فرشاد گلزاری

زمانی که در 15 سپتامبر 2020 وزرای خارجه امارات و بحرین در کنار بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر فعلی اسرائیل و دونالد ترامپ، رئیس جمهوری وقت ایالات متحده پیمان ابراهیم را در مقابل دوربین صدها رسانه و شبکه تلویزیونی طرح دنیا امضاء می‌کردند، سوالی که مطرح شد این بود که کشور بعدی که با تل‌آویو وارد صلح می‌شود کدام است؟ گمانه‌زنی‌ها تا به امروز بر این تحلیل استوار بود که عربستان سعودی، قطر و عمان از کشورهایی هستند که به قطار پیمان ابراهیم خواهند پیوست اما در این میان اتفاقاتی رخ داده که به نظر می‌رسد دستگاه امنیتی و دیپلماسی اسرائیل به دنبال سناریوی دیگری است. در این راستا شنبه شب وبسایت «آی 24» در خبری فوری اعلام کرد الی کوهن، وزیر خارجه اسرائیل هفته گذشته با «نجلا المنقوش» همتای لیبیایی خود (در دولت عبدالحمید الدبیبه) در ایتالیا دیدار داشته است. در همین راستا، وزارت خارجه اسرائیل دیروز یکشنبه ضمن افشای دیدار کوهن و المنقوش نوشت که این اولین دیدار دو طرف در سطح مسئولان بلندپایه لیبی و اسرائیل محسوب می‌شود. کوهن در این دیدار گفت که تل‌آویو برای گسترش دامنه عادی‌سازی روابط با کشورهای غرب آسیا، آفریقا و آسیا تلاش می‌کند. در همین راستا کارشناسان معتقدند که کابینه نتانیاهو با مانور دادن روی مسئله عادی سازی روابط با لیبی سعی دارد بر بحران داخلی سرپوش بگذارد و افکار عمومی را از تحولات فلسطین اشغالی منحرف کند؛ چراکه شکاف و بحران داخلی در فلسطین اشغالی بویژه پس از تصویب لایحه جنجالی تغییرات قضایی عمیق‌تر از آن است که کابینه نتانیاهو از هر طریق ممکن بتواند بر آن سرپوش بگذارد. با این حالا افشای این دیدار همین حالا به یک بمب خبری تبدیل شده که گویا در اراضی اشغالی واکنش منفی نسبت به آن رخ داده است. در این خصوص روزنامه یدیعوت آحارونوت به نقل از مسئولان امنیتی و سیاسی اسرائیل اعلام کرد دیدار میان الی کوهن، وزیر خارجه اسرائیل و نجلاء المنقوش، وزیر خارجه لیبی بعد از هماهنگی در سطوح عالی میان دو طرف انجام شد و قبلا توافق شده بود که خبر این دیدار منتشر نشود. الی کوهن برای دیدار با وزیر خارجه لیبی در یک مراسم رسمی وابسته به وزارت خارجه اسرائیل به رم رفت و این دیدار تصادفی نبود و حتی المنقوش بدون اجازه نخست وزیر لیبی هیچ کاری انجام نداد. به گفته روزنامه مذکور، این مسئولان تأکید کردند المنقوش از دولت کنار گذاشته شده و به استانبول فرستاده شده است و ما نمی‌دانیم بعدا چه اتفاقی می‌افتد و تبعات این بحران چه خواهد بود. از سوی دیگر، یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون رژیم صهیونیستی از وزارت خارجه اسرائیل به شدت انتقاد و اعلام کرد که «من زمانی که وزیر خارجه بودم مذاکراتی داشتم که به هیچ وجه کسی از آن اطلاع نداشت. اداره سیاست خارجه اسرائیل یک مکان پیچیده و قابل انفجار است و باید در اداره آن با احتیاط و عاقلانه برخورد کرد. کشورهای جهان امروز خبر فاش شده‌ای را می‌شنوند و از خودشان می‌پرسند آیا می‌توان به اسرائیل اعتماد کرد؟ این نشان دهنده شکستی سخت در ارزیابی اوضاع است. همچنین این مساله ننگ و به خطر انداختن جان یک انسان (المنقوش) به خاطر نام و نشان است؛ چراکه لیبی همچنان در خصوص روابط با اسرائیل تصمیم قطعی نگرفته است». 

دارالفتوای لیبی اعلام کرده که دیدار منقوش وزیر خارجه این کشور با وزیر خارجه اسرائیل یک اقدام جسارت آمیز واضح و نقض مسئله قطعی روابط با اسرائیل است که به نوعی خط قرمز ملت و حاکمیت لیبی به حساب می‌آید

انتقاد  علیه  خانم   وزیر!

