فاجعه در هوآوی

سیدمحمد میرزامحمدزاده

بازداشت اخیر مدیر مالی شرکت شبکه‌های موبایلی و فناوری‌های گوشی‌های همراه هوآوی چین، دوره جدیدی از جنگ‌های سرد فناوری سرویس‌های جاسوسی غربی و پکن به شمار می‌رود. این مرحله می‌تواند برای شرکت هوآوی یک فاجعه به شمار برود؛ بر اساس گزارش‌ها، با ادعای آمریکا، این شرکت مظنون به دور زدن تحریم‌ها با فروش تجهیزات مخابراتی به ایران است؛ اگر این موضوع اثبات شود می‌تواند منجر به محرومیت هوآوی از بسیاری بازارهای ارزشمند جهان شود.

جنگ لفظی از همین حالا آغاز شده است. بعد از اعلام خبر بازداشت مدیر مالی این شرکت، الکس یانگر، رئیس سرویس اطلاعاتی بریتانیا، در جریان سخنرانی اعلام کرد  مشارکت هوآوی در شبکه‌های مخابراتی بریتانیا، باید دوباره بررسی شود. روز چهارشنبه (چهاردهم آذر ماه) شرکت خدمات مخابراتی چند ملیتی بریتانیا موسوم به بی‌تی، عنون کرد که کیت‌های شبکه هوآوی را از بخش‌هایی از شبکه موبایلی EE خارج می‌کند.

شرکت هوآوی از سال 2015 به بزرگ‌ترین شرکت تجهیزات شبکه مخابراتی جهان تبدیل شده است و از شرکت‌های رقیب اروپایی از جمله اریکسون و نوکیا پیشی گرفته است و در همین حال از رقیب خانگی خود ZTE و سامسونگ کره جنوبی، به شکل معناداری جلوتر است.

اما این شرکت چندین سال در حال جدال با شایعاتی بود که مدعی بودند تحت فشار دولت چین، هوآوی مجبور است سیستم‌های مخابراتی کشورهای خارجی را مختل یا قطع کند؛ این موضوع منجر شد که هوآوی از فروش تجهیزات شبکه پر سود به ایالات متحده آمریکا استرالیا و نیوزیلند منع شود. این سه کشور جز گروه کشورهای اطلاعات مشترک موسوم به پنج چشم بودند. (دو کشور دیگر شامل بریتانیا و کانادا می‌شوند.)

اما بازداشت منگ وانژو، مدیر مالی هوآوی، بر اساس یک حکم دولتی در کانادا، تشدیدی ملموسی در تنش‌ها به شمار می‌رود. علاوه بر اینکه وی مدیر مالی و معاون مدیرعامل بزرگ‌ترین شرکت سازنده تجهیزات شبکه‌های مخابراتی جهان است که برای ترافیک اینترنت، تلفن‌های هوشمند و تلفن در جهان ضروری به شمار می‌رود، وی دختر رن ژنگفی، بنیان‌گذار 74 ساله شرکت هوآوی نیز هست. رن پیش‌تر نیز به دلیل عضویت در ارتش سرخ، قبل از بنیان‌گذاری شرکت در سال 1987، از سوی آژانس‌های غربی مظنون به شمار می‌رفت.

بعد از اعلام خبر بازداشت مدیر مالی شرکت هوآوی، الکس یانگر، رئیس سرویس اطلاعاتی بریتانیا در جریان سخنرانی اعلام کرد مشارکت هوآوی در شبکه‌های مخابراتی بریتانیا باید دوباره مورد بررسی قرار گیرد

