فرشاد گلزاری

پیش‌بینی‌ تحلیلگران و نخبگان سیاسی از به روی کار آمدن مجدد بنیامین نتانیاهو به عنوان نخست‌وزیر جدید اسرائیل طی چند ماه گذشته کاملاً درون‌مایه منفی داشت و بسیاری از طرفداران وی این نظرات را صرفاً بازی روانی و رسانه‌ای می‌دانستند اما گویا اوضاع دقیقاً همانگونه که گمانه‌زنی شده بود، پیش رفته است. واقعیت این است که رفتار و اقدامات نتانیاهو و تیم وی به صورت مشهود مُهر تاییدی بر همان تحلیل‌هایی است که از ماه‌ها قبل از سوی متفکران سیاسی-  امنیتی ارائه شد و به صورت کلی نشان می‌دهد که اوضاع و احوال در تل‌آویو روز به روز بیشتر از گذشته به سمت رادیکالیزه شدن پیش می‌رود. شاید هجومِ ایتامار بن گویر، وزیر امنیت داخلی رژیم صهیونیستی و همراهانش به مسجدالاقصی برای بسیاری از خوانندگان این سطور، اوجِ اقدامات ناسنجیده کابینه فعلی اسرائیل باشد اما با نظر می‌رسد که نتانیاهو هم در این راه سعی می‌کند نشان دهد که به هیچ وجه قرار نیست افراط‌گرایی سیاسی را کنار بگذارد یا آنرا تعدیل کند. همین چند روز پیش بود که اسرائیل و کابینه تحت فرمان نتانیاهو بخش اعظمی از مقامات تشکیلات خودگردان فلسطین را تحریم و تهدید کرد و همین موضوع صدای ایالات متحده و به خصوص تیم بایدن را درآورد؛ چراکه دموکرات‌های کاخ‌سفید بر ادامه گفت‌وگوی میان فلسطین و اسرائیل برای اجرای طرح دو کشوری تاکید دارند اما راستگراهای اسرائیل اینگونه نیستند. رفتار نتانیاهو تا جایی خطرناک و غیراصولی بوده که جنبش «فتح» و «جبهه مردمی آزادی فلسطین» اعلام کردند که دولت جدید اسرائیل به ریاست بنیامین نتانیاهو به دنبال نهایی کردن مسئله یهودی‌سازی قدس و گسترش شهرک‌سازی است. اما اقدامات نتانیاهو و یارانش طی چند هفته‌ای که روی کار آمده‌اند به اینجا ختم نشده و حالا در داخل اسرائیل اتفاقاتی رخ داده که یک دو قطبی با مضمون خیر و شر در ساختار سیاسی- امنیتی تل‌آویو به وجود آمده است. چندی پیش نتانیاهو به همراه یاریو لوین، وزیر دادگستری طرحی را منتشر کردند که بر اساس آن کنترل کامل دولت بر انتصاب قضات از جمله دادگاه عالی را پیشنهاد میداد و قدرت این دادگاه را برای لغو قوانین به شدت محدود می‌کرد و کنست را قادر می‌ساخت دوباره و تنها با اکثریت ۶۱ رأی، قوانینی که دادگاه لغو کرده، مجدداً تصویب کند. این طرح حالا باعث شده تا مسئولان قضایی اسرائیل به تکاپو بیفتند و علیه نتانیاهو و تیمش دست به موضع‌گیری‌های تند و تیز بزنند. به عنوان مثال ایستر حایوت، رئیس دادگاه عالی رژیم صهیونیستی به شکل علنی طرح اصلاح دستگاه قضایی که توسط لوین و نتانیاهو مطرح شده را در کنفرانس سالانه مجمع قانون عمومی مورد انتقاد قرار داد و گفت که این یک حمله لجام گسیخته به سیستم قضایی است و گویا ما دشمنی هستیم که باید مورد حمله قرار بگیریم و تحت سلطه باشیم. او در جای دیگری از سخنانش اعلام کرد که این طرح درهم شکستن دستگاه قضایی است و برای وارد کردن ضربه مهلک به استقلال قوه قضائیه و تبدیل آن به یک مرجع خاموش طراحی شده است.

