مسکو بار دیگر از استقرار تسلیحات هسته‌ای در مرزهای بلاروس با ناتو خبر داد؛
سپر اتمی پشت دروازه‌های شرق اروپا
فرشاد گلزاری
بیش از یکسال است که اوکراین به زمین بازی شرق و غرب تبدیل شده و همانگونه که از تحولات سیاسی و میدانی مشخص است، قرار نیست به این زودی شاهد پایان این مجادله خونین باشیم. درست است که جنگ و آسیب‌های انسانی و حتی تبعات غیرارگانیک ناشی از آن هیچگاه از صحنه روزگار و حتی اذهان عمومی پاک نمی‌شود، اما واقعیت این است که جنگ در اوکراین حالا به یک رقابت یا یک طناب‌کشی مرکب تبدیل شده است.
از یک سو شاهد ارسال تجهیزات سنگین مانند تانک و ادوات رزمی- مهندسی به کی‌یف از سوی آلمان، بریتانیا و آمریکا هستیم و از سمت دیگر بحث‌های دیپلماتیک و محکوم کردن‌های پی در پی توسط طرفین این جنگ را به نظاره نشسته‌ایم که تمام این مسائل نشان می‌دهد کورسوی امید در مورد پایان جنگ اوکراین وجود ندارد.
اگر سخنان کارشناسان نظامی طرفدار پوتین مبنی بر احتمال حمله روسیه به فنلاند و «آزاد»کردن! آن را با تصمیم مسکو برای استقرار تسلیحات هسته‌ای در مرز بلاروس کنار یکدیگر قرار دهیم درمی‌یابیم که روس‌ها به دنبال تهدید غرب و به خصوص متحدان ناتو در شرق اروپا هستند
این روند به جایی رسیده که چندی پیش دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین صریحا اعلام کرد که جنگ در اوکراین احتمالاً سال‌ها طول خواهد کشید و دلیل آن را تشدید و تعمیق حمایت‌های نظامی غرب از کی‌یف اعلام کرد. این سخنان پسکوف شاید ظاهرا یک موضع‌گیری معمول و تکراری به حساب بیاید اما باید توجه داشت که در پس اظهارات سخنگوی کرملین یک راهبرد مشخص و از دید غربی‌ها خطرناک وجود دارد که حالا به صورت علنی شاهد آن هستیم.
در 25 ماه مارس سال جاری میلادی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه اعلام کرد که به درخواست مینسک، تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی مسکو در بلاروس مستقر خواهد شد و این دقیقاً مشابه کاری است که ایالات متحده مدت‌ها در قلمرو متحدانش انجام داده است. این در حالیست که روسیه پیش از این هم سامانه موشکی اسکندر با قابلیت حمل کلاهک اتمی را به بلاروس تحویل داده بود اما به گفته رئیس‌جمهوری روسیه، ساخت تاسیسات ذخیره‌سازی تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی در بلاروس قرار است در اول ژوئیه تکمیل شود.
حالا و با گذشت بیش از یک هفته از سخنان ولادیمیر پوتین، باری دیگر مقامات منتسب به مسکو موضوع استقرار تسلیحات هسته‌ای روسیه در بلاروس را نه تنها تایید کردند، بلکه حالا سه منطقه برای تاسیس و پایه‌گذاری سپر اتمی روس‌ها مشخص شده است. روز گذشته (دوشنبه) خبرگزاری آسوشیتدپرس اعلام کرد که بوریس گریزلوف، سفیر روسیه در بلاروس به سخنان پوتین جامه عمل پوشانده، اما گویا قرار است که در کنار استقرار تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی روس‌ها در بلاروس، مسکو به مدرن‌سازی هواپیماهای جنگی بلاروس کمک کند تا آنها بتوانند تسلیحات هسته‌ای را حمل کنند.
سفیر روسیه در بلاروس با حضور در تلویزیون دولتی کی‌یف گفت که تسلیحات هسته‌ای روسیه در نزدیکی مرز غربی اتحادیه روسیه و بلاروس مستقر خواهد شد و این استقرار صرف‌نظر از هیاهوها در اروپا و آمریکا انجام خواهد شد و توانایی دفاعی ما را گسترش خواهد داد. در این میان روس‌ها به دنبال آن هستند تا این اقدام خود را نوعی دفاع از امنیت و منافع ملی به غرب معرفی کنند تا از این رهگذر از پیشروی اردوگاه ایالات متحده و شرکای اروپایی آن جلوگیری به‌عمل‌آورند.
