براساس آمار در ایران، از حدود ۲۳ میلیون نفر جمعیت فعال، حدود هفت میلیون نفر بدون بیمه بازنشستگی هستند. با توجه به اینکه شمار ورودی‌های جدید به صندوق‌های بازنشستگی کاهش یافته و از سویی جمعیت سالمندی که بیشتر آنها جامعه بازنشستگان حقوق‌بگیر را تشکیل می‌دهد نیز رو به افزایش است، پرداخت مستمری بازنشستگان نسل‌های بعدی قطعا به مشکلات جدی خواهد خورد.

از طرفی، کسانی هم که به بازنشستگی رسیده‌اند با مشکلات متعدد معیشتی روبه‌رو هستند. تقریبا همه بازنشستگان یک درد مشترک را فریاد می‌زنند و آن هم مشکلات و سختی‌هایی است که پس از 30 سال زحمت، مرهمی بر دردهاشان ننهاده‌اند. خبرنگار خبرگزاری ایسنا در این گزارش، با افرادی که سال‌هاست بازنشسته شده‌اند، هم‌کلام شده تا از سختی‌ها و تلخی روزگارشان با ما بگویند.

از حرف تا عمل به همسان‌سازی

طاهره ۵۴ سال دارد. او درباره گرانی و تورم و تاثیرات آن بر بازنشستگان و مستمری‌بگیران می‌گوید: «زندگی من بسیار سخت و دشوار می‌گذرد. تورم و گرانی این چند ماه اخیر ما را داغان کرده است. قبلا می‌گفتیم مردم سفره‌هاشان کوچک شده اما الان سفره‌های همه ما خالی شده و دیگر از پس مخارج روزمره و عادی زندگی‌مان برنمی‌آییم».

این بازنشسته افزود: «مدت‌هاست دغدغه اصلی بازنشستگان اجرای همسان‌سازی است. متاسفانه دولت در سال‌هایی که شرایط خوبی داشت همسان‌سازی را اجرا نکرد. اکنون شرایط اقتصادی سختی را پشت سر می‌گذاریم ولی به هر حال باید آن را اجرا کند». از او می‌پرسم همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تا چه اندازه کارآمد بود. مکثی کرد و گفت: «چه همسان‌سازی و چه تناسب حقوقی همه‌اش غیرواقعی است. هر حقوقی را ۲۰ الی ۳۰هزار تومان افزایش داده‌اند که با این میزان افزایش، هیچ همسان‌سازی و تناسب حقوقی صورت نگرفته است».

طاهره در ادامه عنوان کرد: «این همسان‌سازی برای حقوق بالا یا حداکثربگیران فایده دارد. برای ما حداقل‌بگیران با این تورم کمرشکن، به اندازه سر سوزن فرق ندارد».

او با اشاره به گرانی داروهای مصرفی اظهار کرد: «پزشکان من را به شکل آزاد ویزیت می‌کنند و تعرفه ۹۹درصد داروهایی که برایم تجویز می‌شود، آزاد است. هزینه داروها بسیار زیاد است. مدتی دیسک کمر و تنگی نخاع دارم و به دلیل گرانی داروها و ویزیت دیگر نمی‌توانم به دکتر مراجعه کنم. سال‌هاست چشم انتظار همسان‌سازی بوده‌ام و این هم نتیجه‌اش...».

تورم ۲۲درصد و افزایش ۲۲هزار تومانی حقوق

طاهره با اعتراض به وضعیت موجود بیان کرد: «زمانی که در بودجه ۱۴۰۰ نرخ تورم ۲۲درصد پیش‌بینی شده آیا واقعا درد جامعه را دیده‌اند؟».

