روسیه برگزاری رزمایش آبی- خاکی ناتو در منطقه نوردیک را تحریک‌آمیز خواند؛
«دشمن پشت دروازه‌ها»ی مسکو!
فرشاد گلزاری
شاید شما هم فیلم سینمایی «دشمن پشت دروازه‌ها» Enemy at the Gates ساخته ژان ژاک آنو کارگردان مشهور فرانسوی را بارها و بارها دیده باشید؛ چراکه این فیلم نه تنها برای روس‌ها بلکه برای بسیاری از کشورهای دخیل در جنگ جهانی دوم اهمیت زیادی داشته که البته مخاطب خاص این فیلم را باید آلمان‌ها دانست. داستان این فیلم به نبرد استالینگراد که از 12 سپتامبر 1942 تا دوم فوریه 1943 میان ارتش شوروی و آلمان نازی درگرفته بود، مربوط می‌شود که در نهایت ارتش سرخ شوروی با ایستادگی در استالینگراد، پیروزی را به نام خود رقم زد.
به زعم تحلیلگران علوم استراتژیک، جغرافیای نوردیک، منطقه نزاع و جنگ‌های آینده میان روسیه و غرب خواهد بود و یکی از دلایلش هم انباشتی از ذخایر گاز و نفت است که حالا ناتو با دو عضو جدیدش یعنی سوئد و فنلاند در حال مخابره پیام به کرملین است
در بطن این فیلم، داستانِ ایفای نقش تک‌تیرانداز افسانه‌ای ارتش شوروی یعنی «واسیلی زایتسف» به ستون فقرات این فیلم تبدیل می‌شود که بر اساس بریده‌ای از نبرد استالینگراد بوده و یک ماجرای واقعی به حساب می‌آید. این تک‌تیرانداز روس در نهایت یکی از خبره‌ترین تک‌تیراندازهای ارتش آلمان نازی را که در ارتش شوروی اخلال ایجاد کرده و با شلیک‌های پی در پی خود باعث تضعیف روحیه سربازان شده بود، از بین می‌برد و به یک قهرمان ملی تبدیل می‌شود. استعاره «دشمن پشت دروازه‌ها» هم به این دلیل بود که ارتش آلمان تا استالینگراد که یک شهر راهبردی در کرانه رود ولگا به حساب می‌آمد پیشروی کردند اما به مسکو رسیدند و در همین نقطه شکست خوردند.
این موضوع را به این جهت یادآوری شد که بدانیم روس‌ها اساساً کشور خودر را یک جغرافیای دست نیافتنی تلقی می‌کنند و حالا هم که غرب در اوکراین با روسیه دست و پنجه نرم می‌کند، مسکو این تئوری را به گونه‌ای دیگر مطرح می‌کند و در این میان بارها به ناتو و ایالات متحده هشدار داده که رفتار آنها می‌تواند اوضاع پرونده اوکراین را بحرانی‌تر کند. با این وجود روز گذشته (دوشنبه) رزمایش ناتو با هدف دفاع از «قلمروی گسترش یافته نوردیک» و با حضور بیش از ۲۰ هزار سرباز از ۱۳ کشور به مدت ۲ هفته در مناطق شمالی فنلاند، نروژ و سوئد شروع شد. بر اساس اعلام آسوشیتدپرس، بیش از ۴۰۰۰ سرباز فنلاندی در این رزمایش با عنوان «واکنش نوردیک ۲۰۲۴» به رهبری نروژ حضور دارند که بیانگر حضور گسترده کشورهای تازه پیوسته به ناتو در یک مانور نظامی خارجی است. این رزمایش بخشی از بزرگترین رزمایش ناتو از زمان جنگ سرد است که «مدافع استوار ۲۰۲۴» نام دارد. در این راستا نیروهای دفاعی فنلاند در بیانیه‌ای اعلام کردند که برای نخستین بار، فنلاند به عنوان یکی از اعضای ناتو در رزمایش دفاع جمعی کشورهای عضو ائتلاف شرکت می‌کند. باید توجه داشت که فنلاند با ۱۳۴۰ کیلومتر مرز مشترک با روسیه در آوریل ۲۰۲۳ و در یک حرکت تاریخی در پی چندین دهه بی‌طرفی نظامی به ناتو ملحق شد و این در حالیست که درخواست عضویت سوئد نیز اکنون مورد تایید تمامی کشورهای عضو این ائتلاف قرار گرفته و این کشور، سی و دومین عضو ناتو محسوب می‌شود. نکته بسیار مهم این است که برای چندین سال، رزمایش‌های سالانه ناتو که در شمالگان انجام می‌شد، «واکنش سرد» نام داشت اما اینبار عنوان «واکنش نوردیک ۲۰۲۴» برای آن در نظر گرفته شده که به از منظر شکلی و ماهوی گویای مسائل مختلفی است.
