شهروندان استرالیایی در بازداشت چین

سیدمحمد میرزامحمدزاده

اعضای جامعه مسلمین اویغور در استرالیا دوباره خواهان اقدام دولت برای رهاسازی تعدادی از شهروندان دائم استرالیا که در استان سین کیانگ چین بازداشت هستند شده‌اند.

روزنامه انگلیسی گاردین روز دوشنبه (22 بهمن ماه) گزارش کرد که حدود 17 تن از ساکنین استرالیا در بازداشت خانگی، در زندان یا بازداشت در مراکز به‌اصطلاح بازپروری در منطقه غربی استان سین کیانگ یا منطقه‌ای که از سوی اویغورها شرق ترکستان خوانده می‌شود، به سر می‌برند.

گفته می‌شود که این افراد در جریان سفر برای دیدار با اقوام خود در چین که برخی از آن‌ها افراد خانواده‌ای دارند که شهروند استرالیا هستند، بازداشت شده‌اند.

نورگل ساووت، یک فعال مدنی اویغور- استرالیایی کسی که جزئیات بازداشت 17 فرد و اتفاقات پس‌ازآن را برای گاردین تشریح کرده بود، به الجزیره گفت: به‌محض اینکه این افراد به چین رسیدند پاسپورت آن‌ها توقیف شد، چراکه آن‌ها باوجود داشتن اقامت دائم استرالیا، پاسپورت چینی داشتند. ما تنها در مورد 17 فرد در استان سین‌ کیانگ صحبت نمی‌کنیم. ما در مورد اعضای  مستقیم خانواده‌های آن‌ها،‌ اینجا در استرالیا حرف می‌زنیم. زندگی 17 خانواده خراب شده است. آن‌ها نمی‌توانند به کار خود ادامه دهند. حال روحی آن‌ها خوب نیست.

نورمحمد مجید، رئیس انجمن استرالیایی شرق ترکستان (ETAA) گفت: این موضوع منجر به شگفتی ما نشده است. جامعه ما به ما گفته بود که اعضای خانواده این افراد از سال 2017 در شرق ترکستان دچار مشکل بودند.

وی افزود: بر اساس محاسبات من تعداد افراد بازداشتی بیشتر از20 نفر است که شامل کودکان خردسال نیز می‌شود. ما عمیقاً در مورد امنیت و سلامت این افراد نگران هستیم.

درحالی‌که حدود 10 درصد از جمعیت اویغورها در بازداشت به سر می‌برند، پراکندگی این اقوام در سرتاسر جهان در معرض تأثیر قرار گرفته است

البته وزارت امور خارجه استرالیا اعلام کرده از اینکه شهروندانش در استان سین کیانگ بازداشت هستند، مطلع نبوده است. سخنگوی این وزارتخانه در بیانیه‌ای که به دست الجزیره رسید، گفته است: ما از چندین پرونده مطلع هستیم که در آن خانواده و دوستان برخی افراد در استرالیا قادر به ارتباط با اشخاصی که به استان سین‌ کیانگ سفر کرده‌اند، نیستند.

وی افزود: در  برخی از موارد این اشخاص‌‌ مناسبات استرالیایی همچون اقامت دائم استرالیایی یا ویزای همسری داشتند. درحالی‌که اعضای خانواده این افراد خواهان واکنش نسبت به این موضوع هستند، ما گفت‌وگو‌هایی را با مقامات چینی در مورد محل اقامت این افراد انجام داده‌ایم.

گفته می‌شود 600 خانواده اویغور با جمعیتی بالغ بر سه هزار نفر به استرالیا نقل مکان کرده‌اند. نورمحمد مجید رئیس ETAA دراین‌باره گفت: برخی از اویغورها صدها هزار دلار برای اخذ اقامت دائم خرج کرده‌اند. آن‌ها بدون شک حق دارند بر اساس شرایط ویزا در استرالیا زندگی کنند. اکثر آن‌ها در این کشور خانه ساخته‌اند و تجارت خود را در آن به راه انداخته‌اند.