وی از افزایش قیمت اجناس در بازار گفت: «ماه گذشته مرغ کیلویی ۱۶هزار تومان بود اما حالا کیلویی ۳۲هزار تومان است، یک قالب پنیر را ۷هزار تومان می‌خریدم و الان۲۱هزار تومان. شما به این موارد نرخ تورم ۲۲درصد می‌گویید! واقعا نمی‌دانم روی چه حسابی می‌گویند تورم ۲۲درصد هست و ۲۲هزار تومان به حقوق ما اضافه می‌کنند». این بازنشسته آموزش و پرورش توضیح می‌دهد: «با حقوق دو میلیون و ۳۵۰هزار تومان ماهانه زندگی می‌کنم. یک میلیون و 700هزار تومان اجاره‌خانه‌ام می‌شود و بین ۲۰۰ تا ۳۰۰هزار تومان هزینه آب و برق و تلفن را پرداخت می‌کنم یعنی در واقع ماهی ۳۵۰هزار تومان برایم باقی می‌ماند. حالا شما بگویید چگونه می‌توانم زندگی کنم! زندگی واقعا بر ما سخت می‌گذرد و نمی‌دانیم دردمان را به چه کسی بگوییم». طاهره عنوان می‌کند: «وام بازنشستگی سود ۱۷ الی ۱۸درصدی دارد که برای بازپرداخت آن بسیار دچار مشکل می‌شوم چرا که با گرفتن وام باید تمام حقوقم را باید برای پرداخت کنار بگذارم و دیگر از پس هزینه کرایه خانه و زندگی برنمی‌آیم. اگر وام هم نگیرم نمی‌دانم چگونه باید زندگی خود را سپری کنم». او درباره انتظارات خود می‌گوید: «از دولت هیچ توقعی ندارم فقط افرادی که قانون را تصویب می‌کنند همین حقوق را برای بازنشستگی خودشان در نظر بگیرند و یک ماه با این حقوق زندگی کنند و نتیجه را بگویند که چگونه توانستند با دریافتی دو میلیون و ۳۵۰هزار تومانی کرایه خانه، هزینه درمان، پول آب و برق و تلفن و تهیه خوراک را پرداخت کنند؟».

 از دولت توقعی ندارم. فقط افرادی که قانون را تصویب می‌کنند همین حقوق را برای بازنشستگی خودشان در نظر بگیرند و یک ماه با این حقوق زندگی کنند و نتیجه را بگویند که چگونه توانستند با دریافتی دو میلیون و ۳۵۰هزار تومانی، هزینه زندگی را پرداخت کنند

این بازنشسته آموزش و پرورش در نهایت می‌گوید: «هر سال خانه‌ام را جابه‌جا می‌کنم و تمام ترسم از مبلغی است که قرار هست صاحبخانه افزایش دهد. او هم با مبلغ اجاره‌خانه امورات زندگی خود را می‌گذراند و من هم از پس مخارج زندگی‌ام برنمی‌آیم. کاش چاره‌ای برای این مشکلات پیدا شود».

فشار به اقشار کم‌درآمد  وارد می‌شود

مراد بازنشسته بعدی است که پای صحبت‌هایش می‌نشینیم. او که با مشکلات و سختی‌های زیادی روبه‌روست، می‌گوید: «تورم و گرانی  روی زندگی روزمره بازنشستگان و گروه‌های کم‌درآمد و حتی تعاملات اجتماعی آنها بسیار تاثیر گذاشته است. مشکلات مالی سبب مشکلات رفتاری و کاهش هم‌بستگی بین اعضای خانواده می‌شود و آرامش را از خانواده‌های بازنشسته می‌گیرد». این مرد ۴۷ساله از انتظارات خانواده خود و کنترل تورم و گرانی گفت: «زمانی جامعه به رشد و شکوفایی می‌رسد که با کنترل تورم شاهد افزایش حقوق قشرهای کم‌درآمد باشیم و یک بازنشسته بتواند تمامی نیازهای زندگی خود را تامین کند».

وی با اشاره به همسان‌سازی و افزایش حقوق عادلانه ادامه می‌دهد: «همسان‌سازی حقوق بازنشسته‌ها و اجرایی شدن آن توسط دولت در سال جاری یکی از آرزوهای بازنشستگان بود که موجب رضایت‌مندی و خوشحالی شد اما با تورم فعلی، چندان تغییر و تحولی در وضعیت بازنشستگان ایجاد نکرد». مراد اضافه کرد: «مشکلات معیشتی بازنشستگان پس از بازنشستگی بسیار زیاد است. فرزندان بازنشستگان نیاز به حمایت مالی دارند. زمانی که نیاز افراد خانواده تامین نشود، همبستگی از بین خواهد رفت و این شروع مشکلات خانوادگی است».

