رامین پرتو

نیمه‌شب گذشته در واشنگتن دی‌سی، تعطیلی دولت فدرال ایالات متحده رسماً اعلام و آغاز شد؛ رخدادی که نه‌تنها دستگاه‌های اجرایی و اداری آمریکا را فلج کرده بلکه بار دیگر شکاف‌های عمیق حزبی در ساختار سیاسی ایالات متحده را به نمایش گذاشته است. پس از شکست سنای آمریکا در تصویب لوایح تأمین مالی دولت، کاخ سفید و جمهوری‌خواهان انگشت اتهام را به سمت دموکرات‌ها نشانه گرفتند و در مقابل، رهبران دموکرات این اقدام را نتیجه سیاست‌های افراطی ترامپ و حزب جمهوری‌خواه دانستند. 

دفتر مدیریت و بودجه کنگره آمریکا که نهادی غیرحزبی به حساب می‌آید، برآورد کرده است که تعطیلی دولت باعث خواهد شد روزانه حدود ۷۵۰ هزار کارمند فدرال به مرخصی اجباری فرستاده شوند و حدود ۴۰۰ میلیون دلار حقوق معوق بماند. این وضعیت نه‌تنها بخش‌های غیرضروری دولت را تعطیل می‌کند، بلکه به مرور اثرات سنگینی بر اقتصاد و جامعه آمریکا 

خواهد گذاشت. 

نکته اینجاست که این نخستین تعطیلی دولت از سال ۲۰۱۸ (دور اول ریاست جمهوری ترامپ) است؛ با این تفاوت که این بار برخلاف سنت گذشته که کارکنان پس از پایان تعطیلی دوباره به کار بازمی‌گشتند، دولت ترامپ در دور دوم ریاست جمهوری‌اش تهدید کرده اخراج‌های دائمی صورت خواهد گرفت و حالا موجی از نگرانی و تنش در میان کارمندان فدرال ایجاد کرده است.

ترامپ با تکیه بر تجربه‌های گذشته، تعطیلی دولت را نه تهدید بلکه فرصت می‌بیند؛ فرصتی برای کاهش نقش دولت، پاکسازی ادارات فدرال و تضعیف رقیب سیاسی، اما این راهبرد ریسک بالایی دارد و می‌تواند در صورت نارضایتی عمومی، به ضرر او و حزب جمهوری‌خواهان تمام شود

بن‌بست سیاسی در کنگره

نقطه آغاز این بحران، شکست سنا در تصویب لوایح دوحزبی بود. جمهوری‌خواهان با وجود کنترل هر دو بخش کنگره آمریکا (سنا و مجلس نمایندگان)، برای تصویب لایحه بودجه به ۶۰ رأی در سنا نیاز داشتند، اما تنها ۵۳ کرسی در اختیار آنها بود و در مقابل دموکرات‌ها با انسجام کامل، لایحه پیشنهادی را رد کردند و حتی تلاش جمهوری‌خواهان برای تصویب نسخه‌ای ساده‌تر نیز ناکام ماند.

در این راستا مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان، دموکرات‌ها را مقصر دانست و گفت که «به نظرم تعطیلی دولت اکنون ناگزیر است اما مساله این است که چاک شومر (سناتور دموکرات) تا چه زمانی می‌خواهد دولت را تعطیل نگه دارد و قمار خطرناکی است.» در سوی دیگر، چاک شومر رهبر اقلیت سنا و حکیم جفریس رهبر اقلیت مجلس نمایندگان، اتهامات را متوجه جمهوری‌خواهان و شخص ترامپ دانستند و تاکید کردند که کاخ سفید با تهدید به اخراج گسترده، می‌خواهد با ابزار ارعاب، لایحه‌ای حزبی (و نه ملی) را به تصویب برساند.

به هر ترتیب، این جدال سیاسی، دولت آمریکا را وارد تعطیلی رسمی کرد و این وضعیت طبق تجربه‌های گذشته می‌تواند از چند روز تا چند هفته ادامه پیدا کند.

ترامپ بازی تعطیلی: 

راهبرد یا تصادف؟

سؤال کلیدی این است که چرا دونالد ترامپ همانند دوره نخست ریاست جمهوری‌اش، بار دیگر تن به تعطیلی دولت داد؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد ترامپ از تعطیلی دولت نه به‌عنوان شکست، بلکه به‌عنوان ابزاری برای فشار سیاسی استفاده می‌کند. در دوره اول، ترامپ سه بار با تعطیلی دولت مواجه شد؛ طولانی‌ترین آن ۳۵ روز به طول انجامید که به رکوردی تاریخی بدل شد و او همواره معتقد است این فشارها می‌تواند دموکرات‌ها را وادار به عقب‌نشینی در حوزه‌هایی همچون مهاجرت، بودجه دفاعی و کاهش هزینه‌های رفاهی کند. 

در دور دوم ریاست جمهوری او، تعطیلی دولت ابعاد تازه‌ای پیدا کرده است. ترامپ این بار نه تنها به مرخصی اجباری کارکنان بسنده نکرده، بلکه به‌طور علنی از «اخراج دائمی» و کاهش دائمی نیروهای فدرال سخن گفته است. این سیاست در چارچوب طرح کاخ سفید برای صرفه‌جویی ۲۸ میلیارد دلاری سالانه معرفی شده و از سوی دولت به‌عنوان «بزرگترین کاهش نیروی فدرال در تاریخ آمریکا» تبلیغ می‌شود. اما در عمل، برای دموکرات‌ها و اتحادیه‌های کارگری، این اقدام چیزی جز «ارعاب و سرکوب سیاسی» نیست.