نتانیاهو همچنان پرونده‌های قضایی مفتوح دارد و هر روز ممکن است از سوی مخالفانش با چالش روبرو شود؛ ازاین‌رو به دنبال تغییر ساختار قضایی این رژیم رفته و تمام اعتراض‌ها و انتقادها را به جان خریده است

قیام مخالفان علیه نتانیاهو

این اقدامات نتانیاهو و کابینه وی دو علت دارد. دلیل اول آن که بر پایه مسائل امنیتی و سیاسی بنا شده، به نوعی طرح‌ریزی و اجرایی می‌شود که شهروندان اراضی اشغالی و حتی مخالفان نتانیاهو دائم در این فکر باشند که قرار است مجدداً جنگ شود و حیات خودشان را در تهدید ببینند؛ به عبارتی دیگر نتانیاهو می‌خواهد همانند گذشته و با تحریک گروه‌های فلسطینی یک جنگ نصفه و نیمه به راه بیندازد و خود را منجی و ختم کننده این جنگ و سایر درگیری‌های موضعی در سرزمین‌های اشغالی به افکار عمومی معرفی کند. در مورد علت یا دلیل دوم هم باید بگوییم که نتانیاهو همچنان پرونده‌های قضایی مفتوح دارد و برای همین است که به دنبال تغییر ساختار قضایی این رژیم رفته و تمام اعتراض‌ها و انتقادها را به جان خریده است.

شاید هجوم بن‌گویر و همراهانش به مسجدالاقصی، اوجِ اقدامات ناسنجیده کابینه اسرائیل تلقی شود، اما با نظر می‌رسد که نتانیاهو هم در این راه اذعان می‌کند که به هیچ‌وجه قرار نیست افراط‌گرایی سیاسی را کنار بگذارد یا آن را تعدیل کند

اما در این میان او نتوانسته به صورت یکجانبه دست به اجرای اقداماتی که در ذهن دارد بزند؛ چراکه اپوزیسیون اسرائیل به رهبری یائیر لاپید حالا در مقابل او قرار گرفته است. لاپید که سابقاً نخست‌وزیر اسرائیل به حساب می‌آمد و حالا جای خود را به نتانیاهو داده، روز سه‌شنبه گذشته و زمانی که تظاهرات دانشجویی در دانشگاه بن گوریون علیه طرح اصلاح ساختار قضایی صورت گرفت در توئیتر خود صراحتاً تحریک‌های نتانیاهو و بن‌گویر را علت این تظاهرات و درگیری دانشجویان با راستگرایان افراطی دانست. اسحاق هرتزوگ، رئیس رژیم صهیونیستی هم با دیدن این نزاع‌های سیاسی از چهره‌های این رژیم خواست در فضای دو قطبی شده فعلی، از نزاع میان دولت ائتلافی تندروی جدید و مخالفان چپ میانه دست بردارند اما گویا این سخنان افاقه نکرده و حالا قرار است اپوزیسیون و طرفدارانش علیه کابینه افراطی نتانیاهو به خیابان بیایند.

بر اساس آنچه که رسانه‌های عبری زبان منتشر کرده‌اند، یائیر لاپید، رئیس اپوزیسیون رژیم صهیونیستی پیامی به کمیساریای پلیس این رژیم درباره تدارک تظاهرات برنامه‌ریزی شده در تل‌آویو فرستاده است و قرار شده که عصر امروز (شنبه) تعداد زیادی از مخالفان کابینه نتانیاهو روانه خیابان‌ها شوند. او با انتقاد از رفتار بن‌گویر که وزیر امنیت داخلی اسرائیل به حساب می‌آید، اعلام کرد که نقش پلیس حفاظت از شهروندان و تظاهرکنندگان، عدم استفاده از ابزار ضد شورش و اطمینان از عدم استفاده بیش از حد از زور علیه آنها در حین انجام وظیفه مدنی آنها است. این سخنان لاپید به این دلیل مطرح شده که برخی از منابع اعلام کرده‌اند که بن‌گویر قصد دارد این تظاهرات را به خشونت بکشاند و اوضاع را بحرانی‌تر کند.

در همین راستا بنی گانتس، وزیر سابق جنگ اسرائیل هم گفت که در تظاهرات گسترده امروز (شنبه) در تل‌آویو شرکت خواهد کرد؛ چراکه مقاصد بنیامین نتانیاهو برای سرنگونی حاکمیت پلیس، زیر پا گذاشتن اساسی‌ترین ارزش‌ها و امتناع از مذاکره بر سر توافقات گسترده برای این رژیم خطرناک است‌. او در بخش دیگری از سخنانش اذعان کرد که طبقه متوسط جامعه اسرائیل در سایه اظهارات و تهدیدات متقابل میان دولت فعلی به رهبری نتانیاهو و اپوزیسیون رژیم صهیونیستی به ریاست یائیر لاپید شاهد وضعیت بی‌ثباتی است و تشدید این دوقطبی می‌تواند اوضاع را بدتر کند.