بازداشت و ارعاب

دولت چین در سال‌های اخیر سرکوب علیه جمعیت اقلیت مسلمان را تشدید کرده و مدعی است که با افراط‌گرایی و بیماری‌های ایدئولوژیک اسلام مبارزه می‌کند. پکن در ماه ژانویه (دی – بهمن) با صدور فرمانی عنوان کرد که قصد دارد در طول پنج سال آتی اسلام را با آداب و رسوم سوسیالیسم حاکم در چین منطبق کند.

هیات حقوق بشر سازمان ملل ماه اوت گذشته (مرداد – شهریور) ادعا کرد بیش از یک میلیون از اویغورها و دیگر اقلیت‌ها در مکان‌هایی که کمپ‌های بازداشت گسترده خوانده می‌شوند، در بازداشت به سر می‌برند؛ کمپ‌هایی که به‌شدت مورد نظارت هستند. کسانی هم که بیرون کمپ زندگی می‌کنند، تحت نظارت و ارعاب برای عدم اشاعه اسلام هستند که به عقیده برخی این اقدام نسل‌کشی فرهنگی به شمار می‌رود.

دولت استرالیا باید حمایت خود را از تلاش‌هایی که از سوی شورای حقوق بشر انجام می‌شود، اعلام کند تا مأموریت حقیقت‌یابی در استان سین کیانگ آغاز شود

درحالی‌که حدود 10 درصد از جمعیت اویغورها در بازداشت به سر می‌برند، پراکندگی این اقوام در سرتاسر جهان در معرض تأثیر قرار گرفته است.

ساووت، فعال اویغور – استرالیایی گفت بیشتر اویغورها در استرالیا بین 20 تا 50 عضو  خانوادگی در این کمپ‌ها دارند و یکی از آن‌ها 200 عضو خانواده پدری و مادری‌اش در این کمپ‌ها اسیر هستند. بر اساس اعلام وزارت خارجه استرالیا، حداقل سه شهروند استرالیا در بین سال‌های 2017 تا 2018 در کمپ‌های بازپروری چین اسیر شده بودند. گفته می‌شود که بسیاری از اویغور‌های خارج از چین از سوی دولت چین تهدید می‌شوند.

ساووت، کسی که از سال 2001 در استرالیا زندگی کرده است، گفت که مقامات چینی در استان سین کیانگ با خواهر وی در ملبورن تماس تلفنی برقرار کرده و از وی خواسته‌اند که به ساووت بگوید دست از فعالیت‌های مدنی خود بردارد. وی به الجزیره گفت: آن‌ها تهدید کردند که اگر من دست از فعالیت‌هایم نکشم، اقوامم از کمپ‌های بازداشت آزاد نمی‌شوند.

وی ادامه داد: پرونده‌های زیادی همچون این وجود دارد. در برخی مواقع این افراد تماس‌هایی از سفارت‌های چین دریافت می‌کنند، برخی مواقع نیز تماس‌هایی از مقامات محلی در ارومغی یا کاشگر، که از فامیل‌های افراد می‌خواهند که جزئیات شخصی افراد را افشا کنند. درواقع این کار گروگان‌گیری اقوام در استان سین‌کیانگ به شمار می‌رود.

خانواده سووات در استان سین کیانگ به وی گفته‌اند که دیگر با ما تماس نگیر؛ چراکه هر وقت تو با ما تماس‌ می‌گیری پلیس جلو در خانه ظاهر می‌شود.

نوری ای تورکل، یکی از اعضای پروژه حقوق بشر اویغور در ایالات‌متحده که با اعضای جامعه اویغور در استرالیا اواخر سال 2018 دیدار داشت، به الجزیره گفت: جامعه اویغور به دلیل عدم توانایی در برقرار ارتباط با اعضای خانواده خود، اضطراب ناخوشایندی را متحمل می‌شوند.