تهدید روسی از طریق تشکیل سپر اتمی
در مورد استقرار تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی روسیه در مرز مشترک بلاروس با کشورهای عضو پیمان ناتو باید به این موضوع اشاره کرد که اصولاً روس‌ها مکان دقیقی که قرار است این تسلیحات در آنجا مستقر شوند را اعلام نمی‌کنند، اما بلاروس ۱۲۵۰ کیلومتر (۷۷۸ مایل) مرز مشترک با لتونی، لیتوانی و لهستان به عنوان کشورهای عضو ناتو دارد و به همین دلیل مینسک به راحتی می‌تواند در تمام این 1250 کیلومتر مرز مشترک دست به اقدامات متفاوت بزند که یکی از آنها می‌تواند استقرار تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی روسیه باشد.
بلاروس ۱۲۵۰ کیلومتر مرز مشترک با لتونی، لیتوانی و لهستان به عنوان کشورهای عضو ناتو دارد و به همین دلیل مینسک به راحتی می‌تواند در تمام این مرزهای مشترک دست به اقدامات متفاوت به نفع روسیه بزند
برخی تحلیلگران درمورد اینکه در کدام قسمت از مرز بلاروس با سه کشور مذکور احتمال استقرار تسلیحات هسته‌ای روسیه وجود دارد، بر این باورند که قاعدتاً نباید در نزدیکی مرز بلاروس با لهستان باشد؛ چراکه اگر تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی روسیه در مرز بلاروس- لهستان استقرار پیدا کند، بدون شک ایالات متحده و کشورهایی مانند بریتانیا، آلمان و غیره ممکن است به اقدام روس‌ها واکنش نشان دهند و اوضاع از این بدتر شود. آنچه در خصوص استقرار تسلیحات هسته‌ای مسکو در بلاروس مهم به نظر می‌رسد این است که شورای امنیت سازمان ملل متحد برای رسیدگی به این تصمیم روسیه تشکیل جلسه داد.
برخی حاضران در این جلسه از جمله نمایندگان آمریکا، اوکراین و چین مستقیم یا غیرمستقیم مخالفت خود را با این تصمیم روسیه اعلام کرده و به وعده‌ای اشاره کردند که ولادیمیر پوتین در دیدار اخیرش با همتای چینی خود یعنی شی جین‌پینگ داده بود.
در بیانیه مشترک دیدار این دو رهبر ذکر شده بود که کشورهای هسته‌ای باید از استقرار تسلیحاتشان در خارج از مرزهای خود خودداری کنند اما حالا گویا مسکو از این وعده خود عدول کرده است. در این میان واسیلی نبنزیا، نماینده دائم روسیه در سازمان ملل در دفاع از تصمیم کشورش اعلام کرد که مسکو نه تسلیحات هسته‌ای، بلکه «مجموعه‌های موشکی تاکتیکی عملیاتی» را به بلاروس می‌فرستد که تحت کنترل روسیه خواهند بود و این نقض تعهدات هسته‌ای روسیه در مقیاس بین‌المللی به شمار نمی‌آید.
اگرچه جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده در این مورد به خبرنگاران گفته است که به نظر او، روسیه هنوز تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی خود را در بلاروس مستقر نکرده، اما از اظهارت او و تیمش کاملاً پیداست که او از این اقدام مسکو به شدت نگران شده است.
موضوع دیگر در مورد این پرونده یارکشی سیاسی- میدانی است. واقعیت این است که بلاروس طی دو سال و نیم پیش با فشار بی‌سابقه‌ای از سوی آمریکا، انگلیس و متحدین آنها مواجه بوده و به همین دلیل است که الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهوری این کشور دائماً در حال حمایت از اقدامات روسیه و شخصِ پوتین در جنگ علیه اوکراین است. این در حالیست که به موازات چنین موضوعی و در پی تسهیل روند عضویت فنلاند در ناتو، کارشناسان تلویزیونی روسیه این مسئله را مطرح کردند که شاید مسکو باید به فنلاند هم حمله کرده و آن را «آزاد» کند!
بر همین اساس اگر این سخنان کارشناسان نظامی طرفدار پوتین را با تصمیم مسکو برای استقرار تسلیحات هسته‌ای در مرز بلاروس کنار یکدیگر قرار دهیم درمی‌یابیم که روس‌ها به دنبال تشکیل یک سپر اتمی هستند تا بتوانند تهدیدات خود علیه غرب را به نوعی دیگر نمایان کنند.
دیدگاه تان را بنویسید