ماجرای اخیر بازداشت مدیر مالی به تنش‌های چند سال اخیر دامن زده و منجر به افزایش ظن و بی‌اعتمادی نسبت به شرکت تجهیزات و فناوری چینی شده است. رسوایی اخیر در ارتباط با این شرکت مبنی بر ارسال داده‌های برخی از کاربران گوشی‌های هوشمند به سرورهای چینی، منجر به شگفتی بسیاری در سال 2016 شد و سوالاتی راجع به اینکه چه کاربری‌های پنهانی دیگری می‌تواند در سیستم‌ها به کار گرفته شده باشد بر انگیخت. در ماه اکتبر (مهر – آبان) بلومبرگ گزارش وحشتناکی منتشر کرد که در آن مدعی بود چین از چیپ‌های نظارتی در سرور‌های در دست استفاده شرکت اپل و آمازون استفاده کرده است. هر چند شرکت‌های چینی به شدت این مسئله را تکذیب کردند، اما به این ایده که برتری شرکت‌های فناوری چینی از سوی آژانس‌های اطلاعاتی تهدیدی برای کشورهایی به شمار می‌رود که به طور کامل به شبکه‌های مخابراتی وابسته هستند، دامن زد.

رسوایی اخیر هوآوی مبنی بر ارسال داده‌های برخی از کاربران گوشی‌های هوشمند به سرورهای چینی، منجر به شگفتی بسیاری در سال 2016 شد و سوالاتی راجع به اینکه چه کاربری‌های پنهانی دیگری می‌تواند در سیستم‌ها به کار گرفته شده باشد  برانگیخت

به نظر می‌رسد بازداشت منگ بخشی از پرونده‌ای است که ایالات متحده آمریکا در حال تهیه آن علیه شرکت هوآوی است. از آن طرف، هوآوی نیز می‌داند این مسئله چقدر می‌تواند جدی باشد. در ماه می (اردیبهشت – خرداد) دولت ترامپ محدودیت‌هایی را علیه شرکت ZTE چین اعمال کرد، این محدودیت‌ها به دلیل زیر پا گذاشتن تعهدات و فروش تجهیزات به ایران اعمال شد. این محدودیت‌ها تمامی شرکت‌های آمریکایی را از فروش تجهیزات به شرکت ZTE منع می‌کرد. محدودیت‌هایی که به طور جدی منجر به تضعیف شرکت شد، چرا که ZTE وابسته چیپ‌های با طراحی آمریکایی بود. از طرف دیگر مرکز امنیت سایبر ملی بریتانیا، که بر اساس تخصص مرکز جاسوسی دولتی GCHQ بریتانیا عمل می‌کند، به صراحت درباره استفاده شبکه‌های بریتانیا از تجهیزات شرکت ZTE هشدار داد و عنوان کرد نمی‌توان مخاطرات متوجه امنیت ملی را کم اهمیت تصور کرد. در همان فصل ZTE متوجه ضرر یک میلیاردی خود شد.

ایالات متحده آمریکا مدت طولانی است که به شرکت هوآوی در ارتباط با مشارکت در دور زدن تحریم‌ها مظنون است. اسناد داخلی توقیف شده شرکت ZTE در زمانی که این شرکت به دلیل دور زدن تحریم‌ها محکوم شد نشان می‌داد که این شرکت از فعالیت شرکت چینی دیگری، با نام کدگذاری شده F7، مبنی بر انجام فعالیت مشابه با ایجاد شرکت‌های زیرمجموعه، آگاه بوده است. 

شرکت‌هایی که از شرکت اصلی تجهیزات دریافت و سپس اقدام به فروش آن تجهیزات به کشور تحریم شده می‌کرده‌اند. بر اساس یکی از بندهای مسئله‌ساز و جالب توجه اسناد ZTE، شرکت F7 طرح مالکیت شرکت 3leaf آمریکایی را ارائه کرده است که این طرح از سوی دولت آمریکا رد شده است؛ این در حالی است که در سال 2010 شرکت هوآوی تصمیم داشت شرکت 3leaf را از آن خود کند که با مخالفت دولت آمریکا، از طرح خود عقب‌نشینی کرد. این مسئله احتمال این را که شرکت F7 همان هوآوی باشد به شدت تقویت می‌کند.