مسکو نه تنها از برگزاری رزمایش ناتو در منطقه نوردیک راضی نیست بلکه بدون شک چندی دیگر روس‌ها در پاسخ به این اقدام اقدامات تأمینی جدی به نفع خود اتخاذ خواهند کرد. باید دید که آنها در اروپای شرقی چه اقداماتی را از نظر سیاسی و امنیتی عملیاتی می‌کنند؟
هشدار سرخ به مسکو از پشت مرزها
از منظر شکلی رزمایش «واکنش نوردیک ۲۰۲۴» به نوعی به موقیع جغرافیایی این رویداد نظامی اشاره دارد. منطقه نوردیک به ناحیه فرهنگی و جغرافیایی در شمال اروپا و اقیانوس اطلس شمالی گفته می‌شود که شامل کشورهای دانمارک، فنلاند، ایسلند، نروژ و سوئد و همچنین قلمروهای خودمختار گرینلند، سوالبار و فاروئه را شامل می‌شود که برخی‌ها هم به اشتباه اسکاندیناوی می‌گویند. این منطقه که در برخی از متون به شمالگان هم معنا شده یکی از جغرافیاهایی است که به زعم تحلیلگران علوم استراتژیک، منطقه نزاع و جنگ‌های آینده میان روسیه و غرب خواهد بود و یکی از دلایلش هم انباشتی از ذخایر گاز و نفت است. بر این اساس از حیث شکلی باید گفت که ناتو با دو عضو جدید خود یعنی فنلاند و سوئد در حال مخابره پیام تهدید از شمال اروپا یا همان منطقه نوردیک است. اما از منظر ماهوی این موضوع یک معنای دیگری دارد و در این راستا باید اعداد و ارقام را موردنظر قرار داد. در این رزمایش کشورهایی از جمله بلژیک، انگلیس، کانادا، دانمارک، فنلاند، فرانسه، آلمان، ایتالیا، هلند، نروژ، اسپانیا، سوئد و آمریکا حضور دارند اما تقریبا نیمی از سربازان، در رزمایش زمینی حضور دارند و مابقی هم در دریا مستقر هستند که نشان از یک تمرین نظامی مرکب زمینی - دریایی دارد؛ چراکه بیش از ۵۰ زیردریایی، ناوچه، ناوشکن، ناوهواپیمابر و سایر وسایل آبی-خاکی در این رزمایش حضور دارند. همچنین بیش از ۱۰۰ جنگنده، هواپیمای ترابری، هواپیمای تجسس دریایی و هلیکوپتر نیز در این رزمایش حضور داشته و مقام‌های نظامی نروژ هم اعلام کردند که این رزمایش بر روی دفاع و حفاظت از منطقه نوردیک متمرکز است. یکی از افسران نیروی هوایی سلطنتی نروژ در این خصوص گفته است که حضور گسترده نیروهای کشورهای نوردیک بیانگر این منطقه مهم و استراتژیک برای ناتو است و این رزمایش، آمادگی و ظرفیت کشورهای منطقه را برای انجام عملیات مشترک در مقیاس بزرگ در شرایط جوی و آب و هوایی مختلف تقویت می‌کند. این سخنان بدان معناست که غرب اعم از اروپا و آمریکا به واسطه ناتو نفوذ خود را با پیوستن سوئد و فنلاند تا بیخ گوش روس‌ها گسترش داده‌اند و در این میان حالا مسکو بیش از هر زمان دیگر عصبانی است. در این خصوص الکساندر گروشکو، معاون وزیر امور خارجه روسیه گفته است که مسکو رزمایش «پاسخ نوردیک ۲۰۲۴» ناتو که در فنلاند، سوئد و نروژ آغاز شده را رصد می‌کند و آنرا شدیداً تحریک‌آمیز می‌داند. خبرگزاری اسپوتنیک به نقل از گروشکو در اینباره نوشته است که ارتش در حال رصد کردن اوضاع بوده و ما تمامی ابزارهای لازم را برای این کار در اختیار داریم و اتفاقاً موضع سیاسی ما مشخص است؛ چراکه عقیده داریم این رزمایش‌ها، تحریک‌آمیز هستند و تمامی رزمایش‌ها، به ویژه، آنها که از نظر جغرافیایی، نزدیک مرزهای روسیه هستند، خطر بروز حوادث نظامی را افزایش می‌دهد. این موضع به خوبی نشان می‌دهد که مسکو نه تنها از این وضعیت راضی نیست بلکه بدون شک چندی دیگر روس‌ها در پاسخ به این اقدام سعی می‌کنند اقدامات تأمینی جدی به نفع خود اتخاذ کنند و باید منتظر بود و دید که آنها در اروپای شرقی چه اقداماتی را عملیاتی می‌کنند؛ چراکه از نظر روس‌ها باری دیگر «دشمن پشت دروازه‌ها» قرار گرفته است!
دیدگاه تان را بنویسید