پدافند سیاسی نتانیاهو یا اقدامی تلافی‌جویانه؟

فرشاد گلزاری

حدود دو روز پیش شبکه ۱۴ تلویزیون اسرائیل به نقل از این چهره سیاسی اعلام کرد، تقابل نظامی با حماس در نوار غزه قطعی است و تنها به دلیل مدیریت موج تحریک علیه اجرای عملیات‌، مساله زمان مطرح است. این مقام اسرائیل که نامش فاش نشد در ادامه مدعی شد، ارتش اسرائیل و شاباک توصیه‌های خود را برای تصویب آغاز عملیات نظامی علیه نوار غزه به مسئولان سیاسی اسرائیل ارائه کردند. نکته مهم این است که مقام مذکور اعلام کرده نهادهای امنیتی و سران سیاسی هر دو می‌دانند زمان‌هایی وجود دارند که دیگر نمی‌توان گفت «در زمان و مکان مناسب پاسخ خواهیم داد»؛ درست است که جهاد اسلامی و نهادهای کوچکتر نیز در حملات و تحریک دست دارند، اما پس از اندیشه بسیار و با توجه به حملات راکتی اخیر که تنها از نوار غزه نبودند، این درک در اسرائیل حاصل شد که تقابل مستقیم با حماس موضوعی قطعی است نه اینکه درباره آن تردید وجود داشته باشد، اما موضوع مهم زمان‌بندی آن است. بر این اساس بامداد روز گذشته (سه‌شنبه) جنگنده‌های اسرائیل نوار غزه را هدف قرار دادند. رویترز در همین رابطه گزارش داده که مواضع گروه مقاومت جهاد اسلامی در شهر غزه و شهر رفح از سوی جنگنده‌های اسرائیل بمباران شده است. همزمان ساکنان سرزمین‌های اشغالی در نزدیکی نوار غزه از بیم واکنش گروه‌های فلسطینی به پناهگاه پناه بردند. چندی بعد هم اخبار تکمیلی منتشر و مشخص شد  که 13 فلسطینی از جمله سه تن از فرماندهان ارشد «سرایا القدس» (شاخه نظامی جنبش جهاد اسلامی) کشته شدند. در این میان الجزیره گزارش داد که حملات اسرائیل آپارتمان‌ها و خانه‌های رهبران نظامی جنبش جهاد اسلامی در نوار غزه را هدف قرار داده که به نظر می‌رسد تعدادی از غیرنظامیان کشته شده‌اند اما به دلیل بیم از مسائل حقوق‌بشری از سوی اسرائیل به اسامی آنها نشده یا رسانه‌ها در تل‌آویو مجاز به انتشار خبر آنها نیستند. در امتداد این اخبار سخنگوی ارتش اسرائیل هم اعلام کرد که از زمان آغاز عملیات نظامی، همزمان ۴۰ جنگنده نیروی هوایی اسرائیل در حملات به نوار غزه شرکت داشتند و به ۱۰ سایت تولید سلاح و مجتمع‌های نظامی جنبش جهاد اسلامی در غزه حمله شده است. العربی الجدید به نقل از منابع مصری مطلع از میانجیگری قاهره میان اسرائیل و گروه‌های فلسطینی در نوار غزه نوشت و اعلام کرد مقامات دستگاه اطلاعات مصر که نقش اصلی را در میانجیگری قاهره ایفا می‌کنند به دلیل عملکرد تل‌آویو به شدت خشمگین هستند. این منبع تایید کرد که در آخرین تماس‌ها میان دو طرف که در چارچوب تلاش‌ها برای جلوگیری از تشدید تنش صورت گرفت، اسرائیلی‌ها برای کنار گذاشتن سیاست ترور پیام‌های مثبتی را ارسال کرده بودند اما حمله مذکور که با نام عملیات «سپر و پیکان» مطرح شده تمام این مسال را تحت‌الشعاع قرار داد. آنچه در این میان باید موردتوجه قرار بگیرد این است که گفته می‌شود واشنگتن از این عملیات خبر داشته است.

رسانه‌های اسرائیل اعلام کرده‌اند که قبل از اجرای این عملیات که پایان هفته گذشته به تصویب رسید، الی کوهن، وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی با آنتونی بلینکن، همتای آمریکایی خود گفت‌وگو کرده است. همچنین شبکه هفت اسرائیل اعلام کرد، عملیات «سپر و پیکان» پایان هفته گذشته برنامه‌ریزی شده بود. این خبر از آن جهت مهم است که بدانیم حالا دو تفسیر در این میان وجود دارد. نخست اینکه بسیاری از رسانه‌ها و تحلیلگران اسرائیلی معتقدند که این حملات برای فرار از بحران سیاست داخلی تدارک دیده شد که بنیامین نتانیاهو آن را رقم زده و حال باعث درگیری سیاسی میان او و وزیر امنیت داخلی اسرائیل شده است که به آن پدافند سیاسی لقب داده‌اند. مساله دوم این است که چنین حمله‌ای آن هم با اطلاع ایالات متحده و بدون اعلام قبلی و درست در زمانی که مشاور امنیت ملی آمریکا در عربستان حضور دارد، به این معنی است که احتمال دارد چنین عملیاتی اگرچه هدفمند و تلافی‌جویانه بوده، ولی مقدمه‌ای باشد برای یک حمله بزرگتر طی روزهای آینده.