایجاد کنیم، مردم پول خود را به سمت ایجاد کسب و کار نمی‌آورند.

: وزیر کشاورزی: مصرف آب شرب در شهرها بالاست. اگر این را به صورت شرکت درآوریم و تعدادی جوان مأمور شوند که صرفه‌جویی را ترویج کنند هر چقدر مصرف آب کاهش یابد، درآمد ایجاد می‌شود و می‌توانیم اشتغال ایجاد کنیم

اعطای معافیت‌های بیمه‌ای و مالیاتی به کارگاه‌های کوچک

«احمد وحیدی» وزیر کشور نیز در این نشست به بحث اجماع ملی برای ایجاد اشتغال به خصوص دانش‌آموختگان دانشگاهی تأکید کرد و گفت: باید یک جنبش اجتماعی ایجاد شود تا بتوانیم به حجم بالای اشتغال برسیم.وی افزود: باید مشوق‌هایی برای کارآفرینی در نظر گرفت تا هزینه به‌کارگیری نیرو در کارگاه‌های کوچک و کسب و کارهای معمولی کاهش یابد. مثلاً اگر یک فروشگاه یا کارگاه کوچک به ازای جذب نیرو حق بیمه یا مالیات ندهد، به سرعت اشتغال ایجاد خواهد شد.وزیر کشور گفت: ۲۸هزار میلیارد تومان تسهیلات قرض‌الحسنه اشتغال که در قانون بودجه امسال آمده در نظر گرفته شده و به استانداران ابلاغ خواهد شد. همچنین سند توسعه اشتغال در سطح ملی و استانی باید تدوین شود.

وزیر راه و شهرسازی: دستگاه‌های متولی باید سقف سهمیه اشتغال دریافت کنند و به این دستگاه‌ها فشار بیاوریم که به این سقف تعیین شده برسند. مثلاً در بخش‌های صنعت، مسکن یا مشاغل خانگی باید خط‌مشی برای ایجاد شغل تعیین کنیم

به گفته وزیر کشور، در جاهایی که اشتغال وجود دارد بزه‌های اجتماعی و تخلفات کاهش می‌یابد. باید برای مناطق کم‌برخوردار برنامه دقیق داشته باشیم. مثلاً سواحل مکران توسعه داده شده و اشتغال ایجاد شود تا مهاجرت معکوس صورت گیرد.

یک میلیون و ۸۵۰هزار شغل تا پایان ۱۴۰۱ ایجاد می‌شود

در پایان این نشست هم وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از وعده راه‌اندازی یک میلیون و ۸۵۰هزار شغل تا پایان ۱۴۰۱ خبر داد.

«حجت‌الله عبدالملکی» با تأکید بر اهمیت تکمیل بانک اطلاعات اشتغال و کسب و کار ایرانیان تصریح کرد: مقرر کردیم تمامی وقایع اشتغال ایرانیان روی کدملی آنان ثبت شود و پلتفرم مربوطه طراحی شده و به‌زودی ابلاغ می‌شود.

وی به ترویج فرهنگ کسب و کار اشاره و تصریح کرد: با دستگاه‌های فرعی شامل وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات، ائمه جمعه، صداوسیما، رسانه‌ها و... برای ترویج فرهنگ کسب و کار و کارآفرینی مذاکراتی داشتیم. متأسفانه در برخی از مردم این استنباط وجود دارد که در شرایط فعلی نمی‌شود کسب و کار راه انداخت اما با شرایط موجود هم می‌توان کارآفرینی کرد. ما مشکل نرسیدن اطلاعات و اطلاع‌رسانی فرصت‌های شغلی به مردم داریم. مثلاً در یک شهر نیروی بیکار وجود دارد اما در شهرک صنعتی همان شهر دنبال نیرو می‌گردند.

رئیس سازمان برنامه و بودجه: در همه حوزه‌ها به رشد اقتصادی وابسته هستیم. نقدینگی داریم اما با آن اشتغال ایجاد نمی‌شود چون ثبات اقتصادی ایجاد نشده و مردم پول را به جای کارآفرینی در جاهای دیگر هزینه می‌کنند

الزام وام‌گیرندگان میلیاردی به ایجاد شغل!

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تأکید بر اینکه برنامه‌ریزی کردیم یک میلیون و ۸۵۰هزار شغل تا پایان ۱۴۰۱ ایجاد شود، خاطرنشان کرد: سهمیه هر دستگاه باید مشخص شود که چه تعداد اشتغال ایجاد می‌کنند و تا حدودی این سهمیه‌ها مشخص شده است. برخی دستگاه‌های اجرایی الگوی اشتغال داشتند و برخی هم وزارت کار این الگو را ارائه داد. جلسات زیادی با وزارتخانه‌ها در سطح معاونان داشتیم و از این پس شورای عالی اشتغال به دستور رئیس‌جمهور ماهی یک بار تشکیل می‌شود. برش‌های شهرستانی و استانی تدوین و به استانداران ابلاغ خواهد شد. با بانک مرکزی مذاکره کردیم هر کس وام فعالیت‌های اقتصادی تولیدی بگیرد به ازای هر یک میلیارد تومان، یک شغل ایجاد کند که البته هنوز بانک مرکزی تأیید نهایی را نداده است.عبدالملکی ادامه داد: شبکه بانکی سال گذشته 1800هزار میلیارد تومان وام داده که همگی اعلام کردند برای تولید بوده و در برنامه‌های خود گفتند مجتمع مسکونی یا کارخانه می‌سازند اما وام را گرفته و رفته‌اند. اگر سامانه تسهیلات بانکی به سامانه ملی اشتغال متصل شود و توافق کنیم به ازای هر یک میلیارد تومان وام یک شغل ایجاد شود، می‌توانیم از وام‌گیرنده سوال کنیم با وامی که دریافت کرده، اشتغال ایجاد کرده یا خیر.سخنان حاضران در نخستین نشست شورای عالی اشتغال در دولت سیزدهم نشان می‌دهد که هنوز در این دولت، فهم مشترکی بر سر مسائل اصلی اقتصادی کشور وجود ندارد. در حالی‌که عمده شرکت‌کنندگان در این نشست، از اعداد و ارقام اعطای تسهیلات بانکی در کشور به این نتیجه می‌رسند که با فشار به دستگاه‌های مختلف و ایجاد سهمیه‌بندی اشتغال، می‌توان هدف‌گذاری ایجاد یک میلیون شغل در کشور را محقق کرد، تنها رئیس سازمان برنامه و بودجه بر این موضوع مهم و کاملا شناخته شده اقتصادی پافشاری کرده است که تا زمان نبود ثبات در اقتصاد و درجا زدن بنیان‌های تولیدی کشور نمی‌توان به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در کشور و ایجاد اشتغال، دلخوش کرد.