الی کوهن برای دیدار با وزیر خارجه لیبی در یک مراسم رسمی وابسته به وزارت خارجه اسرائیل به رم رفت و این دیدار تصادفی نبود؛حتی المنقوش بدون اجازه نخست وزیر لیبی هیچ کاری انجام نداده که تمام این موارد نشان از تناقض آشکار در روابط دو طرف دارد

با نگاهی به اظهارات مقامات تل‌آویو به این نتیجه می‌رسیم که بسیاری از مقامات اسرائیل به شدت از افشای این دیدار عصبانی هستند و آنرا کشیدن خط بطلانی بر منافع کلان خود می‌دانند. به هر ترتیب ساعاتی پس از انتشار گزارش‌هایی درباره دیدار محرمانه الی کوهن، وزیر امور خارجه اسرائیل و نجلا المنقوش، همتای لیبیایی‌اش در رم، پایتخت ایتالیا، واکنش‌های خشمگینانه‌ای در لیبی شکل گرفت. رسانه‌های لیبی و همچنین برخی از رسانه‌ها و روزنامه‌های اسرائیل اعلام کردند اولین کسی که بهای افشای این دیدار را پرداخت، خود وزیر خارجه لیبی بود. در حالیکه در اسرائیل دیدار محرمانه نجلا المنقوش، وزیر خارجه لیبی و الی کوهن، همتای اسرائیلی او «دیدار تاریخی» خوانده شد و افکار عمومی اسرائیل به آن افتخار کردند! این رسانه‌ها اعلام کردند المنقوش از کار تعلیق شده است. در لیبی، آنها نامه‌ای را که از سوی نخست وزیر عبدالحمید الدبیبه برای المنقوش ارسال شده بود، منتشر کردند و الدبیبه یک سرپرست موقت را برای وزارت خارجه منصوب کرده است. این روزنامه به گزارش‌هایی مبنی بر فرار المنقوش با هواپیمای دولتی به ترکیه اشاره کرد. روزنامه یعودی آحارونوت توضیح داد که هواپیمای فالکون متعلق به دولت لیبی، شب هنگام در رویدادی غیرمعمول از زمین برخاست و بامداد امروز در استانبول فرود آمد و یک منبع امنیتی بامداد دوشنبه به «بوابة الوسط» گفت که المنقوش فرودگاه بین‌المللی معیتیقه را به مقصد ترکیه ترک کرد. همچنین خبرنگار آر.تی نیز از خروج المنقوش از کشورش خبر داد و گفت، او عازم ترکیه شده است. این در حالی است که سرویس امنیت داخلی دولت وحدت ملی لیبی دیروز (دوشنبه) از قرار گرفتن نام نجلا المنقوش در فهرست ممنوع الخروج لیبی تا زمان انجام تحقیقات خبر داد. تصمیم برای ممانعت از خروج المنقوش از لیبی پس از انتشار شایعاتی مبنی بر فرار وی با هواپیمای شخصی به مقصد ترکیه است بوده است اما سرویس امنیتی لیبی در بیانیه‌ای که در صفحه رسمی خود در فیس‌بوک منتشر کرد، گفته که «آنچه در رسانه‌های اجتماعی در مورد اجازه یا تسهیل سفر وزیر امور خارجه تعلیق شده منتشر شده، صحت ندارد و هیچ کانال‌ رسمی در فرودگاه معیتیقه اعم از ترمینال عادی، خصوصی یا ریاست جمهوری عبور او را ثبت نکرده و دوربین‌های مداربسته این موضوع را روشن خواهند کرد». در همین راستا هم دارالفتوای لیبی اعلام کرده که دیدار منقوش وزیر خارجه با وزیر خارجه اسرائیل یک اقدام جسارت آمیز واضح و نقض مسئله قطعی روابط با اسرائیل است. دارالفتوای لیبی همچنین افزود که این دیدار تعدی و تجاوز آشکار به اصول و مبانی ثابت ملی و دینی مردم لیبی است. همچنین منابع خبری لیبی اعلام کردند که اعتراضات خیابانی علیه این اقدام وزیر خارجه لیبی شکل گرفته و معترضان خواستار محاکمه وی هستند. در پایانباید به این نکته اشاره کرد که به نظر می‌رسد افشای این دیدار از سوی اعضای کابینه نتانیاهو صورت گرفته است؛ چراکه او با این اقدام سعی در هدایت افکار عمومی به نفع خود داشته است.