نمایش دیپلماتیک با خروجی هیچ

فرشاد گلزاری

یک ماه از جنگ به پا شده میان حماس و ارتش اسرائیل می‌گذرد و هنوز آنچه دیده یا شنیده می‌شود صدای موشک و راکت، قتل عام کودکان در غزه و محاصره‌ای است که هر روز کشته‌شدگان بیشتری را به فهرست وزارت بهداشت فلسطین اضافه می‌کند. در این میان روزانه تعداد کشته‌شدگان نه تنها سیر صعودی به خود می‌گیرد، بلکه اظهاراتی از گوشه و کنار تل‌آویو در خصوص جنگ در غزه به گوش می‌رشد که هوش از سر آدمی می‌رباید.  به عنوان مثال روز گذشته (یکشنبه) آمیخای الیاهو، وزیر میراث اسرائیل از امکان استفاده از بمب هسته‌ای در نوار غزه خبر داد و با بی‌توجهی به حضور اسرای این رژیم در این باریکه گفت که آنها هزینه این جنگ هستند! او با صراحت اعلام کرد که نوار غزه دیگر نباید روی زمین وجود داشته باشد و ما باید ساخت شهرک‌ها در آن را از سر بگیریم. این سخنان به حدی واکنش منفی و گسترده در اراضی اشغالی، غزه و سایر کشورهای منطقه داشت که درنهایت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل ساعاتی بعد از این اظهارات، ضمن دور از واقعیت خواندن این سخنان، این وزیر اسرائیلی را تا اطلاع ثانوی از حضور در جلسات کابینه اسرائیل معلق کرد. اگرچه وزیر خاطی بعداً در توئیتی نوشت که «هر فردی که عقل دارد می‌داند که اظهارات مربوط به بمب اتمی استعاری بوده است»، اما همین موضوع به صورت کاملاً شفاف و بدون هرگونه حاشیه زائد، نشان می‌دهد که در کابینه نتانیاهو دیگر همانند سابق هیچگونه هماهنگی و همگرایی وجود ندارد. راستگرایان افراطی اگرچه از زمان به روی کار آمدنشان تاکنون برای اسرائیل هزینه‌های گزافی را تراشیده‌اند، اما در دوران جنگ آنچه که می‌بایست مورد توجه تمام سیاستمداران و نظامیان باشد، ایجد یک راهبرد مشخص و تبعیت همگان از آن است.  کابینه نتانیاهو دردرون خود اشخاصی را دارد که در حال خلق ادبیاتی هستند که همین حالا آمریکا و روسیه به عنوان دو قدرت برتر هسته‌ای از آن دوری می‌کنند. به هر ترتیب آنچه در این شرایط مهمتر از لفاظی‌های مقامات تل‌آویو به نظر می‌رسد، سفر آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده به اراضی اشغالی و سپس کشورهای منطقه مانند ترکیه، اردن، عراق و غیره است. رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکا روز جمعه وارد اسرائیل شد و این سفر وی را باید سومین سفر طی یکماه گذشته به اسرائیل دانست که نشان دهنده تعهد واشنگتن به حمایت همه‌جانبه از تل‌آویو آنهم در آستانه تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری 2024 آمریکا است. در این میان شبکه سی.ان.ان به نقل از یک منبع مطلع نوشته بود که وزیر امور خارجه آمریکا در ضمن سفر به اراضی اشغالی، اسرائیل را برای «وقفه در حملات هوایی علیه غزه به منظور اجازه دادن به میانجی‌گری»  تحت فشار قرار می‌دهد. بلینکن در جریان این سفر هنگامی که کنار اسحاق هرتزوگ، رئیس‌جمهور اسرائیل ایستاده بود بار دیگر حمایت واشنگتن از تل‌آویو را تکرار کرده و از ضرورت «حفاظت از غیرنظامیان در غزه» صحبت کرد و مدعی شد که «ما قویاً حامی این ایده هستیم که اسرائیل نه فقط حق، بلکه وظیفه داشته از خود دفاع کند و هر کار ممکن را انجام دهد و اطمینان بیابد که اتفاق هفتم اکتبر هرگز دوباره تکرار نمی‌شود».