از نگاه ترامپ، تعطیلی دولت فرصتی است برای پاکسازی نهادهای فدرال از نیروهایی که به زعم او «وفاداری حزبی به دموکرات‌ها» دارند. او بارها تاکید کرده که اخراج‌ها بیشتر متوجه کارکنانی خواهد شد که گرایش سیاسی‌شان به حزب رقیب نزدیک‌تر است و چنین رویکردی، بحران تعطیلی دولت را از یک موضوع صرفاً بودجه‌ای به عرصه‌ای کاملاً سیاسی و انتخاباتی کشانده است.

دو نگاه متضاد به تعطیلی دولت

مواجهه دوحزبی در پرونده تعطیلی دولت آمریکا به جایی رسیده که جمهوری‌خواهان تعطیلی دولت را نتیجه لجاجت دموکرات‌ها می‌دانند و تاکید دارند که لوایح پیشنهادی کاخ سفید و مجلس نمایندگان «ساده‌ترین راه‌حل برای ادامه کار دولت» بوده است. به باور آنها کسانی مانند شومر و جفریس با گروگان گرفتن بودجه دولت، به دنبال کسب امتیازهای سیاسی در حوزه بهداشت و بیمه درمانی هستند.

دموکرات‌ها، تعطیلی دولت را بخشی از راهبرد ترامپ برای اعمال فشار سیاسی و تحمیل سیاست‌های افراطی می‌دانند و استدلال می‌کنند که کاخ‌سفید با تهدید به اخراج گسترده، می‌خواهد اتحادیه‌های کارگری و افکار عمومی را مرعوب کند و این موضوع به هیچ‌وجه قابل پذیرش نیست

از سوی دیگر، دموکرات‌ها، تعطیلی دولت را بخشی از راهبرد ترامپ برای اعمال فشار سیاسی و تحمیل سیاست‌های افراطی می‌دانند و استدلال می‌کنند که کاخ‌سفید با تهدید به اخراج گسترده، می‌خواهد اتحادیه‌های کارگری و افکار عمومی را مرعوب کند و این موضوع به هیچ‌وجه قابل پذیرش نیست. این دو نگاه متضاد، نشان می‌دهد که بحران تعطیلی دولت چیزی فراتر از یک اختلاف بودجه‌ای است و به بخشی از جدال ایدئولوژیک دو حزب بزرگ آمریکا بر سر نقش دولت فدرال و اولویت‌های اقتصادی و اجتماعی بدل شده است.

پیامدهای اقتصادی و اجتماعی چیست؟

تعطیلی دولت آمریکا همیشه هزینه‌های اقتصادی هنکفتی به همراه داشته است. بر اساس گزارش دفتر بودجه کنگره، در تعطیلی سال ۲۰۱۳، حدود ۲۴ میلیارد دلار خسارت به اقتصاد آمریکا وارد شد و اکنون که ترامپ تهدید به اخراج‌های دائمی کرده، پیامدها بسیار سنگین‌تر خواهد بود. در بعد اقتصادی، کاهش حدود ۲۰۰ هزار شغل فدرال نه تنها هزینه‌های بیکاری را افزایش می‌دهد، بلکه قدرت خرید خانوارها را کاهش داده و رشد اقتصادی را کند می‌کند. این مسئله می‌تواند بازار کار آمریکا را در شرایطی که همچنان با تبعات پساپاندمی و رکود تورمی دست به گریبان است، شکننده‌تر کند.

در بعد اجتماعی، اخراج‌های گسترده می‌تواند موجی از بی‌اعتمادی و نارضایتی را میان کارمندان فدرال و اتحادیه‌های کارگری ایجاد کند. این اقدام همچنین شکاف سیاسی ـ اجتماعی را عمیق‌تر می‌کند؛ چراکه ترامپ آشکارا گفته اخراج‌ها متوجه دموکرات‌ها خواهد بود و چنین گفتمانی، نوعی «سیاسی‌سازی» قلمداد می‌شود که خطر فرسایش مشروعیت نهادهای فدرال را در پی دارد.

همچنین، اختلال در خدمات عمومی همچون آموزش، خدمات درمانی، امور مهاجرتی و ثبت اسناد می‌تواند زندگی روزمره میلیون‌ها آمریکایی را تحت تاثیر قرار دهد که طبقات متوسط و پایین جامعه، بیشترین آسیب را از این وضعیت خواهند دید. 

فرجام سخن

تعطیلی دولت فدرال آمریکا در اکتبر ۲۰۲۵، بار دیگر نشان داد که سیاست در واشنگتن بیش از هر زمان دیگری دچار قطبی‌سازی و شکاف‌های عمیق است. در حالی که جمهوری‌خواهان آن را ابزار فشار بر دموکرات‌ها می‌دانند، حزب دموکرات این اقدام را تلاش آشکار ترامپ برای سوءاستفاده انتخاباتی و اعمال ارعاب سیاسی معرفی می‌کند. 

ترامپ با تکیه بر تجربه‌های گذشته، تعطیلی دولت را نه تهدید بلکه فرصت می‌بیند؛ فرصتی برای کاهش نقش دولت، پاکسازی ادارات فدرال و تضعیف رقیب سیاسی، اما این راهبرد ریسک بالایی دارد و می‌تواند در صورت نارضایتی عمومی، به ضرر او و حزب جمهوری‌خواهان تمام شود.

در نهایت، آنچه بیش از همه روشن است، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی سنگینی است که این تعطیلی و اخراج‌های گسترده بر جامعه آمریکا تحمیل خواهد کرد و اگر این بحران همانند 2018 طولانی شود، می‌تواند نه تنها اقتصاد آمریکا را متزلزل کند بلکه اعتماد عمومی به نظام سیاسی را نیز بیش از پیش کاهش دهد.