آتشی که «بن گویر» برپا کرد

فرشاد گلزاری

چندی پیش کنست اسرائیل با ۶۴ رأی مثبت در مقابل ۵۴ رأی مخالف، به دولت جدید به ریاست بنیامین نتانیاهو رأی اعتماد داد و در نهایت راستگراترین کابینه تاریخ اسرائیل شکل گرفت. در همان‌ هنگام بسیاری از تحلیلگران مسائل اسرائیل اعلام کرده بودند که ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت ملی رژیم صهیونیستی که حالا به متحد نتانیاهو تبدیل شده، معضل اصلی اسرائیل و کابینه آتی آن خواهد بود. اینکه چرا بسیاری از صاحب‌نظران در آن زمان اینگونه خطر راستگرایان افراطی را هشدار می‌دادند، موضوعی است که به نوعی ریشه در سابقه سیاسی بن‌گویر داشته و به همین دلیل نخبگان سیاست و امنیت معتقدند که او به یک خطر بالفعل برای اسرائیل تبدیل شده است. واقعیت غیرقابل انکار این است که اساساً کابینه فعلی اسرائیل با یک ضعف شدید روبرو است و این ضعف دقیقاً شکننده بودن ائتلاف نتانیاهو و یارانش را به تصویر می‌کشد. اینکه نتانیاهو حالا با سر و صدای زیاد به صحنه قدرت بازگشته و بسیاری از افراطیون را اطراف خود جمع کرده، دقیقاً می‌تواند پوششی باشد برای این ضعفِ فعلی کابینه اسرائیل تا اینکه «بی.بی» و یارانش بتوانند در سایه بزرگنمایی رسانه‌ای، این مشکلات را پنهان کنند. در این میان باید توجه داشت که در واشنگتن هم از زمانی که کابینه جدید به رهبری نتانیاهو از سوی کنست تایید شد، نگرانی‌هایی به وجود آمده که در همین راستا کاخ‌سفید هم چندان تلاشی برای پنهان کردن آنها ندارد. در این خصوص پیام جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا چند روز قبل به دست بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر جدید اسرائیل رسید و بایدن در این پیام خطوط قرمزی را ترسیم کرده که کابینه نتانیاهو نباید از آنها عبور کند. رسانه‌های عبری زبان اسرائیل هم اعلام کردند که بایدن در این پیام تاکید کرده است که واشنگتن از راه حل دو کشوری (اسرائیل- فلسطین) حمایت کرده و با هر سیاستی که این راه حل را به خطر بیندازد و با ارزش‌ها و منافع مشترک دو طرف در تناقض باشد، مخالفت خواهد کرد. طبق این پیام، الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری و تغییر وضعیت اقلیت‌ها در اراضی اشغالی، از جمله مهم‌ترین خطوط قرمز تعیین شده توسط بایدن برای نتانیاهو هستند. با نگاهی به این خطوط قرمز اینگونه برداشت می‌شود که تیم سیاسی-  امنیتی بایدن باز هم درصدد آن است که به صورت آشکار تضادهای واشنگتن با تل‌آویو را به رخ بکشد و به نتانیاهو و شرکای جدیدش اخطار بدهد که نباید به صورتی رفتار کنند که منافع و استراتژی‌های کلان آمریکا در قبال فلسطین و منطقه خاورمیانه را بهم بریزد. این مسائل حالا در وضعیتی مطرح می‌شود که گویا شریک سیاسی نتانیاهو یعنی «بن‌گویر» نه تنها هیچکدام از هشدارهای کاخ سفید را جدی نگرفته، بلکه در حال نمایان کردن رفتارهایی است که به نوعی نتانیاهو را مقابل کاخ سفید قرار می‌دهد و در سوی دیگر باعث موضع‌گیری سخت و آشکار جریان‌های مسلح فلسطینی شده است.

هجوم به مسجدالاقصی!

اینکه بن گویر یک مشی افراطی آن هم با چاشنی بنیادگرایی یهودی را در دستور کار خود قرار داده، موضوعی است که بایدن قبل از به روی کار آمدن کابینه جدید هم در مورد آن اخطار داده بود اما حالا که چند روزی است کابینه اسرائیل شروع به کار کرده، او با لشگرکشی به مسجدالاقصی به صورت شفاف و واضح بر این نگرانی‌ها مُهر تایید زد. روز گذشته (سه‌شنبه) خبرگزاری فلسطینی معا اعلام کرد درحالی که منابع محلی در اراضی اشغالی از منصرف شدن وزیر تندروی امنیت ملی کابینه جدید رژیم صهیونیستی از تصمیم یورش به مسجد‌الاقصی خبر داده بودند؛ در نهایت او با تعدادی از همفکران خود وارد این مکان شد. طبق این گزارش، نیروهای پلیس اسرائیل و نیروهای گارد مرزی وی را در مسجدالاقصی همراهی کردند و تمام رسانه‌ها و منابع برای این اقدام وی از کلمه «یورش» استفاده کردند. در امتداد این رویداد، خبرگزاری فلسطینی وفا نیز به نقل از رسانه‌های عبری گزارش داد که سازمان اطلاعات اسرائیل (شاباک) به بن گویر اجازه داده به مسجدالاقصی یورش ببرد. کمی بعد هم بن گویر با انتشار پیامی در توییتر در این باره نوشت: «ما دولتی هستیم که تسلیم تهدیدهای حماس نمی‌شویم، حرم قدسی (صحن مسجدالاقصی) مهم‌ترین مکان برای اسرائیلی‌ها است». آنچه در این میان مهمترین موضع از سوی فلسطینی‌ها و جریان‌های سیاسی مخالف نتانیاهو به حساب می‌آید، مواضع جهاد اسلامی و حماس است. جنبش جهاد اسلامی فلسطین در کرانه باختری پس از یورش بن‌گویر به مسجدالاقصی اعلام کرد که طرحی را ارائه کرده که از نظر سیاسی و امنیتی بسیار با اهمیت بوده و عنوان این طرح آمادگی جنبش جهاد اسلامی برای فراهم کردن قدرت و امکانات لجستیکی جهت کمک به مسلح کردن شهروندان فلسطینی برای دفاع از خود در برابر حملات آتی است. اینکه یورش بن گویر و هم‌قطارانش به مسجدالاقصی چه رابطه‌ای با طرح جهاد اسلامی خواهد داشت، موضوعی است که به صورت آشکار جنبه‌های تئوریک و عملیاتی دارد. جهاد اسلامی معتقد است که اقدام اخیر برای یورش به مسجدالاقصی به صورت عینی و عملی ریشه در اندیشه افراطی وی و کابینه جدید اسرائیل به رهبری نتانیاهو دارد و اقدام روز گذشته وی، تازه اول راهِ افراط‌گرایی است. به همین دلیل آتشی که بن گویر به پا کرده، شروع یک تقابل سخت با جریان‌های فلسطینی ارزیابی می‌شود.