وی با اشاره به دغدغه‌های سه دهه خدمت افزود: «بعد از 30 سال خدمت، بیمه‌های خدمات درمانی ما به گونه‌ای است که پاسخگوی هزینه‌های اندکی است. اگر فرد بازنشسته به بیماری خاصی دچار شود و به پزشک متخصص مراجعه کند، خدمات درمانی به صورت آزاد در نظر گرفته می‌شود و قیمت و گرانی داروها را هم که می‌دانید».

مشکلات معیشتی بازنشستگان پس از بازنشستگی بسیار زیاد است. فرزندان بازنشستگان نیاز به حمایت مالی دارند. زمانی که نیاز افراد خانواده تامین نشود، همبستگی از بین خواهد رفت و این شروع مشکلات خانوادگی است

نامهربانی مسئولین با بازنشستگان

«مسعود» هم از مشکلات عدیده بازنشستگان یاد می‌کند و می‌گوید: «بازنشستگان هم‌چنان از مسئولین نامهربانی می‌بینند. اخیراً خط فقر در ایران را 10میلیون تومان اعلام کردند که نشان از اختلال شدید در زندگی مردم دارد».

او ادامه داد: «دخل و خرج مردم با هم هماهنگ نیست. بازنشستگان در این روزهای وانفسای گرانی، دچار سختی زندگی شده‌اند و تحت تاثیر تورم و گرانی هر روز سفره‌هایمان کوچک‌تر می‌شود». مسعود عنوان می‌کند: «همسان‌سازی صورت گرفت و تا حدودی حقوق بازنشستگان افزایش یافت ولی ‌از آنجایی که نتوانسته‌اند بازار را کنترل کنند و با توجه به اینکه اقتصاد کشور بیمار است، هیچ تاثیری در بهبود کیفیت زندگی بازنشستگان نداشته است». این شهروند بازنشسته افزود: «بازنشسته‌ها با توجه به اقتضای سن‌شان بیشتر در معرض بیماری هستند و به بیمه طلایی نیاز دارند. آنچه که بازنشستگان برای درمان خود هزینه می‌کنند بیمه با تاخیر، آن هم تنها قسمتی از هزینه‌ها را پرداخت می‌کند». مسعود گفت: «دیگر چشم‌انداز خوبی برای بهبود اوضاع نمی‌بینم. با این نرخ تورم در بودجه سال آینده یقیناً وضعیت بدتر و مردم دچار مشکلات عدیده‌ای خواهند شد. با این تورم خیلی اقلام از سبد غذایمان حذف شده که خود باعث بیماری‌های جسمی و روانی بازنشستگان می‌شود و موجب می‌شود دوباره مشکلات جدیدتری رخ دهد».

حداقل‌های زندگی به ماهانه 5میلیون تومان نیاز دارد

عضو هیات مدیره کانون عالی بازنشستگان کشور نیز با بیان اینکه هم‌اکنون دریافتی کارگران با احتساب مزایا و سنوات به حدود سه میلیون تومان می‌رسد، گفت: «برای اینکه کارگران بتوانند معیشت بهتری داشته باشند، باید دریافتی آنها در سال آینده به حداقل پنج میلیون تومان برسد».

به گفته جواد اکبری، براساس قانون، نرخ دستمزد هر سال عمدتا براساس تورم و سبد هزینه زندگی خانوار تعیین می‌شود و اگر بخواهیم افزایش دستمزد سال آینده را صرفا براساس نرخ تورم هم در نظر بگیریم باید ۴۵درصد بیشتر شود، زیرا براساس آمارهای رسمی میانگین تورم امسال حدود ۴۵درصد بوده و فکر می‌کنم سال آینده بیشتر هم بشود. همچنین بعد از هر افزایش دستمزد به بهانه گران شدن مزد قیمت تمامی اجناس نیز فورا بالا می‌رود و مجموع این موارد افزایش دستمزد سال آینده را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

وی با بیان اینکه افزایش دستمزد کارگران بازنشسته نیز متاثر از تصمیمی است که برای دستمزد سال آینده گرفته خواهد شد، تاکید کرده است: «کارگران بازنشسته هم چشم انتظار بهبود وضعیت معیشت خود هستند و امیدواریم به وضعیت زندگی آنها نیز توجه شود».