وی افزود: آن‌ها همچنین از دولت چین برای آزادی خانواده خود ناامید شده‌اند و از دولت استرالیا نیز ناراحت هستند، چراکه اقدامات مقتضی در این رابطه انجام نداده است.

فراخوان برای اقدام

استرالیا به همراه ایالات‌متحده و دیگر کشور‌های غربی از چین خواسته‌اند که به بازداشت‌های گسترده‌ اویغورها پایان دهد. با‌این‌حال فعالان حقوق بشر بر این عقیده‌اند که واکنش دولت‌های غربی در این مورد ناکافی بوده است.

ترکل گفت: استرالیا و ایالات‌متحده با یکدیگر می‌توانند ائتلافی تشکیل دهند که بحران بشری را در چین هدف قرار دهند؛ به ویژه می‌توان مسئله اویغورها را در مأموریتی مشترک برطرف کرد. رویکرد تجاری همچون همیشه که به‌صورت نشست‌های دوجانبه پشت درب‌های بسته انجام می‌شود، هنوز نتوانسته به حل این معضل کمک کند.

الاین پیرسون، مدیر دیده‌بان حقوق بشر استرالیا، با اشاره به 278 تحقیقی که در ماه نوامبر (آبان – آذر) انجام شد گفت: دولت استرالیا باید حمایت خود را از تلاش‌هایی که از سوی شورای حقوق بشر انجام می‌شود، اعلام کند تا مأموریت حقیقت‌یابی در استان سین کیانگ آغاز شود.

نورمحمد مجید گفت: ما تاکنون هیچ اقدام صریحی را از سوی دولت استرالیا برای کمک به خودمان را شاهد نبوده‌ایم.

جاسیندا آردرن، نخست‌وزیر نیوزیلند سال گذشته موضوع اویغورها را در دیدار به مقامات رسمی دولت چین به میان کشید،  این در حالی است که اسکات موریسون، همتای استرالیایی وی هیچ‌وقت به‌صورت عمومی در مورد این موضوع صحبتی نکرده است.

استرالیا باید با دیگر شرکای خود در گروه اطلاعاتی پنج چشم شامل ایالات‌متحده، کانادا، نیوزیلند و بریتانیا همکاری کند تا به چین فشار بیاورد.

سووات گفت: چطور کانادا در این مورد از استرالیا بهتر عمل می‌کند؟ حتی نیوزیلند هم از استرالیا بهتر عمل کرده است.

حزب کار، حزب مخالف دولت استرالیا، از دولت خواسته است تا اقدامات بیشتری برای محافظت از اویغورها در استان سین‌ کیانگ به‌ویژه دو مقیم استرالیا انجام دهد.

در بیانیه پنی وونگ، وزیر امور خارجه در سایه استرالیا در این مورد آمده است: اینکه جامعه اویغورها نباید در استرالیا خود را تحت‌فشار بیابند، حق طبیعی آن‌ها است و ما به وزارت امور خارجه هشدار داده‌ایم که موضوع اویغورهای استرالیایی را با همتایان خود در پکن به بحث بگذارند. ما عملاً ‌در مورد شهروندان استرالیایی بازداشت شده در چین نگران هستیم.

او افزود: مشارکت با چین برای استرالیا بسیار مهم است،‌ اما همچون سایر کشورها، این موضوع نباید به معنی ترک ارزش‌ها یا حاکمیتمان باشد.

روز شنبه (بیستم بهمن ماه) ترکیه به اولین کشور اکثریت مسلمانی بدل شد که رفتار چین با اویغورها را به‌صراحت محکوم کرد. در بیانیه وزارت خارجه این کشور آمده بود: ما از مقامات چین دعوت می‌کنیم به حقوق بشر بنیادین ترک‌های اویغور احترام بگذارند و کمپ‌های بازداشت را تعطیل کنند.