به‌رغم تاکید کشورهای منطقه به آتش‌بس؛ سخنان بلینکن گویای آن است که ایالات متحده همچنان بر حمایت یکجانبه از اسرائیل اصرار دارد و اساساً قرار نیست اتفاقی در حوزه برقراری آتش‌بس در غزه رخ دهد

وقت‌کشی به نفع اسرائیل 

اینکه وزیر جنگ اسرائیل اعلام می‌کند با ایالات متحده در خصوص این امر توافق کرده‌ایم که در پایان جنگ در غزه هیچ اثری از حماس وجود نداشته باشد به نوعی گویای آن است که قرار نیست چیزی به نام آتش‌بس اجرایی شود

 این سخنان حاکی از آن است که ایالات متحده بر حمایت یکجانبه از اسرائیل اصرار دارد و اساساً قرار نیست اتفاقی در حوزه برقراری آتش‌بس در غزه رخ دهد. حال اگر سفر وی به کشورهای منطقه و دیدار او با مقامات ارشد این کشورها دنبال کنیم،‌ درمی‌یابیم که آنها هم بر بحث آتش‌بس سراسری تاکید ویژه دارند. بر همین اساس بلینکن در اردن با وزرای خارجه قطر، عربستان سعودی، امارات، مصر، اردن و نیز نخست‌وزیر لبنان دیدار کرد.  نجیب میقاتی، نخست وزیر موقت لبنان در دیدار با آنتونی بلینکن در اَمان تأکید کرد که اولویت، توقف تجاوزات اسرائیل علیه غزه و جنوب لبنان است و به همین جهت لبنان از جامعه بین‌المللی می‌خواهد بر این رژیم برای توقف تجاوزهای روزانه خود علیه حاکمیت لبنان فشار بیاورد. در این دیدارها دو نکته مهم  وجود دارد. نخست آنکه ایمن الصفدی، وزیر خارجه اردن در کنفرانس مطبوعاتی با همتایان آمریکایی و مصری خود اعلام کرد که ما خواهان توقف فوری درگیری‌ها و پایان این جنگ هستیم و با توصیف این جنگ به عنوان دفاع از خود (اسرائیل) مخالف هستیم. این موضع اردن اگرچه با موضع آمریکا و مصر در مورد وجود حق دفاع متضاد است اما به نوعی نشان داد ایالات متحده هیچ اقدامی در مقابل حملات اسرائیل به غزه انجام نخواهد داد؛ چراکه بلینکن در این کنفرانس خبری سه جانبه تصریح کرد که آتش‌بس در حال حاضر به حماس این امکان را خواهد داد تا به بهبود استقرار خود بپردازد و آنچه را که انجام داده است، تکرار کند. وزیر خارجه آمریکا تلویحا اذعان داشت که اگر هرگونه آتش‌بس در غزه رخ دهد، موجب تجدید قوای حماس خواهد شد که این می‌تواند برای اسرائیل بسیار گران تمام شود. اینکه بلومبرگ به نقل از منابع وزارت خارجه آمریکا اعلام می‌کند که بلینکن با هدف تلاش برای حفاظت از جان غیرنظامیان و نیز تسهیل و افزایش کمک‌های بشردوستانه به غیرنظامیان در غزه به ترکیه سفر می‌کند و از سوی دیگر پت رایدر، سخنگوی پنتاگون در نشست خبری روز پنجشنبه خود می‌گوید که «واشنگتن از آتش‌بس که به حماس زمان کافی برای تجدید قوا می‌دهد، حمایت نمی‌کند؛ زیرا این امر شهروندان اسرائیلی و دیگران را در معرض خطر قرار می‌دهد» به خوبی نشان دهنده آن است که بلینکن صرفاً برای اجرای نقش خود به عنوان رئیس دستگاه دیپلماسی وارد منطقه شده و در حال اجرای یک تئاتر سیاسی به نفع تل‌آویو است. این در حالیست که یوآو گالانت، وزیر جنگ اسرائیل در همین راستا و با اشاره به پیشروی زمینی ارتش اسرائیل گفته است که «در پایان این جنگ حماس در غزه وجود نخواهد داشت و ما با ایالات متحده در خصوص این امر توافق کرده‌ایم». این بدان معناست که هیچ خروجی مثبت و حتی آتش‌بس نصف و نیمه را نباید از سفر بلینکن به منطقه انتظار داشته باشیم، بلکه این یک تکاپوی دیپلماتیک به نفع اسرائیل در جریان است.